Poma
Poma (Gürcüce: ფომა), tarihî Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Binbaşıeminbey (Çilvana) köyünün sınırları içinde eski bir köydür.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Poma köyünün bulunduğu tarihî Samtshe bölgesi, bir kısmı hariç bugün de Gürcistan sınırları içindedir.[1] Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 1578 yılında tamamen ele geçirmiştir.
Poma (ფომა) köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Poma (پومە) şeklinde geçer. Köy bu defterde Çititzkaro (ჩიტიწყარო) adını taşıyan mezra ile birlikte kaydedilmiştir. “Kuş pınarı” anlamına gelen Çititzkaro, defterde Çidizğaro (چدزغرە) biçiminde yazılmıştır. Bu sırada Poma köyü, Gürcistan Vilayeti içinde, Poshov livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 12 Hristiyan haneden oluşuyor ve hane reisleri Gürcü adlarını taşıyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar, keten tohumu tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.[2][3]
Poma köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde de Poma (پومە) şeklinde kaydedilmiş olup aynı idarî konuma sahipti. Hicri 1126 (1714/1715) tarihinde köyün hasılası 500 akçe idi ve burası Hasan adına birine tahsis edilmişti.[4]
Söz konusu mufassal defteri yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, Poma adının Rusça kaynaklarda da Poma (Пома) şeklinde geçtiğini belirtmiştir.[5] Ancak 1886 tarihli nüfus sayımında Poshov kazasında bir köy olarak geçmemiş olması, Poma'nın köy olmaktan çıktığını göstermektedir.[6] Nitekim Poma günümüzde Binbaşıeminbey (Çilvana) köyünün bir mahallesi olup Puma ve Derinsu olarak da bilinir.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 189. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 433". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი : თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 294". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 362". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 433". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 348-402". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2025.