Adli dilbilim
| Dilbilim |
|---|
| dizisinin bir parçası |
Adli dilbilim, bir suç veya hukuki uyuşmazlık konusunda maddi gerçeğe ulaşılması amacıyla dilsel verilerin incelenmesini içeren, uygulamalı dilbilimin disiplinlerarası bir sahası.
Ağız yapısı, konuşma bozuklukları, lehçe, ağız, şive, kavşak, durak, diş yitimi sonucu sesletimde oluşan hatalar, konuşma stili, jargon ya da argo, kekeleme, afazi gibi hastalıklar, patolojik rahatsızlıklar, protez kullanımı, konuşma hataları, duraksamalar gibi dilsel özellikler ile perde istatistikleri, kısa zaman enerjisi, sözcüğün uzun dönem güç spektrumu, konuşma oranı, sesbirim ve susma (sessizlik) süreçleri, formant oranları ve glottal (gırtlaksal) dalga formlarının şeklinin incelenmesi için adli fonetik uzmanları, ayrıca söylem ve metin çözümlemesi, dilbilgisi, sözdizim, anlambilim, ruhdilbilim, toplumdilbilim ve bunun gibi incelemelerle yazar veya konuşmacı tespiti için adli dilbilim uzmanlarının yaptıkları çalışmalar bu alanın konusudur.[1][2][3]
İlişkili konular
[değiştir | kaynağı değiştir]Soruşturmacı adli dilbilim
[değiştir | kaynağı değiştir]Dilin kullanım biçimi, delil oluşturmak amacıyla incelenir. İncelemelerin, gerçeğin anlaşılmasına katkıda bulunması amaçlanır. Bir metnin yazarının sanıklar arasında olup olmadığı, eğer aralarındaysa hangi sanık tarafından yazıldığı soruşturmacı adli dilbilimin konusudur. Metnin yazarının nasıl tespit edileceğini sorgulayan bir araştırmacının faaliyetleri eğer dilbilim odaklıysa bu kapsamdadır.[4]
Betimlemeli adli dilbilim
[değiştir | kaynağı değiştir]Betimlemeli adli dilbilim, ilgililerin yasal süreçlerdeki dil kullanımlarını inceler. Bir başvuru üzerine veya re'sen başlatılan hukuki işlemlerde bu kapsamda yer alan ilgililerin sözlü ve dilsel ifadeleri analiz edilir. Bu durumlara kovuşturma, tahkikat ve infaz süreçleri örnek verilebilir. Sanıkların savunmaları üzerinde yapılan incelemelerle savunmanın genel özelliklerinin ortaya çıkartılması betimlemeli adli dilbilim konusudur. Ancak, savunmalar incelenirken beyanların doğru olup olmadığı soruşturmacı adli dilbilim kapsamındadır.[4]
Hukukdilbilim
[değiştir | kaynağı değiştir]Hukukdilbilim hukuki metinlerdeki dili inceler. Bunlara yasalar, yönetmelikler, karar metinleri, duruşma zabıtları ve iddianameler örnek verilebilir. Hukukdilbilim betimlemeli adli dilbilim ile karıştırılmaktadır.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sever, Hanifi; Bahadır, Hilal; Sesiniz Sizin Aynanızdır 15 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Çağın Polisi Dergisi, Sayı 36, Sayfa 47,48.
- ^ Yüksel, C.; Demirel, D.; Öztürk F; Adli Dilbilim ve Uygulamaları, Hacettepe, 2002.
- ^ Sever, Hanifi; Kesici, Neslihan Gülden; Adli Dilbilim Uygulamaları ve Bant Kayıtları 18 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c Dr. Utku Tanrıvere (2025). Adli Dilbilim. Adalet Yayınevi. s. 19-27. ISBN 9786253772116.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- International Association for Forensic and Legal Linguistics
- International Association for Forensic Phonetics and Acoustics
- Società Italiana di Linguistica Forense
 | Dilbilim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Adli bilimler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
