Rainer Weiss

Rainer Weiss
Rainer Weiss
	Weiss, 2017
Doğum	29 Eylül 1932; Berlin, Almanya
Ölüm	25 Ağustos 2025 (92 yaşında); Cambridge, Massachusetts, ABD
Eğitim	Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
Ödüller	Einstein Ödülü (2007); Atılım Temel Fizik Özel Ödülü (2016); Gruber Kozmoloji Ödülü (2016); Shaw Ödülü (2016); Kavli Ödülü (2016); Harvey Ödülü (2016); Asturias Prensesi Ödülü (2016); Nobel Fizik Ödülü (2017)
Kariyeri
Dalı	Fizik
Çalıştığı kurumlar	Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
Doktora; danışmanı	Jerrold R. Zacharias
Doktora öğrencileri	Nergis Mavalvala

Rainer "Rai" Weiss, (29 Eylül 1932, Berlin, Almanya - 25 Ağustos 2025, Cambridge, Massachusetts), Amerikalı bir fizikçiydi. Kütleçekim fiziği, lazer fiziği ve astrofizik alanlarında çalışmalarda bulunmuştur.

Weiss, yerçekimi dalgası dedektörleri ile ölçümler yapan LIGO projesinin önde gelen bilim adamlarından biriydi. 2017 yılında, LIGO dedektörüne ve yerçekimi dalgalarının gözlemlenmesine yaptığı önemli katkılardan dolayı Kip Thorne ve Barry Barish ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'nü layık görüldü.^[1]

Hayatı

Rainer Weiss, Yahudi-Hıristiyan bir ailenin iki çocuğundan biriydi. Babası Friedrich Weiss Berlin'de meşhur bir nörolog, tanınmış bir komünist ve meşhur Rathenau Ailesi'nin de yakın dostuydu. Ailesi, Almanya'da Nasyonal Sosyalistlerden kaçarak önce Prag'a, 1938'de ise Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti.^[2]

Weiss, okula New York City'de gitti. Columbia Grammar School ve Massachusetts Institute of Technology'de okudu, 1955'te lisans derecesini aldı ve 1962'de Jerrold Zacharias'ın danışmanlığında doktorasını tamamladı. Doktora sonrası araştırmacı olarak 1962 yılına kadar Tufts Üniversitesi'nde öğretim görevlisi ve yardımcı doçent olarak çalıştı, ardından Princeton Üniversitesi'nde Robert Dicke ve David Todd Wilkinson ile birlikte çalıştı. 1964'ten itibaren MIT'de yardımcı profesör olarak çalıştı, 1967'de doçent, 1973'te ise profesör oldu. 2001'den itibaren burada emeritus profesör ve aynı zamanda Louisiana State Üniversitesi'nde yardımcı profesör olarak görev yaptı.

2017'de, "LIGO dedektörüne yaptığı önemli katkıları ve kütleçekimsel dalgaların gözlenmesi" çalışmasıyla, Barry Barish ve Kip Thorne ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'nin sahibi oldu.^[3]

Doktora öğrencileri arasında Nergis Mavalvala ve Rana Adhikari'de vardı.

Weiss, 25 Ağustos 2025 tarihinde 92 yaşında vefat etti.^[4]

Etkisi

Weiss, başlangıçta atom fiziği ve atom saatlerinin geliştirilmesi ile ilgilendi. 1970'lerde balon ölçümleri ile kozmik mikrodalga arka planının ölçülmesinde öncülerden biri oldu ve daha sonra COBE uydusunun bu ölçümlerdeki liderlik görevini üstlendi.^[5] 1980'lerin sonunda, yerçekimi dalgaları dedektörleri için lazer interferometrelerin geliştirilmesinde öncü bir rol oynadı ve bu, LIGO projesine yolunu açtı.

Kaynakça

^ "The Nobel Prize in Physics 2017". NobelPrize.org (İngilizce). 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
^ "Wayback Machine" (PDF). www.kavliprize.org. 13 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
^ Rietz, Helga (25 Eylül 2017). "Der Nobelpreis für Physik geht an die Entdecker der Gravitationswellen". Neue Zürcher Zeitung (Almanca). ISSN 0376-6829. 27 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
^ "Rainer Weiss, Who Gave a Nod to Einstein and the Big Bang, Dies at 92" (İngilizce). 26 Ağustos 2025. 26 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.
^ Weiss, Rainer (1 Eylül 1980). "Measurements of the Cosmic Background Radiation". Annual Review of Astronomy and Astrophysics (İngilizce). 18 (Volume 18, 1980): 489-535. doi:10.1146/annurev.aa.18.090180.002421. ISSN 0066-4146. 9 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi27 Ağustos 2025.

Dış bağlantılar

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü resmî sitesindeki profili 11 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[1] "The Nobel Prize in Physics 2017". NobelPrize.org (İngilizce). 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.

[2] "Wayback Machine" (PDF). www.kavliprize.org. 13 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.

[3] Rietz, Helga (25 Eylül 2017). "Der Nobelpreis für Physik geht an die Entdecker der Gravitationswellen". Neue Zürcher Zeitung (Almanca). ISSN 0376-6829. 27 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.

[4] "Rainer Weiss, Who Gave a Nod to Einstein and the Big Bang, Dies at 92" (İngilizce). 26 Ağustos 2025. 26 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2025.

[5] Weiss, Rainer (1 Eylül 1980). "Measurements of the Cosmic Background Radiation". Annual Review of Astronomy and Astrophysics (İngilizce). 18 (Volume 18, 1980): 489-535. doi:10.1146/annurev.aa.18.090180.002421. ISSN 0066-4146. 9 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi27 Ağustos 2025.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023) John Hopfield / Geoffrey Hinton (2024) John Clarke / Michel Devoret / John M. Martinis (2025)

g t d 2017 Nobel Ödülü sahipleri
Kimya	Jacques Dubochet (İsviçre) Joachim Frank (Almanya/ABD) Richard Henderson (Birleşik Krallık)
Edebiyat	Kazuo Ishiguro (Birleşik Krallık)
Barış	Nükleer Silahların Tamamen Ortadan Kaldırılması için Uluslararası Kampanya (İsviçre)
Fizik	Rainer Weiss (ABD) Barry Barish (ABD) Kip Thorne (ABD)
Fizyoloji veya Tıp	Jeffrey Hall (ABD) Michael Rosbash (ABD) Michael W. Young (ABD)
Ekonomi	Richard Thaler (ABD)
Nobel Ödülü sahipleri 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022