Trabzon (il)
| Trabzon | |
|---|---|
 İlin Türkiye'deki konumu | |
 İl sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İl merkezi | Trabzon |
| İdare | |
| • Vali | Aziz Yıldırım |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 4.689[1] km² |
| Nüfus (824.352) | |
| • Toplam | 766.782 |
| • Yoğunluk | 178/km² |
| • Kır | - |
| • Şehir | 766782 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 462 |
| İl plaka kodu | 61 |
Resmî site T.C. Trabzon Valiliği | |
Trabzon, Türkiye'nin bir ilidir. Trabzon merkezli olan ve Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer alan ilin Karadeniz'e kıyısı bulunur. Karadeniz sahili ile Doğu Karadeniz Dağları arasında yer almakta olup yüzölçümü açısından az bir alan kaplar. Batısında Giresun'a bağlı Eynesil ilçesi, güneyinde Gümüşhane'ye bağlı Torul ilçesi ve Bayburt, doğusunda da Rize'ye bağlı İkizdere ve Kalkandere ilçeleri bulunur. 2023 yılı verilerine göre şehrin toplam nüfusu 824.352'di.[2] Trabzon'un güncel nüfusu 822.270'tir.[3]
Trabzon'un trafik plaka numarası 61'dir.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Dar bir sahil şeridinin ardında denize paralel uzanan dağlık bir araziye sahip olan ilin merkezi Boztepe (antik Minthrion tepesi) üzerine kurulmuştur. İl topraklarının % 22,4 yayla, % 77,6'sı ise tepelerden oluşmaktadır. Trabzon'un deniz seviyesinden yüksekliği 33 metredir.[4]
İldeki dereler; Ağasar Deresi, Çamlık Deresi, İskefiye Deresi, Değirmendere, Yanbolu Deresi, Fol Deresi, Karadere, Küçükdere, Manahos (Sürmene), Solaklı, Baltacı Deresi, Kalapotama Deresi, Maçka Deresi ve Galyan Deresi'dir. İldeki göller ise Çakırgöl, Uzungöl, Sera Gölü ve Haldizen Gölü'dür.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Karadeniz'e özgü ılıman iklime sahip kentte hava sıcaklığı yıl boyunca 7,4-23,5 °C arasında değişirken yaz ortalaması 22,3 °C, kışın ortalama en düşük sıcaklık ise 4,4 °C civarındadır. Trabzon'da yerel il meteoroloji istasyonlarınca bugüne kadar ölçülen en düşük sıcaklık −7 °C (15 Ocak 1950), en yüksek sıcaklık ise 37,8 °C (17 Mayıs 1988) olmuştur.[5] Denizden güneye doğru gidildikçe sıcaklık azalmaktadır. Yaylalar ve köylerde kış aylarında hava -30 derecenin altına düşebilir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 6 Şubat 2025 verileri[6])
Trabzon il nüfusu: 822.270 (2024 sonu). İlin yüzölçümü 4.628 km2'dir.[7] İlde km2'ye 178 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 1.408 kişi ile Ortahisar’dır)
İlde yıllık nüfus %-0,25 oranında azalmıştır. Nüfus artış oranının en yüksek ve en düşük olduğu ilçeler sırasıyla Ortahisar (% 2,52) - Hayrat (-% 15,22)'tır.
06 Şubat 2025 TÜİK verilerine göre 18 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 716 mahalle bulunmaktadır.
| 2024 yılı sonunda Trabzon ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | |||||||
| İlçe | Nüfus 2023 | Nüfus 2024 | Fark | Değişim% | Mah.Say. | Alanı km2[8] | Yoğunluk |
| Akçaabat | 129.628 | 130.585 | 957 | 0,74 | 78 | 375 | 348 |
| Araklı | 51.124 | 49.627 | -1.497 | -2,93 | 50 | 464 | 107 |
| Arsin | 32.717 | 31.709 | -1.008 | -3,08 | 36 | 157 | 202 |
| Beşikdüzü | 23.568 | 23.367 | -201 | -0,85 | 34 | 84 | 278 |
| Çarşıbaşı | 15.753 | 15.229 | -524 | -3,33 | 23 | 66 | 231 |
| Çaykara | 15.180 | 13.674 | -1.506 | -9,92 | 32 | 574 | 24 |
| Dernekpazarı | 4.294 | 3.959 | -335 | -7,80 | 14 | 89 | 44 |
| Düzköy | 14.142 | 13.451 | -691 | -4,89 | 22 | 125 | 108 |
| Hayrat | 9.337 | 7.916 | -1.421 | -15,22 | 35 | 244 | 32 |
| Köprübaşı | 4.776 | 4.527 | -249 | -5,21 | 10 | 189 | 24 |
| Maçka | 27.322 | 25.472 | -1.850 | -6,77 | 67 | 925 | 28 |
| Of | 44.527 | 43.879 | -648 | -1,46 | 68 | 258 | 170 |
| Ortahisar | 322.702 | 330.836 | 8.134 | 2,52 | 87 | 235 | 1408 |
| Sürmene | 26.127 | 25.535 | -592 | -2,27 | 37 | 166 | 154 |
| Şalpazarı | 11.780 | 11.161 | -619 | -5,25 | 30 | 161 | 69 |
| Tonya | 14.315 | 13.785 | -530 | -3,70 | 22 | 176 | 78 |
| Vakfıkebir | 27.339 | 27.219 | -120 | -0,44 | 46 | 141 | 193 |
| Yomra | 49.721 | 50.339 | 618 | 1,24 | 25 | 200 | 252 |
| Trabzon | 824.352 | 822.270 | -2.082 | -0,25 | 716 | 4629 | 178 |
| Trabzon il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
| 1927[9] | 290.303 | 12 | %11 32.789 257.514 %89 | |
| 1935[10] | 360.679 | 13 | %24  |
%11 40.093 320.586 %89 |
| 1940[11] | 390.733 | 10 | %8 |
%11 43.015 347.718 %89 |
| 1945[12] | 395.384 | 14 | %1 |
%10 40.243 355.141 %90 |
| 1950[13] | 420.279 | 16 | %6 |
%11 46.089 374.190 %89 |
| 1955[14] | 462.249 | 14 | %10 |
%13 59.781 402.468 %87 |
| 1960[15] | 532.999 | 14 | %15 |
%16 83.692 449.307 %84 |
| 1965[16] | 595.782 | 14 | %12 |
%18 108.492 487.290 %82 |
| 1970[17] | 659.120 | 14 | %11 |
%21 138.435 520.685 %79 |
| 1975[18] | 719.008 | 14 | %9 |
%24 171.570 547.438 %76 |
| 1980[19] | 731.045 | 20 | %2 |
%26 186.580 544.465 %74 |
| 1985[20] | 786.194 | 20 | %8 |
%30 239.553 546.641 %70 |
| 1990[21] | 795.849 | 23 | %1 |
%38 303.612 492.237 %62 |
| 2000[22] | 975.137 | 19 | %23 |
%49 478.954 496.183 %51 |
| 2007[23] | 740.569 | 26 | %24  |
%54 396.646 343.923 %46 |
| 2008[24] | 748.982 | 27 | %1 |
%52 390.797 358.185 %48 |
| 2009[25] | 765.127 | 26 | %2 |
%53 408.103 357.024 %47 |
| 2010[26] | 763.714 | 27 | %0 |
%54 415.652 348.062 %46 |
| 2011[27] | 757.353 | 29 | %1 |
%56 421.504 335.849 %44 |
| 2012[28] | 757.898 | 29 | %0 |
%56 426.882 331.016 %44 |
| 2013[29] | 758.237 | 29 | %0 |
Şehir ve kır ayrımı kaldırılmıştır. |
| 2014[30] | 766.782 | 28 | %1
| |
| 2015[31] | 768.417 | 28 | %0
| |
| 2016[31] | 779.379 | 28 | %1
| |
| 2017[31] | 786.326 | 28 | %1
| |
| 2018[31] | 807.903 | 27 | %3
| |
| 2019[31] | 808.974 | 27 | %0
| |
| 2020[31] | 811.901 | 27 | %0
| |
| 2021[31] | 816.684 | 27 | %1
| |
| 2022[31] | 818.023 | 27 | %0
| |
| 2023[31] | 824.352 | 27 | %1
| |
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]
Merkezi yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Büyükşehir illerinde Merkezi yönetim vali, il müdürleri ve il danışma kurulundan oluşur.
Trabzon, bir ‘büyükşehir'dir. Bu özelliğine göre yönetimi belirlenmiştir. Protokolde ilk sırada yer alan vali, merkezi yönetimi temsil eder ve cumhurbaşkanı tarafından atanır.
Büyükşehir statüsü kazanan illerde, il genel meclisi kaldırılmış; görev ve yetkileri büyükşehir belediye meclisine devredilmiştir.
Trabzon Valisi, 1963 Sivrihisar doğumlu Aziz YILDIRIM Ağustos 2023 tarihinde Tekirdağ Valisi iken atanmıştır.
Vali ve kaymakamlara ait bilgiler Trabzon'un ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.
Yerel yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Büyükşehir belediyelerinde yerel yönetim; büyükşehir belediye başkanı, büyükşehir belediye meclisi ve büyükşehir belediye encümeninden oluşur.
Yerel yönetimi temsil eden Büyükşehir Belediye Başkanı, ildeki tüm seçmenlerin oy çokluğu ile seçilir. Yerel seçimlerde İlçe Belediye Başkanı ve İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanılarak ilçelerin belediye meclisleri oluşur. İlçe Belediye meclislerinden alınan üyelerle (başkan kontenjanı, ilçe nüfusu ve parti oy oranına göre) de Büyükşehir Belediye Meclisi oluşur. Bu mecliste ilçe belediye başkanları da yer alır.[32][33] Meclisin başkanı Büyükşehir Belediye Başkanı'dır.
Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur. (5216 sayılı kanunun 16. maddesi.)
Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı, 1972 Maçka doğumlu Ahmet Metin Genç (AK Parti), 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde %51,48 oy oranıyla seçilmiştir. Genç, daha önce merkez Ortahisar Belediye Başkanıydı.[34]
İlçe belediyeleri, 2024 Türkiye yerel seçimlerine göre, beş değişik parti ve 1 bağımsız tarafından yönetilmektedir. Bu ilçelerden 11'i AK Partili, 2'şer tanesi CHP'li ve MHP'li, birer tanesi de YRP'li ve İYİ Partili belediye başkanıdır.[35]
Trabzon Büyükşehir Belediye Meclisi üye sayısı 70'tir. (Büyükşehir Belediye Başkanı, 18 ilçe belediye başkanı ve 51 üye.) Bunların 47'si AK Partili, 11'i CHP'li, 6'sı MHP'li, 4'ü bağımsız ve 3'ü YRP'lidir.[36]
Belediye başkanları ve meclislere ait bilgiler Trabzon'un ilçeleri sayfasında gösterilmiştir.
Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]| Konum Bilgileri | ||||||
| İlçe | Kuruluş Yılı[37] | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km2[38] | Rakım mt. | Merkeze km[39] | Ulaşan Yollar[39] |
| Akçaabat | Cumh.önce | 375 | 16 | 17 |  /D.010-21, 61.76
| |
| Araklı | 1953 | Sürmene | 464 | 6 | 29 | /D.010-22, 61.26
|
| Arsin | 1959 | Merkez | 157 | 24 | 17 | /D.010-22, 61.03
|
| Beşikdüzü | 1987 | Vakfıkebir | 84 | 8 | 52 | /D.010-21, 61.79, 61.85
|
| Çarşıbaşı | 1990 | Vakfıkebir | 66 | 17 | 39 | /D.010-21, 61.86
|
| Çaykara | 1948 | Of | 574 | 317 | 75 | D.915-01 |
| Dernekpazarı | 1990 | Çaykara | 89 | 199 | 68 | D.915-01 |
| Düzköy | 1990 | Akçaabat | 125 | 780 | 41 | /D.010-21, 61.76
|
| Hayrat | 1990 | Of | 244 | 202 | 64 | D.010-22=>61.29 |
| Köprübaşı | 1990 | Sürmene | 189 | 307 | 49 | D.010-22=>61.28 |
| Maçka | Cumh.önce | 925 | 364 | 26 |  /D.885-01, 61.53, 61.55
| |
| Of | Cumh.önce | 258 | 11 | 50 | /D.010-22, D.915-01,61.29, 61.06
| |
| Ortahisar | 2012 | Merkez | 235 | 37 | 2 | /D.010-21, /D.885-01, 61.54
|
| Sürmene | Cumh.önce | 166 | 11 | 36 | /D.010-22
| |
| Şalpazarı | 1987 | Vakfıkebir | 161 | 325 | 69 | D.010-21=>61.78, 61.65 |
| Tonya | 1954 | Vakfıkebir | 176 | 742 | 68 | /D.010-21=>61.77, 61.73, 61.79
|
| Vakfıkebir | Cumh.önce | 141 | 13 | 48 | /D.010-21, 61.77, 61.85
| |
| Yomra | 1959 | Merkez | 200 | 10 | 11 | /D.010-22, 61.02, 61.25
|
| TRABZON | Cumh.önce | 4.628 | 36 | |||
| *Metropol İlçelerin merkeze uzaklıkları, kaymakamlık ile valilik arasındaki uzaklıktır. | ||||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ BAŞAR/TRABZON, (DHA), Aleyna KESKİN-Selçuk (24 Ekim 2023). "Ortahisar'ın yüzölçümü dolgu projeleriyle 4 kilometrekare daha büyüdü". Hürriyet. 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024.
- ^ "Trabzon Nüfusu". www.nufusu.com. 10 Eylül 2023. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.
- ^ "Nüfus İstatistikleri Portalı". nip.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 2025-11-10.
- ^ "Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM)" (PDF). Erişim tarihi: 18 Kasım 2025.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;iklimisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "2024 yılı nüfusu". 26 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2025.
- ^ "HGM | Harita Genel Müdürlüğü - Ulusal Haritacılık Kurumu". www.harita.gov.tr. Erişim tarihi: 2025-11-10.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h i
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Trabzon Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Trabzon Nüfusu". nufusune.com.
- "Trabzon Nüfusu". nufusubu.com.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:1isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Otorite kontrolü |
|
|---|
