Doğrular, Posof
Doğrular, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydü. Günümüzde Posof kasabasının bir mahallesidir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğrular ve Uğurca'nın ortak adı Cacuni'dir. Doğrular köyü Aşağı Cacuni (ქვემო ჯაჯუნი), Uğurca köyü Yukarı Cacuni adını taşıyordu. Nitekim bu yerleşimler 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Cacun-i Süfla (جەجون سفل) ve Cacun-i Ulya (جەجون علیا) olarak geçer.[1]
Aşağı Cacuni köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Samtshe'de yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki manastır da bu dönemden kalmış olmalıdır.[2]
Aşağı Cacuni (Cacun-i Süfla) köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı osmanlı mufassal defterinde göre, Gürcistan Vilayeti içinde, Poshov livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Nüfusu, 12 Hristiyan haneden oluşuyor ve hane reisleri Gürcü adları taşıyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[1][3]
Cacuni köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde Cacun (جاجون) adıyla tek köy olarak kaydedilmiştir. Hicri 1118 (1706/1707) tarihinde Poshov livasının Kuzey nahiyesine bağlı olan köyün hasılası 15.000 akçe idi ve köy Abdullah adında birine tahsis edilmişti. Hicri 1137 (1724/1725) tarihinde ise, Poshov livasının Güney nahiyesine bağlanmıştı. Mehmed adında birine tahsil edilen köyün hasılası bu sefer 7.650 akçe olarak belirlenmişti.[4]
Aşağı Cacuni köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus tespitinde Aşağı Cacun (Нижний Джаджун) adıyla kaydedilmiş olan yerleşim, Ardahan sancağının Poshov kazasının Digur nahiyesinin 21 köyünden biriydi. Nüfusu, 81'i erkek ve 58'i kadın olmak üzere, 13 hanede yaşayan 139 kişiden oluşuyordu. Köy halkının tamamı Türk olarak yazılmıştır.[5]
Aşağı Cacuni köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Aşağı Cacun (آشاغی جەجون) adıyla Kars vilayetinin Poshov kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[6] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 286 kişiden oluşuyordu.[7] Cacuni veya Cacun Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Doğrular olarak değiştirilmiştir.[8] 1965 genel nüfus sayımında Doğrular köyünün nüfusu 289 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 140 kişi okuma yazma biliyordu.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 437". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 166. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი: წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 297". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 231, 683". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 365". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 354.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 607". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 361.