Lai Ching-te
| Lai Ching-te 賴清德 | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Resmî portre, 2024 | |
| 8. Çin Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 20 Mayıs 2024 | |
| Başbakan | Cho Jung-tai |
| Yardımcı | Hsiao Bi-khim |
| Yerine geldiği | Tsai Ing-wen |
| 12. Çin Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı | |
| Görev süresi 20 Mayıs 2020 - 20 Mayıs 2024 | |
| Başkan | Tsai Ing-wen |
| Yerine geldiği | Chen Chien-jen |
| Yerine gelen | Hsiao Bi-khim |
| 29. Çin Cumhuriyeti Başbakanı | |
| Görev süresi 8 Eylül 2017 - 14 Ocak 2019 | |
| Cumhurbaşkanı | Tsai Ing-wen |
| Yardımcı | Shih Jun-ji |
| Yerine geldiği | Lin Chuan |
| Yerine gelen | Su Tseng-chang |
| 18. Demokratik İlerici Parti Genel Başkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 18 Ocak 2023 | |
| Genel Sekreter | Hsu Li-ming Lin Yu-chang |
| Yerine geldiği | Chen Chi-mai |
| Yasama Yuanı Üyesi | |
| Görev süresi 1 Şubat 2008 - 25 Aralık 2010 | |
| Seçim bölgesi | Tainan II |
| Görev süresi 1 Şubat 1999 - 31 Ocak 2008 | |
| Seçim bölgesi | Tainan |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Lai Ching-te 6 Ekim 1959 Wanli, Yeni Taipei, Tayvan |
| Vatandaşlığı |  Tayvan
|
| Partisi | Demokratik İlerici Parti |
| Evlilik(ler) | Wu Mei-ju (e. 1986)
|
| Çocuk(lar) | 2 |
| Bitirdiği okul | Ulusal Tayvan Üniversitesi Harvard Üniversitesi |
| Mesleği | Siyasetçi, doktor |
Lai Ching-te (Çince: 賴清德, romanize: Lài Qīngdé; d. 6 Ekim 1959), bilinen adıyla William Lai, Mayıs 2024'ten beri Çin Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olarak görev yapan Tayvanlı siyasetçi ve doktordur. Demokratik İlerici Parti'nin cumhurbaşkanlığına gelen üçüncü üyesi olup, selefi de bu partinin üyesi olan ilk cumhurbaşkanıdır. Aynı zamanda, cumhurbaşkanlığı makamına gelen üçüncü cumhurbaşkanı yardımcısı ve bu makama halefiyet yerine seçim yoluyla gelen ilk cumhurbaşkanı yardımcısıdır. 2023'ten beri Demokratik İlerici Parti'nin genel başkanıdır.
Tayvan'ın Taipei Bölgesinde işçi sınıfına mensup bir ailede doğan Lai, Ulusal Tayvan Üniversitesi ve Ulusal Cheng Kung Üniversitesi'nde tıp eğitimi aldıktan sonra, 2003 yılında Harvard Üniversitesi'nden yüksek lisans derecesi aldı. Ulusal Hekim Destek Derneği başkanlığı yaptıktan sonra, 1996 Yasama Yuanı seçimlerine katıldı ve Tainan şehrini temsilen milletvekili seçildi. Dört dönem üst üste Yasama Yuanı üyeliğine seçildikten sonra, 2010 yılında Tainan Belediye Başkanlığına aday oldu. Seçimi kazanan Lai, 2014'te yeniden seçilerek yedi yıl boyunca bu görevi sürdürdü. Eylül 2017'de Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen, Lai'nin görevden ayrılan Lin Chuan'ın yerine başbakan olarak atanacağını duyurdu.
24 Kasım 2018'de Lai, Demokratik İlerici Parti'nin yerel seçimlerde büyük bir yenilgi almasının ardından başbakanlık görevinden ayrılma niyetini açıkladı ve halefi Su Tseng-chang'ın yemin ederek göreve başlamasının ardından 14 Ocak 2019'da görevden ayrıldı. 2019 Demokratik İlerici Parti cumhurbaşkanlığı ön seçimlerinde Tsai Ing-wen'e karşı başarısız bir meydan okuma girişiminde bulundu, ancak 2020 Tayvan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Tsai'nin başkan yardımcısı adayı olarak yer aldı. Lai, Nisan 2023'te partisi tarafından 2024 cumhurbaşkanlığı seçimleri için aday gösterildi ve oyların %40,05'ini alarak seçimi kazandı. 20 Mayıs 2024'te Çin Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak göreve başladı.
İlk yılları ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Lai, 6 Ekim 1959'da Taipei'nin kuzeyindeki kırsal bir sahil kasabası olan Wanli'de işçi sınıfından kömür madencisi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[1][2][3] Lai'nin babası, 8 Ocak 1960'ta Wanli'deki kömür madenlerinde çalışırken karbonmonoksit zehirlenmesinden öldü. Dul annesi, onu ve beş kardeşini tek ebeveyn olarak büyüttü.[4]
Lai, Yeni Taipei'deki Wanli Ortaokulu'nda eğitim gördü ve şehrin en iyi erkek lisesi olan Taipei Belediyesi Chien Kuo Lisesi'ne (CKHS) kabul edilen ilk öğrenci oldu.[5] CKHS'den mezun olduktan sonra Ulusal Tayvan Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi'ne kaydoldu.[5] Daha sonra Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bölümü'ne geçti ve dört yıllık programdan 1984 yılında Bachelor of Science ile mezun oldu.[6][7] Lai, lisans öğrencisiyken üniversite masraflarını özel öğretmen olarak çalışarak karşıladı.[5]
Lisans derecesini aldıktan sonra Lai, Çin Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri'ne katıldı ve Kinmen ilçesindeki bir adada görev yaptı. Daha sonra Tainan'daki Ulusal Cheng Kung Üniversitesi'ne girdi ve burada 1991 yılında bakalorya sonrası tıp eğitimi bölümünden tıp diploması aldı.[8][9] Lai, Ulusal Cheng Kung Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra Harvard Üniversitesi'nde ileri eğitimini tamamlamak üzere Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti ve 2003 yılında Harvard Halk Sağlığı Okulu'ndan Halk Sağlığı Yüksek Lisansı (M.P.H.) aldı.[10] Ertesi yıl ABD Dışişleri Bakanlığı'nda misafir akademisyen olarak bulundu.[11] Daha sonra Ulusal Cheng Kung Üniversitesi Hastanesi'nde staj yaptı. Çalışma alanı omurilik hasarıydı ve bu tür yaralanmalar için ulusal danışman olarak görev yaptı.[10]
Tainan Belediye Başkanı (2010-2017)
[değiştir | kaynağı değiştir]2010 yılında Tayvan'daki belediyelerin yeniden düzenlenmesiyle Tainan Şehri ve Tainan İlçesi, Tainan adı verilen tek bir belediye olarak birleştirildi. Ocak 2010'da Demokratik İlerleme Partisi (DPP) ön seçimlerinde başarılı bir şekilde seçildikten sonra Lai, 27 Kasım 2010'da belediye başkanlığı seçimleri için DPP adayı oldu ve Kuomintang adayı Kuo Tien-tsai'yi yenmek için %60,41 oy aldı.[12][13] Göreve 25 Aralık 2010 tarihinde başladı. Belediye başkanlığı seçimlerinde gösterdiği güçlü performansın yanı sıra nispeten genç olması ve DPP'nin kalbi olan Tainan şehrini kontrol etmesi nedeniyle Lai, 2016 yılında başkanlık için potansiyel bir aday olarak görülüyordu.[14] 2013 yılında yapılan bir kamuoyu yoklaması, Lai'yi %87'lik bir onay oranıyla Tayvan'daki 22 şehir ve ilçe başkanı arasında en popüler kişi olarak gösterdi. Lai, 5 Haziran 2014 tarihinde merhum Tayvanlı ressam Tan Ting-pho'nun sanat sergisine destek vermek üzere Şangay şehrine bir ziyaret gerçekleştirdi ve Çin Komünist Partisi siyasetçileriyle bir araya geldi.[15]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "獨／陳菊私人Line帳號英文名曝光！賴清德是「威廉」、蘇貞昌叫Hope JW是誰？" [Özel: Chen Chu'nun özel Line hesabının İngilizce adı ortaya çıktı! Lai Ching-te “William”, Su Tseng-chang ise “Hope”. JW kim?]. www.ettoday.net (Çince). ETtoday新聞. 14 Temmuz 2020. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ Shepherd, Christian; Chiang, Vic (13 Ocak 2024). "Taiwan elects Lai Ching-te as president. China calls it a dangerous choice". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
- ^ "Taiwan's Next President Is Former Kidney Doctor Beijing Despises". Bloomberg.com (İngilizce). 13 Ocak 2024. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2024.
- ^ Chau, Thompson (18 Ocak 2023). "After Lai's father died in a coal mine disaster, Lai and his five siblings were brought up by their mother, who made ends meet by taking day job after day job. Born in present-day New Taipei, he was two at the time of the tragedy". Nikkei Asia. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2023.
Kömür madencisi babası henüz küçük bir çocukken ölen Lai Ching-te, Çarşamba günü Tayvan'ın iktidar partisinin liderliğini devraldı ve 12 aydan kısa bir süre sonra yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde seçmen memnuniyetsizliğini giderme ve reformları hayata geçirme sözü verdi. ... Lai'nin babası bir kömür madeni faciasında öldükten sonra, Lai ve beş kardeşi, gündelik işlerde çalışarak geçimlerini sağlayan anneleri tarafından büyütüldü. Günümüz Yeni Taipei'sinde doğan Lai, trajedi sırasında iki yaşındaydı. ... Evli ve iki oğlu olan Lai, yerli hakları ve eşcinsel evlilikler konusunda reformlara öncülük eden ve iklim hedefleri belirleyen ilerici ama teknokrat bir lider olan Tsai'ye göre sosyal açıdan daha muhafazakar. Kendisi aynı zamanda bir aktivist olarak da görülüyor. Ancak son yıllarda 63 yaşındaki Tsai, sert siyasi açıklamalar yapmaktan uzak durdu ve devlet adamı gibi bir başkan yardımcısına dönüştü.
- ^ a b c "重考到建中、轉系到醫學院，賴清德毅力過人，不輕言放棄的坎坷求學路！" [Jianzhong'a girebilmek için sınavlara tekrar tekrar giriyor, ardından tıp fakültesine geçiş yapıyor: Lai Ching-te'nin olağanüstü azmi ve kolay pes etmeyen zorlu akademik yolculuğu! Chen Chu'nun özel Line hesabının İngilizce adı ortaya çıktı! Lai Ching-te “William”, Su Tseng-chang ise “Hope”. JW kim?]. 放言Fount Media. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2025.
- ^ Her, Kelly. "Rise to Leadership". Taiwan Today. Erişim tarihi: 29 Kasım 2024.
- ^ "礦工之子到「賴醫師」！周玉蔻曝「攻讀台大物理治療、成大後醫系」共花11年半直呼「很感動」" [Madencinin oğlundan “Dr. Lai ”ye! Chou Yu-kou, “NTU'da fizik tedavi ve NCKU'da lisans sonrası tıp eğitimi almasının” 11 buçuk yılını aldığını açıklıyor ve “Çok dokunaklı!” diye haykırıyor. Jianzhong'a girebilmek için defalarca sınavlara tekrar giriyor, ardından tıp fakültesine geçiş yapıyor: Lai Ching-te'nin olağanüstü azmi ve kolay pes etmeyen zorlu akademik yolculuğu!"Özel: Chen Chu'nun özel Line hesabının İngilizce adı ortaya çıktı! Lai Ching-te “William”, Su Tseng-chang ise “Hope”. JW kim?]. Yahoo News (Çince). 17 Ekim 2023. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024.
- ^ "【恭賀】學士後醫學系第三屆80級傑出系友賴清德 當選中華民國第16任總統". National Cheng Kung University. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024.
- ^ "Director - 行政院珍貴史料展示" (İngilizce). 22 Mart 2023. 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2024.
- ^ a b "賴淸德" (Çince). Legislative Yuan. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010.
- ^ "歷任院長" (Çince). 1 Aralık 2011. 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2025.
- ^ "William Lai takes Tainan by storm". Taipei Times. 28 Kasım 2010. 28 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010.
- ^ "99年直轄市長選舉 候選人得票數". 中央選舉委員會. 12 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "A look ahead at Taiwan's 2016 presidential hopefuls". The China Post. 16 Ocak 2012. 16 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wen, Tsai (6 Haziran 2014). "William Lai set to attend art exhibition in Shanghai". Taipei Times. 8 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2021.
