İzopentan

İzopentan
Adlandırmalar
	Tercih edilen IUPAC adı 2-Metilbütan
	Diğer adlar Isopentane
Tanımlayıcılar
CAS numarası	78-78-4 ;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
Beilstein Referansı	1730723
ChEBI	CHEBI:30362 ;
ChemSpider	6308 ;
ECHA InfoCard	100.001.039
EC Numarası	201-142-8;
Gmelin Referansı	49318
MeSH	isopentane
PubChem CID	6556;
RTECS numarası	EK4430000;
UNII	ZH67814I0O ;
UN numarası	1265
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID901335409, DTXSID201032357 DTXSID8025468, DTXSID901335409, DTXSID201032357 ;
	InChI InChI=1S/C5H12/c1-4-5(2)3/h5H,4H2,1-3H3 Key: QWTDNUCVQCZILF-UHFFFAOYSA-N ;
	SMILES CCC(C)C;
Özellikler
Kimyasal formül	C5H12
Molekül kütlesi	72,15 g mol−1
Görünüm	Renksiz sıvı
Koku	Gasoline-like
Yoğunluk	616 mg mL−1
Erime noktası	-161 ila -159 °C; -258 ila -254 °F; 112 ila 114 K
Kaynama noktası	27,8 ila 28,2 °C; 81,9 ila 82,7 °F; 300,9 ila 301,3 K
Buhar basıncı	76,992 kPa (20 °C'de)
Henry yasası; sabiti (kH)	7,2 nmol Pa−1 kg−1
UV-vis (λmax)	192 nm
Kırınım dizimi (nD)	1,354
Akmazlık	0,214 cP (20 °C'de)
Termokimya
Isı sığası (C)	164,85 J K−1 mol−1
Standart molar entropi (S⦵298)	260,41 J K−1 mol−1
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)	−179,1–−177,3 kJ mol−1
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)	~ 3,3 MJ mol−1, 19.664 Btu/lb
Tehlikeler
	GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
İşaret sözcüğü	DANGER
Tehlike ifadeleri	H224, H301, H302, H305, H336, H411
Önlem ifadeleri	P210, P261, P273, P301+P310, P331
NFPA 704; (yangın karosu)	1 4 0
Parlama noktası	-51 °C (-60 °F; 222 K)
Kendiliğinden tutuşma; sıcaklığı	420 °C (788 °F; 693 K)
Patlama sınırları	%1,4–8,3
Benzeyen bileşikler
Benzeyen alkanes	İzobütan; 2-Metilpentan; 3-Metilpentan; 3-Etilpentan;
Benzeyen bileşikler	2-Etil-1-bütanol
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). doğrula (bu nedir? )
	Bilgi kutusu kaynakları

İzopentan (C₅ H₁₂), metilbütan ya da 2-metilbütan, beş karbon atomuna sahip bir dallanmış zincirli alkandır. İzopentan, oda sıcaklığında ve basıncında aşırı uçucu ve aşırı yanıcı bir sıvıdır. Aynı zamanda standart sıcaklık ve basınçta en az yoğun olan sıvıdır. Normal kaynama noktası oda sıcaklığından sadece birkaç derece yüksektir ve izopentan sıcak bir günde kolayca kaynamakta ve buharlaşmaktadır. İzopentan yaygın olarak sıvı azot ile birlikte -160 °C sıvı banyo sıcaklığına ulaşmak için kullanılır. Doğal gaz tipik olarak %1 veya daha az izopentan içerir.^[3]

İsimlendirme

Geleneksel izopentan ismi 1993 IUPAC tavsiyeleri ile^[4]^[5] hala korunmaktadır, ancak 2013 tavsiyelerine göre tavsiye edilmemektedir.^[1] Tercih edilen IUPAC ismi, sistematik isim olan 2-metilbütandır. Bir izopentil grubu, genel pentil grubunun bir alt kümesidir. Bu kimyasal yapıya sahiptir: CH₃CH₂CH(CH₃)_2.

İzomerleri

İzopentan C₅H₁₂ molekül formülüne sahip üç yapısal izomerden biridir. Diğerleri, pentan (n-pentan) ve neopentan (dimetil propan)dır.

Kullanımları

İzopentan, jeotermal enerji üretiminde kapalı bir döngüde türbinleri çalıştırmak için kullanılır.^[6]

İzopentan, kuru buz veya sıvı azot ile birlikte, histolojide donuk-kesit için dokuları dondurmak için kullanılır.^[7]

Kaynakça

^ ^a ^b Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 652. doi:10.1039/9781849733069-FP001. ISBN 978-0-85404-182-4. İzobutan', 'izopentan' ve 'neopentan' adları artık önerilmez.
^ James Wei (1999), Molecular Symmetry, Rotational Entropy, and Elevated Melting Points. Ind. Eng. Chem. Res., volume 38 issue 12, pp. 5019–5027 DOI:10.1021/ie990588m
^ Georg Hammer, Torsten Lübcke, Roland Kettner, Mark R. Pillarella, Herta Recknagel, Axel Commichau, Hans-Joachim Neumann and Barbara Paczynska-Lahme "Natural Gas" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2006, Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a17_073.pub2
^ "Tablo 19 (a) Asiklik ve monosiklik hidrokarbonlar. Ana hidrokarbonlar". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.
^ Panico, R.; & Powell, W. H. (Eds.) (1994). A Guide to IUPAC Nomenclature of Organic Compounds 1993. Oxford: Blackwell Science. ISBN: 0-632-03488-2
^ Yan ürün İzopentan, bazı LPG tesislerinde kazanı çalıştırmak ve gücü üretmek için de kullanılır. HS Orka HF Enerji Santrali IV 18 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.

Dış bağlantılar

Uluslararası Kimyasal Güvenlik Kartı 1153 22 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"IUPAC Organik Kimya Sınıflandırması (Mavi Kitap'ın çevrimiçi versiyonu)". 8 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[IUPAC2013_652-1] Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 652. doi:10.1039/9781849733069-FP001. ISBN 978-0-85404-182-4. İzobutan', 'izopentan' ve 'neopentan' adları artık önerilmez.

[Wei-2] James Wei (1999), Molecular Symmetry, Rotational Entropy, and Elevated Melting Points. Ind. Eng. Chem. Res., volume 38 issue 12, pp. 5019–5027 DOI:10.1021/ie990588m

[3] Georg Hammer, Torsten Lübcke, Roland Kettner, Mark R. Pillarella, Herta Recknagel, Axel Commichau, Hans-Joachim Neumann and Barbara Paczynska-Lahme "Natural Gas" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2006, Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a17_073.pub2

[4] "Tablo 19 (a) Asiklik ve monosiklik hidrokarbonlar. Ana hidrokarbonlar". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.

[panico-5] Panico, R.; & Powell, W. H. (Eds.) (1994). A Guide to IUPAC Nomenclature of Organic Compounds 1993. Oxford: Blackwell Science. ISBN: 0-632-03488-2

[6] Yan ürün İzopentan, bazı LPG tesislerinde kazanı çalıştırmak ve gücü üretmek için de kullanılır. HS Orka HF Enerji Santrali IV 18 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[7] "Arşivlenmiş kopya". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]