Yapay dil

Yapay dil (İngilizce: Constructed language veya kısaca Conlang), diğer pek çok dilin aksine kaynağı belli olan, yani o dili oluşturan kişi ya da komisyonun adı bilinen, grameri tarihin akışı içerisinde insanların günlük kabulleri ya da yönelimleriyle evrilmemiş, tamamen insan eliyle yapılandırılmış olan dillerdir.^[1]

CONLANG posta listesine abone olanlar tarafından oluşturulan bir dil inşası sembolü olan Conlang Bayrağı, yükselen bir güneşe karşı Babil Kulesi'ni temsil eder.

Bilinen en erken yapay diller 12. yüzyılda Bingenli Hildegard tarafından yapılan Lingua Ignota ve 1580'de Muhyî-i Gülşenî tarafından yapılan Bâleybelen'dir.^[2] En yaygın yapay dil ise Esperanto'dur.

2003 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Belçika'yı temsil eden Urban Trad grubu Sanomi adlı parçasıyla Eurovision tarihinin ilk uydurma dil şarkısını seslendirerek 165 puanla 2. olmuştur. Avatar filminde ise Na'vi halkı yapay bir dil olan Na'viceyi konuşmaktadır.

Önsel (priori) ve Sondan Gelen (postteriori) Diller

A priori (Latince a priori, "önceki" kelimesinden) oluşturulmuş dil, özellikleri (kelime dağarcığı, dil bilgisi vb. dahil) mevcut bir dile dayanmayan bir dildir ve a posteriori dil ise tam tersidir.^[3] Ancak bu kategorizasyon mutlak değildir, çünkü bazı dilsel faktörler göz önünde bulundurulduğunda birçok oluşturulmuş dil a priori, diğer faktörler göz önünde bulundurulduğunda ise a posteriori olarak adlandırılabilir.

Önsel (priori) uluslararası yardımcı diller

Baleybelen: Fazlullah Esterabadî veya Muhyî-i Gülşenî (14 yy)
Solresol: François Sudre (1827)
Ro: Edward Foster (1906)
Sona: Kenneth Searight (1935)
Babm: Rikichi Okamoto (1962)
aUI: W. John Weilgart (1962)
Mirad (aka Unilingua): Noubar Agopoff (1966)
Kotava: Staren Fetcey (1978)

Kaynakça

^ İmer, Kâmile; Kocaman, Ahmet; Özsoy, Sumru (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. ss. 263-264. ISBN 978-605-4238-53-8.
^ "Fantastik Dünyaların Fantastik Dilleri". Kayıp Rıhtım. 7 Ocak 2019. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020.
^ Peterson, David (2015). The Art of Language Invention (1st ed.). Penguin Books. pp. 21–22. ISBN 978-0143126461.

Dil ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] İmer, Kâmile; Kocaman, Ahmet; Özsoy, Sumru (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. ss. 263-264. ISBN 978-605-4238-53-8.

[2] "Fantastik Dünyaların Fantastik Dilleri". Kayıp Rıhtım. 7 Ocak 2019. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020.

[3] Peterson, David (2015). The Art of Language Invention (1st ed.). Penguin Books. pp. 21–22. ISBN 978-0143126461.

[1]

[2]

[3]