Michael Randrianirina
| Albay Michael Randrianirina | |
|---|---|
| 8. Madagaskar Cumhurbaşkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 17 Ekim 2025 (Geçici): 14-17 Ekim 2025 | |
| Başbakan | Ruphin Zafisambo Herintsalama Rajaonarivelo |
| Yerine geldiği | Andry Rajoelina |
| Madagaskar Cumhuriyeti'nin Yeniden Kuruluşu için Cumhurbaşkanlığı Konseyi Başkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 14 Ekim 2025 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| CAPSAT Başkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 2022 | |
| Androy Valisi | |
| Görev süresi 2016-2018 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 23 Ağustos 1973 Sevohipoty, Androy, Madagaskar |
| Evlilik(ler) | Elisa Randrianirina |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Madagaskar
|
| Branşı | Madagaskar Silahlı Kuvvetleri |
| Rütbesi |  Albay
|
Albay Michael Randrianirina (d. 23 Ağustos 1973),[1] Madagaskarlı bir subay ve politikacıdır. 2025 Madagaskar darbesinde Yüksek Anayasa Mahkemesi tarafından onaylandıktan sonra, 14 Ekim 2025 tarihinden itibaren Madagaskar'ın sekizinci cumhurbaşkanı ve Madagaskar Cumhuriyeti'nin Yeniden Kuruluşu için Cumhurbaşkanlığı Konseyi başkanı olarak görev yapmaktadır.[2]
Daha önce 2016'dan 2018'e kadar Androy valisi olarak görev yapmış, daha sonra üst düzey askeri komutan ve CAPSAT biriminin başkanı olarak görev yapmıştır.[1]
Siyasi ve askerî kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Randrianirina, Antsirabe Askeri Akademisinde askeri eğitim aldı.[3] Randrianirina, Hery Rajaonarimampianina'nın cumhurbaşkanlığı döneminde 2016 ile 2018 yılları arasında Androy bölgesinin valisi olarak görev yaptı. Ardından Temmuz 2022'ye kadar Toliara'da piyade tabur komutanı olarak görev yaptı. Daha sonra seçkin CAPSAT biriminin başına geçti.[1]
2023 tutuklaması
[değiştir | kaynağı değiştir]Randrianirina, giderek Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina'nın açık sözlü bir eleştirmeni haline geldi. 27 Kasım 2023'te isyan suçlamasıyla "aceleyle tutuklandı" ve "askerî isyan kışkırtmak ve darbe girişiminde bulunmak"la suçlandı.[4] Aynı gün mahkemeye çıkarıldı ve hemen Tsiafahy Hapishanesine gönderildi. Devlet güvenliğine saldırı suçundan ertelenmiş hapis cezası aldıktan sonra Şubat 2024'te serbest bırakıldı ve CAPSAT'a geri döndü.[5]
2025 siyasi krizi
[değiştir | kaynağı değiştir]25 Eylül 2025'te, özellikle başkent Antananarivo'da olmak üzere ülke genelinde sıkça yaşanan elektrik ve su kesintileri nedeniyle Madagaskar'ın dört bir yanında protestolar patlak verdi.[6] Protestocuları sakinleştirmek için Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina, Başbakan Christian Ntsay'ı görevden aldı; ancak bu, protestocuların tepkisini yatıştırmaya yetmedi.[7][8]
Darbe
[değiştir | kaynağı değiştir]12 Ekim 2025 sabahı, Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina, protestoculara katılan CAPSAT birimlerinin iktidarı ele geçirme girişiminde bulunduğunu duyurdu. Uyarı, birkaç askeri personelin kışladan ayrılıp protestoculara katıldığı görülünce ilk kez verildi.[9] Randrianirina, bir darbe gerçekleştiğini reddederek, sadece "halkın çağrısına cevap verdiklerini" söyledi.[10][11]
12 Ekim'de, eski başbakan Ntsay ve Rajoelina'nın danışmanlarından biri olan Mamy Ravatomanga, özel bir uçakla Mauritius'a geldi. Mauritius hükûmeti, bu gelişten "memnun olmadığını" açıkladı.[12][13] Bir hükümet sözcüsü, Rajoelina'nın hala ülkede olduğunu ve ulusal meseleleri yönettiğini söyledi.[14] 13 Ekim akşamı ulusa sesleneceği planlanıyordu, ancak Reuters, Rajoelina'nın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile bir anlaşma yaptıktan sonra 12 Ekim'de Madagaskar'ın kuzeydoğusundaki Sainte Marie Havaalanı'ndan kalkan bir Fransız askeri uçağıyla ülkeyi terk ettiğini bildirdi.[15] 13 Ekim'de Rajoelina, Madagaskar Cumhurbaşkanlığının resmi Facebook sayfasından bir video açıklaması yayınlayarak, "bir grup askeri personel ve politikacı" tarafından kendisine suikast girişiminde bulunulduktan sonra, gizli bir güvenli yere tahliye edildiğini duyurdu.[13][16] 14 Ekim'de Rajoelina, Meclis ve Senato başkanlarıyla istişare ettikten sonra, kendisine karşı azil işlemlerini başlatmayı planlayan Ulusal Meclisi fesheden bir kararname yayınladı.[17] Bu karar, 60 gün içinde seçimlerin yapılmasına olanak tanıyacaktı.[18] Rajoelina'nın emirlerine rağmen, Ulusal Meclis 130 lehte oy ve bir boş oy ile azil işlemini sürdürdü.[19]
CAPSAT'ın başkanı iken Randrianirina, 2025 Madagaskar protestoları sırasında görevdeki Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina'ya karşı 2025 Madagaskar darbesine katıldı ve askerlere "halkı baskı altında tutmayı reddetmeleri, sorumluluk almaları ve üzerlerine düşen görevi yerine getirmeleri" çağrısında bulundu. 13 Mayıs Meydanı'nda Randrianirina, cumhurbaşkanı ve başbakanın istifasını talep etti.[20]
Cumhurbaşkanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Rajoelina ülkeden kaçtıktan sonra, 14 Ekim 2025'te CAPSAT Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nı ele geçirdi ve Randrianirina'yı geçici cumhurbaşkanı ilan etti. Randrianirina, Ulusal Meclis dışındaki tüm kurumların feshini onayladı. Açıklamasında şunları söyledi: "Aşağıdaki kurumlar askıya alınmıştır: Senato, Yüksek Anayasa Mahkemesi, Bağımsız Ulusal Seçim Komisyonu, Yüksek Adalet Divanı ve İnsan Hakları ve Hukukun Üstünlüğünü Savunma Yüksek Konseyi."[21] İki yıl içinde seçim yapılacağını vaat etti ve ülkeyi yönetmek için ordudan, paramiliter jandarmadan ve ulusal polisten oluşan bir komite kuracaklarını söyledi.[22] O gün Yüksek Anayasa Mahkemesi tarafından, Cumhuriyet'in Yeniden Kuruluşu için Cumhurbaşkanlığı Konseyi başkanı olarak Madagaskar'ın geçici cumhurbaşkanlığı görevini resmi olarak üstlenmesi istendi.[2]
15 Ekim'de Madagaskar devlet televizyonu, Randrianirina'nın 17 Ekim'de Anayasa Mahkemesi oturumu sırasında "Madagaskar Cumhuriyeti'nin Yeniden Kuruluş Başkanı" olarak göreve başlayacağını duyurdu.[23] Randrianirina planlandığı gibi o tarihte yemin etti.[24] Yüksek Anayasa Mahkemesindeki göreve başlama konuşmasında Randrianirina, bunun Madagaskar için "tarihi bir dönüm noktası" olduğunu söyledi ve "geçmişten kopma" ve "ülkenin tarihinde yeni bir sayfa açma" kararlılığını dile getirdi.[25] Randrianirina, Z kuşağı protestocularına teşekkür etti. İlk üç önceliğinin su ve elektrik şirketi Jirama'nın soruşturulması, pirinç tarımı ve başbakan ile hükümetin atanması olacağını belirtti.[26]
20 Ekim'de Randrianirina, iş adamı Herintsalama Rajaonarivelo'yu ülkenin başbakanı olarak atadı ve Rajaonarivelo, General Ruphin Zafisambo'nun yerine geçti.[27]
Kişisel yaşam
[değiştir | kaynağı değiştir]Randrianirina, Ambovombe Androy'un güneydoğusunda bulunan Sevohipoty köyünden gelmektedir.[4] Madagaskar Lüteriyen Kilisesi üyesidir.[28] Elisa Randrianirina ile evlidir.[29]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Who is Madagascar's new military ruler Michael Randrianirina?". Reuters. 15 October 2025.
- ^ a b "Décision n°10-HCC/D3 du 14 octobre 2025 concernant une requête aux fins de résolution sur une sortie de crise politique" (Fransızca). 14 October 2025. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "Military colonel announces that the armed forces are taking control in Madagascar". The Atlanta Journal-Constitution. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ a b "AFFAIRE D'INCARCÉRATION – Des Antandroy élèvent la voix sur le cas Randrianirina". L'Express de Madagascar (Fransızca). 5 December 2023. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "Who is Michael Randrianirina, the colonel who toppled Madagascar's president?". France 24 (İngilizce). 15 October 2025. Erişim tarihi: 15 October 2025.
- ^ Razafimanantsoa, Volana (23 June 2024). "Madagascar's capital launches cable cars to ease traffic jam". Africanews (İngilizce). 21 May 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 October 2025.
- ^ "Madagascar president sacks government over deadly protests". Le Monde (İngilizce). 29 September 2025. Erişim tarihi: 30 September 2025.
- ^ Kyekyeku, Kofi Oppong (30 September 2025). "Deadly youth-led protests force Madagascar's president to fire the prime minister and his government". Face2Face Africa (İngilizce). 30 September 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 September 2025.
- ^ "Coup Alert in Madagascar After Soldiers Side with Protesters". Modern Diplomacy (İngilizce). 12 October 2025. Erişim tarihi: 12 October 2025.
- ^ "Madagascar army installs new chief, president denounces power grab". France 24. 13 October 2025. Erişim tarihi: 13 October 2025.
- ^ Tétaud, Sarah; Imray, Gerald (12 October 2025). "Madagascar's president says a coup is underway after soldiers joined anti-government demonstrations". AP News. 12 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 October 2025.
- ^ "Madagascar army installs new chief, president denounces power grab". France 24. 13 October 2025. Erişim tarihi: 13 October 2025.
- ^ a b "Madagascar's president says he fled the country in fear for his life after military rebellion". AP News. 13 October 2025. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "Madagascar president says 'illegal power grab' underway after army mutiny". Radio France Internationale. 12 October 2025. 12 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "President of Madagascar flees to 'safe location' amid deadly protests". Al Jazeera. 13 October 2025. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "Madagascar president hiding in 'safe place' as he warns of coup attempt". BBC. 13 October 2025. 20 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "Madagascar's president dissolves national assembly, sparking anger among protesters". Africanews. 14 October 2025. 26 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "Madagascar's National Assembly votes to impeach president after he fled countryr". CNN. 14 October 2025. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "Madagascar's National Assembly votes to impeach president". Channel News Asia. 14 October 2025. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "CONJONCTURE – L'armée entre en scène". L'Express de Madagascar (Fransızca). 13 October 2025. 15 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ Lovasoa, Rabary (14 October 2025). "Madagascar's military takes power, fleeing president impeached". Reuters.
- ^ "Madagascar protests: Army takes charge after president flees". DW (İngilizce). Erişim tarihi: 14 October 2025.
- ^ "AU suspends Madagascar as military leader to be sworn in as president". Al Jazeera. 16 October 2025. Erişim tarihi: 16 October 2025.
- ^ "Military leader sworn in as Madagascar's new president". Al Jazeera.
- ^ "Michael Randrianirina sworn in as Madagascar's president". China.org. Erişim tarihi: 2025-10-18.
- ^ Sammy Awami; Omega Rakotomalala (17 Ekim 2025), "Madagascar's military leader thanks Gen Z protesters as he is sworn in", BBC News, Wikidata Q136525804
- ^ "Madagascar coup leader names businessman as new prime minister". Reuters. 20 October 2025. Erişim tarihi: 20 October 2025.
- ^ "Madagascar : qui est Michael Randrianirina, le nouvel homme fort de la Grande Île ?". France 24 (Fransızca). 2025-10-15. Erişim tarihi: 2025-10-19.
- ^ "An army colonel who led a lightning-fast coup takes over as Madagascar's president". AP News. 17 October 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 October 2025.
| Malgaş Cumhuriyeti (1958-75) |  | |
|---|---|---|
| Demokratik Madagaskar Cumhuriyeti (1975-92) | ||
| Üçüncü Madagaskar Cumhuriyeti (1992-2010) | ||
| Yüksek Geçiş Otoritesi (2009-2014) | ||
| Dördüncü Madagaskar Cumhuriyeti (2014-günümüz) | ||
* Vekaleten / Geçici | ||
