Rosario Murillo
| Rosario Murillo | |
|---|---|
| |
| Nikaragua Eş Başkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 18 Şubat 2025 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Başkan | Daniel Ortega |
| Nikaragua Başkan Yardımcısı | |
| Görev süresi 10 Ocak 2017 - 30 Ocak 2025 | |
| Cumhurbaşkanı | Daniel Ortega |
| Yerine geldiği | Omar Halleslevens |
| Yerine gelen | Makam boş |
| Nikaragua First Lady | |
| Görevde | |
| Makama geliş 10 Ocak 2007 | |
| Başkan | Daniel Ortega |
| Yerine geldiği | Lila T. Abaunza |
| Görev süresi 10 Ocak 1985 - 25 Nisan 1990 | |
| Yerine geldiği | Hope Portocarrero (1979) |
| Yerine gelen | Cristiana Chamorro Barrios |
| Nikaragua Ulusal Meclis Üyesi | |
| Görev süresi 4 Kasım 1984 - 25 Şubat 1990 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Rosario María Murillo Zambrana 22 Haziran 1951 Managua, Nikaragua |
| Partisi | FSLN |
| Evlilik(ler) |
|
| Akraba(lar) | Augusto César Sandino (büyük amca) Xiomara Blandino (gelini) |
| Çocuk(lar) | 2 çocuk Jorge Narváez 1 çocuk Moisés Hassan 7 çocuk Daniel Ortega |
Rosario María Murillo Zambrana (İspanyolca telaffuz: [roˈsaɾjo muˈɾiʝo] ; d. 22 Haziran 1951), Nikaragualı şair ve siyasetçi. Murillo, Orta Amerika ülkesi Nikaragua'da 18 Şubat 2025'ten bu yana eşi devlet başkanı Daniel Ortega ile birlikte Nikaragua'nın eş başkanlığı görevini yürütmektedir.
Daha önce, 2017-2025 yılları arasında ülkenin ikinci en yüksek makamı olan Nikaragua'nın başkan yardımcılığını, 2007-2025 yılları arasında Nikaragua'nın First Lady'liğini ve 1985-1990 yılları arasında da devlet başkanı Ortega'nın eşi olarak görev yaptı. Murillo, Nikaragua hükûmetinin baş sözcüsü,[1] hükûmet bakanı,[2] Sandinista Kültür Çalışanları Derneği başkanı ve İletişim ve Vatandaşlık Konseyi İletişim Koordinatörü olarak görev yaptı. 10 Ocak 2017'de Nikaragua başkan yardımcısı olarak yemin etti.[3][4] Ağustos 2021'de, iddia edilen insan hakları ihlalleri nedeniyle Avrupa Birliği tarafından kişisel olarak yaptırıma tâbi tutuldu.[5]
Yaşam ve kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Murillo, Nikaragua'nın Managua kentinde doğdu. Babası Teódulo Murillo Molina (1915–1996) pamuk yetiştiricisi ve hayvan sahibiydi. Annesi Zoilamérica Zambrana Sandino'ydu (1926–1973; Orlando José Zambrana Báez ve Zoilamérica Sandino Tiffer'in kızı), Nikaragua'daki ABD işgaline karşı savaşan General Augusto César Sandino'nun (1895–1934) yeğeni. Murillo'nun anneannesi Zoilamérica Sandino Tiffer, Augusto César Sandino olarak da bilinen Augusto Nicolás Calderón Sandino'nun baba tarafından üvey kız kardeşiydi.[6] Daniel Ortega ile evlendi ve sekiz çocuğu oldu.[7]
Murillo, Managua'daki Colegio Teresiano'da eğitim gördü. Burası K-12 Katolik, kızlara özel bir okuldu ve aynı zamanda Saint Teresa Akademisi olarak da biliniyordu. Büyük Britanya'nın Tiverton kentindeki Greenway Convent Collegiate School'da liseye gitti ve İsviçre'deki La Neuveville'deki Institut Anglo-Suisse Le Manoir'da sanat okudu.[7] Murillo, Britanya'daki Cambridge Üniversitesi tarafından verilen İngilizce ve Fransızca dillerinde sertifikalara sahiptir. Ayrıca memleketi Nikaragua Ulusal Özerk Üniversitesi'ne de gitti.[8]
Sandinist
[değiştir | kaynağı değiştir]Murillo, 1969 yılında Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi'ne katıldı ve Managua'daki Barrio San José Oriental'da bulunan evinde Sandinista gerillalarına, aralarında FSLN'nin kurucularından biri olan Tomás Borge'nin de bulunduğu kişilere barınak sağladı.[7]
1970'lerin başlarında Murillo, <i id="mwWQ">La Prensa</i> için Nikaragua'nın önde gelen siyasi ve edebi şahsiyetlerinden ikisi olan Pedro Joaquin Chamorro ve Pablo Antonio Cuadra'nın sekreteri olarak çalıştı. Murillo, 1976 yılında siyasi faaliyetleri nedeniyle Estelí'de tutuklandı. Kısa bir süre sonra ülkeden kaçtı ve birkaç ay Panama ve Venezuela'da yaşadı. Daha sonra Kosta Rika'ya taşındı ve burada kendini tamamen FSLN ile siyasi çalışmalarına adadı, Radio Sandino'nun kurulmasına yardımcı oldu ve gelecekteki kocası Daniel Ortega ile tanıştı.[9] Sandinistaların 1979'da Somoza'yı devirmesinin ardından Nikaragua'ya döndü. Murillo ve Ortega 2005 yılında evlendiler.[9]
Siyaset
[değiştir | kaynağı değiştir]Murillo, üvey kızı Zoilamérica Narváez Murrillo,[10] Murillo'nun kızı tarafından Ortega'ya yıllarca cinsel tacizde bulunmakla suçlanmasının ardından 1998'de Ortega'yı savunduktan sonra siyasi olarak güç kazanmaya başladı.[11] Murillo, suçlamaların "tamamen yalan" olduğunu belirtti [11] ve sonrasında koşulsuz olarak Ortega'nın tarafını tuttu ve suçlamalarının doğru olduğunu hâlâ iddia eden kızını kamuoyu önünde dışladı.[10] Dava, zamanaşımı süresinin dolması nedeniyle 2001 yılında Yüksek Mahkeme tarafından reddedildi.[9]
Ortega 2006 yılında cumhurbaşkanlığına seçildi ve 2011 yılında yeniden seçildi. Murillo, 2016 genel seçimlerinde Ortega'nın başkan yardımcısı adayı olarak yarıştı. Al Jazeera'den Lucia Newman'a göre, "geniş çapta başkanlığın arkasındaki güç olarak görülüyor".[12]
Görev süresi boyunca bir dizi protesto patlak verdi ve Temmuz 2018'e kadar yaşanan olaylarda 309 kişi öldü, bunlardan 25'i 17 yaşın altındaydı [13] Murillo ve yardımcısı Néstor Moncada Lau, ABD Başkanı Donald Trump'ın 27 Kasım 2018'de yayınladığı bir başkanlık kararnamesiyle özellikle hedef alındı. Bu yürütme emri, huzursuzluk başladığından beri Amerika Birleşik Devletleri tarafından kendisine ve kocasının hükûmetine uygulanan çeşitli yaptırımlardan biridir.[14]
Nikaragua Eş Başkanı (2025–)
[değiştir | kaynağı değiştir]Ortega, 20 Kasım 2024'te görev süresini beş yıldan altı yıla çıkarmak ve Murillo'nun eş başkan ilan edilmesini sağlamak amacıyla Nikaragua anayasasında değişiklik yapma önerilerini açıkladı.[15] Tedbirler, 22 Kasım'da Ulusal Meclis'te ilk okumada kabul edildi [16] ve 30 Ocak 2025'te ikinci okumanın ardından resmî olarak yürürlüpe girdi.[17] Murillo, yasanın yürürlüğe girmesi ile 18 Şubat 2025 tarihinden itibaren resmen görevi üstlenmiş oldu.
Kişisel yaşam
[değiştir | kaynağı değiştir]Murillo çok dilli bir yazar olup, İspanyolca, İngilizce, İtalyanca ve Fransızca konuşabiliyor; ayrıca Almanca da okuyor.[18][19] Murillo, Meryem'e karşı güçlü bir saygı duyan Roma Katoliğidir .[20][21][22]
Murillo, kızı Zoilamérica'nın 1990'larda üvey babası Ortega'yı cinsel tacizle suçlaması üzerine Ortega'yı savundu ve bu durum hâlâ bazı Nikaragualılar nezdindeki itibarını etkiliyor. Zoilamérica yasal işlem başlatmaya çalışsa da Ortega, Ulusal Meclis üyesi olarak dokunulmazlığa sahipti.[23]
Murillo, Yeni Çağ inançları ve uygulamalarıyla tanınır.[24]
Popüler kültürde
[değiştir | kaynağı değiştir]Rosario Murillo, kızı Zoilamérica Narváez ve eşi Daniel Ortega'ya yönelik cinsel taciz şikayetleri etrafında dönen 2019 belgeseli Exiliada'da yer alıyor.[25]
Yayımlanmış eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gualtayan (1975)
- Benimle birlikte ol (1977)
- Bir şarkı söylemeli (1981)
- Amar es battleir (antoloji) (1982)
- En Espléndidas Ciudades (1985)
- Las esperanzas misteriosalar (1990)
- Tufandaki Melek (1992) İspanyolcadan Alejandro Murguía tarafından çevrilmiştir. ISBN 0-87286-274-7
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Iran and Nicaragua in barter deal". BBC News. 5 Ağustos 2007. 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2007.
- ^ "Nicaragua-Venezuela Talk Cooperation". Prensa Latina. 17 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2008.
... informed Government minister and first lady, Rosario Murillo.
- ^ "Morning Star :: Nicaragua: Sandinista Ortega sworn in for fourth term as president | The People's Daily". www.morningstaronline.co.uk. 12 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Goldman, Francisco (29 Mart 1987). "Poetry and Power in Nicaragua". The New York Times. 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2007.
- ^ "EU sanctions Nicaragua's first lady and vice-president over human rights violations". Guardian. 2 Ağustos 2021. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ del Castillo Ortiz, Marcos Antonio (1 Ocak 2020). Baboin, Renaud; Cassaigne, Julie (Ed.). "Zoilamérica Sandino Tiffer". GeneaNet (İngilizce). Paris, France: Geneanet SA. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021.
|ad=eksik (yardım) - ^ a b c Laguna, Xiomara (20 Mart 2007). Vázquez, Ronald; Molina, Mellkcon; Cantarero Pineda, Maryine; Sacasa Pasos, Alejandro (Ed.). "Etapas más importantes de Rosario Murillo". Canal 2 (Televicentro de Nicaragua) (İspanyolca). Managua, Nicaragua: Televicentro de Nicaragua, S.A. 24 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021.
|ad=eksik (yardım) - ^ Ramos, Helena. "Rosario Murillo: Una cadencia de fervores". Asociación Nicaragüense de Escritoras (İspanyolca). 14 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2007.
- ^ a b c Otis, John (24 Mart 2015). Dunham, Jennifer; Zeveloff, Naomi; Crouch, Erik (Ed.). "Long silence from Nicaragua's president as first lady keeps press at arm's length". Committee to Protect Journalists (CPJ) (İngilizce). New York City, New York, United States of America. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021.
|ad=eksik (yardım) - ^ a b Rauen, Alexia; Stolle-McAllister, John; Hall, Sharri K.; Timmons, Liam; Quinteros, Erika (19 Haziran 2017). Mills, Frederick B.; Clark-Gollub, Jill; Camcaro, William (Ed.). "Nicaragua's Proposed Legal Reforms Hinder Women's Rights and Threaten Political Opposition". Council on Hemispheric Affairs (COHA) (İngilizce). Washington, D.C., United States of America: Council on Hemispheric Affairs, Inc. 19 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021.
|ad=eksik (yardım) - ^ a b Dejanikus, Tacie; Robertson, Amaya; Whatley, Sherri; Butterbaugh, Laura; Elliott, Farar; Manzano, Angie; Mantilla, Karla; Rubby, Jennie, (Ed.) (1 Ocak 1998). "Nicaragua: Ortega charged with abusing stepdaughter". Off Our Backs (OOB) (İngilizce). Arlington, Virginia, United States of America: Off Our Backs, inc. 28 (4): 7. ISSN 0030-0071. OCLC 1038241.
|ad=eksik (yardım) - ^ "Nicaragua: President Ortega on course for third term". Al Jazeera. Doha: Al Jazeera Media Network. Al Jazeera Santiago de Chile Bureau. 7 Kasım 2016. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021.
- ^ "Cifra de muertos por crisis en Nicaragua asciende a 309". El Nuevo Diario (İspanyolca). Managua, Nicaragua: El Nuevo Diario, S.A. de C.V. (Editora Nuevo Amanecer). 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021.
- ^ "President Donald J. Trump is Pressuring the Nicaraguan Regime to Restore Democracy and the Rule of Law" (İngilizce). Washington, DC: White House Office of the Press Secretary. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021 – National Archives vasıtasıyla.
- ^ "Nicaragua's Ortega proposes reform to make him and his wife 'copresidents'". Associated Press. 21 Kasım 2024. 20 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2024.
- ^ "Nicaragua OKs reform to boost powers of president, wife". France 24. 23 Kasım 2024. Erişim tarihi: 23 Kasım 2024.
- ^ "Nicaragua makes Daniel Ortega and his wife Murillo 'copresidents,' fueling democratic rebuke". AP News. 31 Ocak 2025. 31 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2025.
- ^ Salinas Maldonado, Carlos. "Su majestad Murillo; Culta y Ambiciosa". La Prensa (İspanyolca). 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2008.
- ^ Laguna, Xiomara. "Murillo la voz de Ortega". Canal 2 (İspanyolca). 23 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2008.
- ^ "Declaraciones de la compañera Rosario Murillo, Vice Presidenta de Nicaragua (08/09/2020) (Texto íntegro)". La Voz del Sandinismo (İspanyolca). 8 Eylül 2020. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Compañera Rosario Murillo en Multinoticias (3-11-20)". Canal 4 (İspanyolca). 4 Kasım 2020. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2022.
- ^ "Compañera Rosario: Festejamos a la Virgen María colmados de amor, salud y fuerza". La Voz del Sandinismo (İspanyolca). 7 Aralık 2020. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Nicaragua president's running mate: his wife". The Independent. 2 Kasım 2016. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018.
- ^ "With Savvy And New-Age Speeches, A First Couple Runs Nicaragua". NPR.org (İngilizce). 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2022.
- ^ "Documental "Exiliada" ya puede verse en Nicaragua". Niú (İspanyolca). 7 Mayıs 2020. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2021.
