Max von Laue

insan
cinsiyeti	erkek
vatandaşlığı	Almanya
ana dilindeki ismi	Max von Laue
ön adı	Max
soyadı	Laue
doğum tarihi	9 Ekim 1879
doğum yeri	Koblenz
ölüm tarihi	24 Nisan 1960
ölüm yeri	Batı Berlin
ölüm şekli	kazara ölüm
ölüm nedeni	trafik kazası
defin yeri	Stadtfriedhof Göttingen
eşi	Magda von Laue
çocuğu	Theodore Hermann Von Laue
konuştuğu, yazdığı diller	Almanca
tutulduğu yer	Farm Hall
mesleği	fizikçi, akademisyen, crystallographer
çalışma alanı	fizik, kristalografi, X-ray, izafiyet teorisi, süperiletken
işvereni	Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi, Berlin Humboldt Üniversitesi, Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi, Zürih Üniversitesi, Physikalisch-Technische Bundesanstalt
öğrenim gördüğü okul	Göttingen Üniversitesi, Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi, Berlin Humboldt Üniversitesi, Zürih Üniversitesi, Strasbourg Üniversitesi
doktora danışmanı	Max Planck
kimin öğrencisi	Max Planck
öğrenci	Leó Szilárd
ikameti	Almanya
iş yeri	Münih
önemli eser	X-ray, Laue denklemleri
arşivini tutan	ETH Zurich University Archives
önemli olay	Operation Epsilon, Alsos Mission
adaylıklar	Nobel Fizik Ödülü, Nobel Fizik Ödülü
ilgi alanı	fizik
Vikiproje kontrolü	Vikiproje:Matematik

Max von Laue (9 Ekim 1879, Koblenz, Almanya - 24 Nisan 1960), X ışınlarının kristaller tarafından kırınımını bulduğu için 1914 yılında Nobel Fizik Ödülü alan^[1] Alman fizikçidir.

Julius von Laue'nin oğludur. Strazburg'daki Protestan okulunda pozitif bilimlerle onu tanıştıran profesör Goering'in etkisinde kaldı. 1898'de okuldan ayrıldı ve bir yıl boyunca askerlik hizmetini yaptı. Askerden sonra tekrar Strassburg Üniversitesine gitti. Kısa bir süre sonra onu çok fazla etkileyen profesör W. Voigt ve profesör W. Abraham'ın çalıştığı Göttingen Üniversitesine hareket etti. Münih Üniversitesi'nde de bir yarıyıl kaldıktan sonra 1902'de Berlin Üniversitesinde profesör Max Planck'ın altında çalıştı. Burada onunla konferanslara katıldı. 1903'te Berlin'de doktorasını tamamladıktan sonra Göttingen Üniversitesinde 2 yıl çalıştı.

1905'te Berlin'de Max Planck Enstitüsünde asistanlık teklif edildi. Bu görevi 1909'a kadar sürdürdü. 1909'dan 1912'e kadar Laue, Teorik Fizik Enstitüsünde Privatdozent olarak Arnold Sommerfeld'in altında çalışmalarda bulundu. 1910 yılında Laue'de, Magdalena Degen'le evlendi. 1912'de Zürih Üniversitesinde fizik profesörü oldu. 1914'te Frankfurt'a gitti. 1916'da Würzburg Üniversitesinde çeşitli çalışmalarda bulundu. 1919'da ise Berlin Üniversitesinde fizik profesörü olarak 1943'e kadar görev yaptı. Almanya'da bilimsel araştırmaların gelişmesine katkıda bulundu. 1934'ten itibaren, Berlin Charlottenburg'da Physikalisch Technische Reichsanstalt'da danışmanlık yaptı. 1917'de Albert Einstein ile tanışma imkânı buldu ve ona çalışmalarında yardım etti. Einstein'in İzafiyet teorisini kabul ederek bunu yaymaya çalıştı ve Einstein-Bohr denklemi ve atomların parçalanması ile de uğraştı. II. Dünya Savaşı sırasında (1939-1945) Berlin bombalanınca 1944'te Hechingen'e gitti ve 1945'e kadar orada kaldı. Laure, 1950'de Berlin'deki fizikokimya araştırmaları yapan Max Planck Enstitüsünün müdürü oldu. 1951'de Berlin Dahlem'de O, Borrmann ve diğer bilim insanlarıyla iş birliği içinde röntgen (x-ray) optikleri konusuna çalışır. 1959'da 80. doğum yıldönümü Berlin Dahlem'de kutlandı.

Nisan'da 1960'ta Laue, laboratuvarında çalışmalarını yalnız sürdürüyordu. 8 Nisan günü Laue'nin arabasına, ehliyetini 2 gün önce almış olan acemi bir motosikletli çarptı. Motosikletli çarpmanın etkisiyle olay yerinde öldü. Laue'nin arabası ise Berlin Otobanı'ndan çıkarak devrildi. Laue arabanın altında kaldı ve itfaiye tarafından arabadan çıkarıldı. Yaralı olarak kurtarılan Laue bir süre sonra, 24 Nisan 1960'ta öldü.

Kaynakça

^ "The Nobel Prize". 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1] "The Nobel Prize". 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023) John Hopfield / Geoffrey Hinton (2024) John Clarke / Michel Devoret / John M. Martinis (2025)

g t d Matteucci Madalyası
1851 - 1900	Hermann Helmholtz (1868) Henri Victor Regnault (1875) William Thomson, 1st Baron Kelvin (1876) Gustav Kirchhoff (1877) Gustav Wiedemann (1878) Wilhelm Weber (1879) Antonio Pacinotti (1880) Emilio Villari (1881) Augusto Righi (1882) Thomas Edison (1887) Heinrich Rudolph Hertz (1888) John Strutt, 3rd Baron Rayleigh (1894) Henry Augustus Rowland (1895) Wilhelm Conrad Röntgen / Philipp Lenard (1896)
1901 - 1950	Guglielmo Marconi (1901) Albert A. Michelson (1903) Marie Curie / Pierre Curie (1904) Henri Poincaré (1905) James Dewar (1906) William Ramsay (1907) Antonio Garbasso (1908) Orso Mario Corbino (1909) Heike Kamerlingh Onnes (1910) Jean Perrin (1911) Pieter Zeeman (1912) Ernest Rutherford (1913) Max von Laue (1914) Johannes Stark (1915) William Henry Bragg / Lawrence Bragg (1915) Antonino Lo Surdo (1917) Robert W. Wood (1918) Henry Gwyn-Jeffreys Moseley (1919) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1923) Arnold Sommerfeld (1924) Robert Andrews Millikan (1925) Enrico Fermi (1926) Erwin Schrödinger (1927) Venkata Raman Chandrasekhara (1928) Werner Heisenberg (1929) Arthur Compton (1930) Franco Rasetti (1931) Frédéric Joliot / Irène Joliot-Curie (1932)
1951 - 2000	Wolfgang Pauli (1956) Bruno Touschek (1975) Abdus Salam (1978) Luciano Maiani (1979) Giancarlo Wick (1980) Rudolf Peierls (1982) Hendrik Casimir (1985) Pierre-Gilles De Gennes (1987) Lev Okun (1988) Freeman Dyson (1989) Jack Steinberger (1990) Bruno Rossi (1991) Anatole Abragam (1992) John Archibald Wheeler (1993) Claude Cohen-Tannoudji (1994) Tsung-Dao Lee (1995) Wolfgang K.H. Panofsky (1996) Oreste Piccioni (1998)
2001 -	Theodor W. Hänsch (2001) Nicola Cabibbo (2002) Manuel Cardona (2003) David Ruelle (2004) John Iliopoulos (2005) Giorgio Bellettini (2006) Adalberto Giazotto (2016) Marco Tavani (2017) Gianluigi Fogli (2018) Federico Capasso (2019) Massimo Inguscio (2020) Amos Maritan (2021) Jocelyn Bell Burnell (2022)