Duma Boko
| Ekselansları Duma Boko | |
|---|---|
.jpg)
| |
| 2025 | |
| Botsvana Devlet Başkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş 1 Kasım 2024 | |
| UDC Genel Başkanı | |
| Görevde | |
| Makama geliş Kasım 2012 | |
| Ana Muhalefet Lideri | |
| Görev süresi 25 Ekim 2014 - 28 Ağustos 2019 | |
| Yerine geldiği | Dumelang Saleshando |
| Yerine gelen | Dumelang Saleshando |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Duma Gideon Boko 31 Aralık 1969 Mahalapye, Botsvana |
| Partisi | Botsvana Ulusal Cephe |
| Diğer siyasi bağlantıları |
Demokratik Değişim Şemsiyesi |
| Evlilik(ler) | Kaone Boko |
| Yaşadığı yer | Gaborone |
| Bitirdiği okul | Botsvana Üniversitesi(LLB) Harvard Hukuk Fakültesi (LLM) |
Advocate Duma Gideon Boko (d. 31 Aralık 1969), Botsvanalı avukat ve siyasetçi. Boko, Afrika ülkesi Botsvana'da 1 Kasım 2024'ten bu yana Botsvana devlet başkanı olarak görev yapmaktadır.
Boko, 2012'den beri Demokratik Değişim Şemsiyesi lideri konumundadır.[1] 2014-2019 yılları arasında Ulusal Meclis'te ana muhalefet lideri olarak bulunmuştur.
Boko Duma, 2010 yılında BNF başkanlığına geldi. Botsvana'daki ana muhalefet partilerinin bir ittifakı olan Demokratik Değişim Şemsiyesi'nin kurulmasına öncülük etti. 2014 ve 2019 [2] yıllarında Botsvana genel seçimlerinde ittifakın başkan adayı olarak seçimlere katıldı. 2024 seçimlerinde partisini zafere taşıdı ve 1 Kasım 2024'te devlet başkanı olarak yemin etti.[3]
Erken dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Madiba Tugayları'nda öğretim görevlisi olarak çalışan babası, 2004 yılında hayatını kaybetti. Duma'nın Emma Boko adında bir kız kardeşi var.[4]
Boko, 1987 yılında Botsvana Üniversitesi'nde (UB) hukuk okudu. Öğrenci Temsilci Kuruluna (ÖTK) seçildi. Hukuk fakültesindeki sınıf arkadaşları arasında Yüksek Mahkeme yargıçları Michael Leburu, Key Dingake, Bengbame Sechele ve Lot Moroka da vardı. 1993 yılında mezun olduktan sonra Harvard Hukuk Fakültesi'ne giderek burada Hukuk Yüksek Lisansı derecesi aldı.[5]
Kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]Boko, 1993'ten 2003'e kadar UB'de hukuk eğitimi vermek için ülkesine geri döndü [6] ve aynı zamanda bir hukuk firmasının yöneticiliğini üstlendi. 2000'li yılların başında The Monitor gazetesinde hakimlerin entelektüel olarak ilerici olmadıklarını iddia ettiği bir köşe yazısı kaleme aldı.[4] Bu yazısında akademisyenlerin ve hakimlerin bilinçli kararlar verebilmek için yeterli araştırma yapmamalarından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi.
Siyaset
[değiştir | kaynağı değiştir]Boko, 2010 yılında Botsvana Ulusal Cephesi'nin (BNF) lideri oldu.[7] BNF'nin 2000 yılında bölünmesiyle birlikte Ulusal Demokratik Cephe'nin (NDF) kurucu üyesi olduğu gerekçesiyle pozisyonu ve parti üyeliği sorgulandı.[8] Bu sürecin ispatlanması hâlinde, BNF tüzüğüne göre, partiye yeniden katıldıktan sonra üç yıl boyunca partideki liderlik pozisyonundan men edilmesi anlamına gelmekteydi. Boko, mahkemeye taşınan süreci kazanarak, Otsweletse Moupo liderliğinde gerileyen bir partiyi yeniden devraldı.[4]
BNF, Botsvana Demokratik Partisi'nden ayrılanların yeni kurduğu Botsvana Demokrasi Hareketi (BMD) ve Botsvana Halk Partisi ile bir araya gelerek Demokratik Değişim Şemsiyesi'ni oluşturdu.[9] Bazı BNF üyeleri koalisyona şiddetle karşı çıktı ve bu uygulamanın partilerini ortadan kaldıracağını savundu.[10] Boko ve merkez komitesine karşı Yüksek Mahkeme'de davalar açıldı. Boko ve BNF tüm mahkeme davalarını kazandı.[11]
2014 genel seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]2014 genel seçimlerinde Duma Boko, UDC'yi Ulusal Meclis'te ikinci sıraya taşıdı ve Botsvana Demokratik Partisi'nin (BDP) 37 sandalyesine karşılık 17 sandalye kazandı.[12] Boko artık ana muhalefet lideri konumundaydı.
2019 genel seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]2019 genel seçimlerinde Boko, Gaborone Bonnington Kuzey seçim bölgesinde BDP'li Anna Mokgethi'ye yenilerek 12. Ulusal Meclis'te ana muhalefet lideri unvânını kaybetti.[13]
2019 genel seçimlerinde oy hilesi iddiaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Boko, 2019 genel seçimlerinde BDP'nin Cumhurbaşkanı Mokgweetsi Masisi'yi kayırmak için büyük çaplı oy hilesi ve dolandırıcılığı yaptığını iddia etti. Bu duruma kanıt olarak, seçim mürekkebinin kullanımının durdurulması ve seçmen kayıt kartlarının fazlalığı gösterildi.[14]
2024 genel seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hem Botsvana Kongre Partisi hem de Botsvana Vatansever Cephesi'nin UDC'den ayrılmasına rağmen, Boko'nun partisi ve muhalefetin tamamı seçimlerde sandalyelerin çoğunluğunu elde edebildi ve böylece Boko seçilmiş başkan oldu.[15] 1 Kasım'da yemin ederek göreve başladı.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Duma Boko sworn in as Botswana's new president". www.aa.com.tr. 6 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2024.
- ^ Tafa, Abednego B.; Zuze, Keireng A. (2 Aralık 2019). Report to the Minister for Presidential Affairs, Governance and Public Administration on the 2019 General Elections (PDF). Independent Electoral Commission Batswana. s. 19. 8 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Kasım 2024.
- ^ Kupemba, Danai Nesta (2 Kasım 2024). "Botswana's politician who did the unthinkable". BBC News. 9 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2024.
- ^ a b c "Meet Your Hero. President Duma Gideon Boko. UDC Presidential Candidate Botswana". Democracy Heroes Award. 5 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2024.
- ^ Mathala, Sharon (8 Eylül 2017). "The loo flushes away BMD'S woes". The Voice. 20 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2018.
- ^ "President Duma Boko". Umbrella for Democratic change. UDC. 7 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2017.
- ^ "Mmegi Online :: Boko victorious; elected BNF president". Mmegi Online. 22 Temmuz 2010. 6 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020.
- ^ "BNF backs Boko's membership claim". Sunday Standard. 11 Temmuz 2010. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020.
- ^ "Brief History | UDC". www.udc.org.bw. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020.
- ^ Mehler, Andreas (1 Ocak 2013). "V. Central Africa". Africa Yearbook Volume 9. BRILL. ss. 451-454. doi:10.1163/9789004256002_006. ISBN 978-90-04-25600-2.
- ^ Kaelo, Goitsemodimo (29 Temmuz 2019). "Boko Wins 'Principal Residence' Objection Case". Mmegi Online. 3 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024.
- ^ "Elections Botswana". Elections Botswana. 27 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2020.
- ^ Basimanebotlhe, Tsaone (18 Kasım 2019). "Duma Boko Petitions Constituency Election Outcome". Mmegi Online. 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024.
- ^ "Massive vote rigging uncovered in Botswana elections, claims opposition leader Duma Boko". News24. 5 Aralık 2019. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2019.
- ^ Benza, Brian (1 Kasım 2024). "Botswana voters kick out ruling party of nearly six decades". Reuters. Erişim tarihi: 1 Kasım 2024.
- ^ Roberts, Brownwen (1 Kasım 2024). "Botswana's new president sworn in after historic election upset". Yahoo News. Erişim tarihi: 1 Kasım 2024.[ölü/kırık bağlantı]
