Anthony Leggett
Anthony J. Leggett Anthony James "Tony" Leggett | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Mart 1938 Camberwell, Londra, İngiltere |
| Milliyet | İngiliz |
| Vatandaşlık | İngiltere · Amerika |
| Mezun olduğu okul(lar) | Oxford Üniversitesi |
| Ödüller | Nobel Fizik Ödülü (2003) Wolf Fizik Ödülü (2002) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Çalıştığı kurumlar | Sussex Üniversitesi Illinois Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Dirk ter Haar |
| Doktora öğrencileri | Amir O. Caldeira |
Anthony James Leggett, Tony Leggett olarak da bilinir, 26 Mart 1938 Camberwell, Londra, İngiltere doğumlu Profesör ve fizikçidir. 1983 yılından beri İllinois Üniversitesi'nde profesörlük yapan Leggett, 2008 ve 2003 yıllarında Fizik dalında en mükemmel eğitmen seçilmiştir.[1][2]
Biyografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Fizik öğretmeni İngiliz bir baba ve matematik öğretmeni İrlandalı bir annenin çocuğu olan Tony Leggett, 1938 yılında doğmuştur. “Clare” ve “Judith” adında iki kız kardeşi, “Terence” ve “Paul” isimlerinde iki erkek kardeşi vardır. 1972'de evlendiği antropolog “Haruko Kinase” (doğ. 20 Kasım 1950) ile 28 Eylül 1978 doğumlu “Elizabeth Asako” isimli bir kızları vardır.[3] 2002 yılında Amerikan vatandaşı da olan Leggett, çifte vatandaştır.[3]
Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çocukluk ve gençlik zamanları savaş dönemlerine denk gelmiştir. Katolik bir okulda ilköğrenimine başlayan Leggett, sonrasında yüksek notları sayesinde Wimbledon'da bir okula geçiş yapar. Babasının işe başladığı özel bir okul olan “Beaumont College”de lise eğitimini tamamlar. 1954 yılında Oxford Üniversitesi, Baliol Koleji'nin sınavlarına girer ve kazanır. Kariyeri üzerine araştırmalar ve değerlendirmeler yapan Leggett, Japonca bile öğrenir. 1958 yılında fizik dalında, Oxford'ta, ikinci lisans diploması daha almaya karar verir. O dönemde ikinci lisans diploması pek yaygın olmadığı için, Leggett, üniversite kurulunu askerden kaçmak için değil kariyer için bu başvuruda bulunduğuna ikna etmek zorunda kalmıştır. 1959 yılında başvurusu kabul edilir. Fizik doktorasını da Oxford Üniversitesi'nde tamamlar. Kısa bir süre Illinois Üniversitesi' nde araştırma görevlisi olarak çalışır.[3]
| Eğitim & Öğretim Kronolojisi[4] | |
|---|---|
| Lise | Beaumont College, Londra (1954) |
| Üniversitesi | Lisans Klasik Edebiyat, Baliol College, Oxford Üniversitesi (1959) |
| Üniversitesi | Lisans Fizik, Merton College, Oxford Üniversitesi (1961) |
| Üniversitesi | Doktora -Fizik Oxford Üniversitesi (1964) |
| Akademik Üye | Illinois Üniversitesi Urbana-Champaign (1964-1965) |
| Akademik Üye | Kyoto Üniversitesi (1965-1966) |
| Öğretim Üyesi | University of Sussex (1967-69) |
| Öğretim Üyesi | Sussex Üniversitesi (1969-1983) |
| Öğretim Üyesi | Cornell Üniversitesi (1983) |
| Profesör | MacArthur Fizik profesörü, Urbana-Champaign Illinois Üniversitesi (1983 -) |
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]İllinois Üniversitesi'nde kısa dönem kariyerinden sonra Legget kuzey-doğu Asya ile ilgilenmeye başlar. İngiliz akademik kariyerinden önce kendini hazırlamak için tanıdıkları vasıtasıyla Japonya'daki Kyoto Üniversitesi'nden “Profesör Takeo Matsubara”'nın grubuna girmeyi başarır. Dilini geliştirmek için, diğer öğrencilerin aksine Japon öğrencilerle yurtta kalıp İngilizceyi fazla kullanmaması “CIA ajanı olduğu” spekülasyonlarına sebep olmuştur.[5]
Japonya'dan ayrıldıktan sonra Oxford, Harvard ve Illinois gibi üniversitelerde öğretim üyesi olmaya çalışırken yeni kurulan Sussex Üniversitesi'nce kabul edilir.
Cornell Üniversitesi'nde öğretim üyelik kriterini de öz geçmişine ekledikten sonra 1983 yılında hala akademik kadrosunda olduğu İllinois Üniversitesi'nde profesör olmuştur.[2]
Ödül ve başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Ödüller ve dereceler[2][6][7][8][9] | ||
|---|---|---|
| Tarih | Ödül & Takdir | Ödülü veren Kurum & Kişi |
| 2005 | İngiliz İmparatorluğu şövalyelik unvanı (Sir) | Queen Elizabeth II tarafından "fizik hizmetleri için" |
| 2003 | Nobel Fizik Ödülü (VL Ginzburg ve AA Abrikosov ile) | |
| 2002/2003 | Wolf Vakfı Ödülü (BI Halperin ile) | Maddenin yoğunlaşmış formları araştırması için |
| 1999 | Yabancı Üyesi | Rusya Bilimler Akademisi |
| 1999 | Eugene Feenberg Memorial Madalyası | |
| 1998 | Onursal Üye | Birleşik Krallık Fizik Enstitüsü |
| 1997 | Üye | Ulusal Bilimler Akademisi |
| 1991 | Paul Dirac Madalyası | |
| 1985 | Üye | Amerikan Fizik Derneği |
| 1981 | Dokuzuncu Simon Memorial Ödülü | İngiliz Fizik Enstitüsü |
| 1981 | Onbirinci Fritz London Memorial Ödülü | |
| 1980 | Üye | Royal Society |
| 1975 | Maxwell Madalyası ve Fizik İngiliz Enstitüsü Ödülü | |
| Yabancı Üye | Rus Bilim Akademisi | |
Nobel Fizik Ödülü
[değiştir | kaynağı değiştir]Anthony J. Leggett, “Üstüniletkenlik ve üstün akışkanlık kuramlarına yön verici katkıları nedeniyle” 2003 Yılı Nobel Fizik Ödülü'nü Alexei A. Abrikosov ve Vitaly L. Ginzburg ile paylaşmıştır. Leggett, helyum-3’ün üstün iletkenliğinin anlaşılmasına olan katkıları nedeniyle Nobel Ödülü’ne layık görülmüştür. Bir diğer önemli araştırması ise makroskobik kuantum mekaniği üzerinedir. Üstüniletkenlerden yapılan aygıtların gösterdiği kuantum etkilerinin kuramsal temellerini atan çalışmalar gerçekleştirmiştir.[10][11]
Süperakışkanlıkta sıvı helyum gibi son derece soğuk maddeler, süperiletkenliğe yol açanlara benzer nedenlerle garip davranışlar gösterir. Örneğin sürtünmenin yok olması ve yokuş yukarı da “akabilmek” gibi. BCS kuramı, helyum-4'ün süperakışkanlığını mükemmel biçimde açıklarken, helyum-3'ün 1972'de keşfedilen süperakışkan fazını açıklamaktan aciz kalıyordu. Leggett, çalışmalarıyla helyum-3'ün davranışlarını da BCS Kuramı kapsamına sokmayı başarmıştır. Araştırmacıya göre bu izotopun kuram dışında gibi görülmesinin nedeni, çok daha zengin bir yapıya sahip olmasıdır. 2003 yılı Fizik Nobel Ödülünün dikkat çekici bir özelliği de son 8 yıl içinde bu alanda dağıtılan ödüllerden dördünün soğuk "sıcaklıklar”ın fiziğiyle ilgili çalışmalara verilmesi. Üstüniletkenlik olgusu, tam yüz yıldır bilim ve teknoloji dünyasının göz bebeği olmayı sürdürmekte.[12] [13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ http://www.physics.uiuc.edu/people/Leggett/ 20 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UIUC Üni.
- ^ a b c [1] 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anthony-J-Leggett Biy.İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ a b c [2] 14 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anthony-J-Leggett Biy.İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ a b [3] 25 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anthony-J-Leggett Otob. İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ [4] 11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ [5] 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fransız Fizik Akademisi üye listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ [6] 27 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Royal Society üye listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ [7] 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wolf Fizik Ödülü sahipleri listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ https://services.iqc.uwaterloo.ca/people/profile/aleggett/ 3 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IQC
- ^ Biltek Tübitak (Türkçe) — PDF 25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ [8] 5 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NyTimes İng. 07 Mart 2012 erişim
- ^ Süperiletkenlik Zafer Gedik. (Türkçe) — PDF 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ A.J.Legett (İng.) — erişim :07 Mart 2012 PDF[ölü/kırık bağlantı]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tüm makaleleri 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Royal Society Resmi Sitesi 7 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Wolf Wakfı Resmi Sitesi 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Wolf Fizik Ödülü sahipleri
- Nobel Fizik Ödülü sahipleri
- 1938 doğumlular
- İngiliz fizikçiler
- University of Illinois at Urbana–Champaign öğretim üyeleri
- Ulusal Bilimler Akademisi üyeleri
- Rusya Bilimler Akademisi'nin yabancı üyeleri
- Amerikan Fizik Topluluğu üyeleri
- Londra doğumlu fizikçiler
- Yaşayan insanlar
- Britanyalı Nobel Ödülü sahipleri
- Wimbledon College'da öğrenim görenler
- Royal Society üyesi İngilizler
- Royal Society üyeleri
- Londra doğumlu akademisyenler