Aromatik bitter
Aromatik bitter (ya da kısaca, bitter) geleneksel olarak buruk (bitter) bir tat elde etmek için bitkisel maddelerle tatlandırılmış alkollü veya alkolsüz bir karışımdır. Uzun süredir var olan birçok aromatik bitter markası, esasen patentli ilaç olarak geliştirilmiş olsa da günümüzde dijestif ve kokteyl aromaları olarak satılmaktadırlar.
Kokteyller genellikle ekşi ve tatlı tatlar içerdiğinden, bitterler üçüncü bir temel tadı devreye sokarak içeceğin tat profilini dengeleyip daha katmanlı bir hale getirmek için kullanılır.[1]
İçindekiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihsel olarak aromatik bitterlerin hazırlanmasında kullanılan bitkisel içerikler, lezzet ve tıbbi özellikleri nedeniyle aromatik otlar, ağaç kabukları, kökler ve/veya meyvelerden oluşmuştur. İçeriğinde en sık kullanılan malzemeler arasında cascarilla, cassia (Çin tarçını), centiyan, portakal kabuğu ve kınakına ağacı kabuğu bulunur.
Çoğu bitter hem su, hem de alkol içerir; alkol, bitkisel özler için çözücü ve koruyucu olarak işlev görür. Bitterlerin alkol oranı marka ve türe göre büyük farklılıklar gösterir. Bazı modern bitterler bitkisel gliserinle yapılır[2] ve bu sayede alkol kullanmayan kişiler de bitterlerin tadını çıkarabilir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Aromatik bitterlerin kökeni, şifalı otları şarap kavanozlarında demlemiş olabilecek eski Mısırlılara kadar uzanır.[3] Orta Çağ'da damıtılmış alkolün yaygınlaşması ve farmakognozideki yeniden canlanma, daha konsantre bitkisel bitter ve toniklerin üretilmesini sağladı.[4] Günümüzdeki birçok sindirime yardımcı bitter markası ve türü, köklerini Rönesans dönemi farmakope ve geleneklerine dayandıran bitkisel mide ve tonik preparatlarını yansıtır.
19. yüzyıla gelindiğinde, İngilizlerin Kanarya şarabına önleyici ilaç olarak bitkisel bitterlerin eklenmesi, eski Amerikan kolonilerinde oldukça popüler hale gelmişti.[5] 1806'da artık Amerikan yayınlarında, "herhangi bir tür içki, şeker, su ve bitterden oluşan uyarıcı bir içki" olarak tanımlanan ve kokteyl adı verilen yeni bir içeceğin popülerliğinden bahsediliyordu.[6]
Bu dönemde ortaya çıkan ticari aromatik bitterlerin en tanınmışı Angostura bitteridir. Adına rağmen, bu preparat angostura ağacının kabuğunu içermez. Adını Venezuela'daki Angostura kasabasından (günümüzde Ciudad Bolívar) alır. Fabrika 1875'te buradan Trinidad'daki İspanya Limanı'na taşınmıştır. Alman doktor Johann Gottlieb Benjamin Siegert, bu bitteri deniz tutması ve mide rahatsızlıkları gibi sağlık sorunları için geliştirmiş[7] ve daha sonra House of Angostura adlı şirketi kurarak denizcilere satışını yapmıştır.
19. yüzyıla dayanan bir diğer ünlü aromatik bitter ise Peychaud's Bitters'tir. İlk olarak Louisiana, New Orleans'ta eczacı Antoine Amédée Peychaud tarafından geliştirilmiştir. Genellikle Sazerac kokteyli ile ilişkilendirilir.
Bu dönemde ortaya çıkan bir diğer popüler bitter türü de, kuru aromatikten meyveliye kadar değişen bir tada sahip olan ve çoğunlukla turunç kabukları ve baharatlardan yapılan portakal bitteridir ve genellikle eski kokteyl tariflerinde adı geçer.[8]
Antimalaryal kinin içeren ağaç kabuklarından hazırlanan bitterler zaman zaman tarihi kokteyl tariflerine dahil edilmiştir. İlacın yoğun acı tadını maskeliyorlardı. Günümüzde, çoğunlukla cin kokteyllerinde kullanılan toniklerde tatlandırıcı olarak eser miktarda kinin hâlâ bulunmaktadır.
Dijestif bitterler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dijestif bitterler genellikle birçok Avrupa ve Güney Amerika ülkesinde yemeklerin ardından buzlu veya buzsuz olarak tüketilir. İtalyan tarzı amarolar ve Alman
tarzı Kräuterlikörler de dahil olmak üzere birçok kokteylde sıklıkla kullanılır.
Günümüzde öne çıkan bazı dijestif bitter örnekleri şunlardır:
- Alomo Bitters (Gana, Nijerya)
- Amaro Averna (Caltanissetta, İtalya)
- Amaro Lucano (Pisticci, İtalya)
- Amaro Montenegro (Bolonya, İtalya)
- Amaro Ramazzotti (Asti, İtalya)
- Amaro Sibilla (Marche, İtalya)
- Aperol (Padova, İtalya)
- Balsam (Doğu Avrupa)
- Becherovka (Çekya)
- Beerenburg (Hollanda)
- Blutwurz (Bavyera)
- Braulio (Valtellina, İtalya)
- Calisaya (Amerika Birleşik Devletleri)
- Campari (Novara-Milano, İtalya)
- Cynar (Padova-Milano, İtalya)
- Fernet-Branca (Milano, İtalya)
- Fernet Stock (İtalya-Çekya)
- Gammel Dansk (Danimarka)
- Gran Classico Bitter (İsviçre)
- Hesperidina (Arjantin)
- Jägermeister (Almanya)
- Jeppson's Malört (Amerika Birleşik Devletleri)
- Killepitsch (Düsseldorf, Almanya)
- Kuemmerling (Almanya)
- Pelinkovac (Balkanlar)
- Quinquina (Fransa – kökeni Güney Amerika)
- Rabarbaro Zucca (Milano, İtalya)
- Ratzeputz (Almanya)
- Riga Black Balsam (Letonya)
- St. Vitus (Almanya)
- Schierker Feuerstein (Almanya)
- Schwartzhog (Almanya)
- Sirop de Picon (Fransa)
- Suze (Fransa)
- Tubi 60 (İsrail)
- Underberg (Almanya)
- Unicum (Macaristan)
- Wódka Żołądkowa Gorzka (Polonya)
- Wurzelpeter (Almanya)
Kokteyl bitterleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kokteyl bitterleri, kokteyllere tat vermek için damlatılarak kullanılır.
Bazı önemli kokteyl bitterleri şunlardır:[9]
- Angostura bitteri – aslen 1830'da Venezuela'dan, şu anda Trinidad ve Tobago'dan
- Boker's Bitters – Jerry Thomas'ın içecek rehberinde[10] birçok kokteylde adı geçer ve Martinez kokteyli için olmazsa olmazdır.
- Meinhard's Bitters – Venezuela kökenli artık üretilmeyen bir bitter
- Peychaud's Bitters – aslen New Orleans, Louisiana'dan geliyor, ancak şu anda Kentucky'de üretilmektedir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hubbard, Lauren (14 Şubat 2022). "Everything You Need to Know About Bitters". Town & Country. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ McCarthy, Kelly (6 Ocak 2022). "No booze, no problem: How nonalcoholic drinks are shaking up the beverage industry". Good Morning America. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Ancient Remedy: Bitter Herbs and Sweet Wine". 13 Nisan 2009. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2013.
- ^ "Medicinal Plants (History)". 12 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2013.
- ^ "A Brief History of Bitters". smithsonianmag.com. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2013.
- ^ "Origin of the Cocktail". imbibemagazine.com. 20 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2013.
- ^ Hayes, Annie (5 Ekim 2016). "Angostura: a brand history". The Spirit Business. The Spirit Business. 7 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019.
- ^ Abbott, Edward (1864). The English and Australian Cookery Book.
- ^ "Ten Essential Bitters and How to Use Them". punchdrink.com. 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019.
- ^ "Cocktail History: Bogart's Bitters is a Recreation of a 150-Year-Old Recipe". themanual.com. 5 Şubat 2018. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019.