Asetilen
| |
| |
| |
| |
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Tercih edilen IUPAC adı Asetilen[1] | |
| Tanımlayıcılar | |
3D model (JSmol)
|
|
| 906677 | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| ChemSpider | |
| ECHA InfoCard | 100.000.743 |
| EC Numarası |
|
| 210 | |
| KEGG | |
PubChem CID
|
|
| RTECS numarası |
|
| UNII | |
| UN numarası | 1001 (çözünmüş) 3138 (etilen ve propilenle karışımı) |
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
|
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Kimyasal formül | C2H2 |
| Molekül kütlesi | 26,04 g mol−1 |
| Görünüm | renksiz gaz |
| Yoğunluk | 1.1772 g/L = 1.1772 kg/m3 (0 °C, 101.3 kPa)[4] |
| Çözünürlük (su içinde) | biraz çözünür |
| Çözünürlük | alkolde biraz çözünür aseton ve benzende çözünür |
| Buhar basıncı | 44.2 atm (20 °C)[5] |
| Asitlik (pKa) | 25[6] |
| Konjuge asit | Etinyum |
| −20.8×10−6 cm3/mol[3] | |
| Isı iletkenliği | 21.4 mW·m−1·K−1 (300 K)[3] |
| Yapı | |
| doğrusal | |
| Termokimya[3] | |
Isı sığası (C)
|
44.036 J·mol−1·K−1 |
Standart molar entropi (S⦵298)
|
200.927 J·mol−1·K−1 |
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
|
227.400 kJ·mol−1 |
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)
|
209.879 kJ·mol−1 |
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)
|
1300 kJ·mol−1 |
| Tehlikeler | |
| GHS etiketleme sistemi: | |
| Piktogramlar |  
|
| İşaret sözcüğü | Danger |
| Tehlike ifadeleri | H220, H336 |
| Önlem ifadeleri | P202, P210, P233, P261, P271, P304, P312, P340, P377, P381, P403, P405, P501 |
| NFPA 704 (yangın karosu) |
|
| 300 °C (572 °F; 573 K) | |
| Patlama sınırları | 2.5–100% |
| NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |
| PEL (izin verilen) | none[5] |
| REL (tavsiye edilen) | C 2500 ppm (2662 mg/m3)[5] |
| IDLH (anında tehlike) | N.D.[5] |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
| |
| Bilgi kutusu kaynakları | |
Asetilen (etin), bir tür hidrokarbondur. Üçlü bağ taşır ve formülü C2H2 şeklindedir. Alkin sınıfının ilk üyesidir.
Berthelot tarafından total sentez yöntemiyle elde edilmiştir. Daha sonra metandan ve karpitten de elde edilmiştir. Normal koşullar altında gazdır ve -83,5 °C'da sıvılaşır. Suda ve asetonda çözünür. Sodyum ile olan karışımı kolay patlar ve yüksek ısı çıkışı olur. Narkotik özelliği vardır. Tıpta Narsylen olarak adlandırılır. Asit niteliği gösterdiğinden metallerle bileşik yapar. Yanma enerjisi yüksek olduğundan kaynakçılıkta kullanılır.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Asetilen, Edmund Davy tarafından 1836 yılında keşfedildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 375. doi:10.1039/9781849733069-FP001. ISBN 978-0-85404-182-4.
- ^ Acyclic Hydrocarbons. Rule A-3. Unsaturated Compounds and Univalent Radicals 10 Ekim 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IUPAC Nomenclature of Organic Chemistry
- ^ a b c CRC handbook of chemistry and physics : a ready-reference book of chemical and physical data. William M. Haynes, David R. Lide, Thomas J. Bruno (2016-2017, 97. bas.). Boca Raton, Florida. 2016. ISBN 978-1-4987-5428-6. OCLC 930681942. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
- ^ Alman İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü'nün GESTIS Madde Veritabanındaki Acetylene kaydı
- ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0008". Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü (NIOSH).
- ^ "Acetylene – Gas Encyclopedia Air Liquide". Air Liquide. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2018.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir] | Organik kimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |