Kudro
Kudro (Gürcüce: ყუდრო), tarihî Samtshe bölgesinin Türkiye'de kalan kesiminde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesinde ve Posof kasabası yakınlarında ortadan kalkmış bir köydür. Gürcüce Mkudro'dan (მყუდრო) değişime uğramıştır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Gürcüce bir yer adı olan Kudro (ყუდრო) veya Mkudro (მყუდრო), korunaklı yer anlamına gelir.[2] Günümüzde de Gürcistan'da Kudro adını taşıyan köyler bulunmaktadır.
Kudro köyünün bulunduğu tarihî Samtshe bölgesi, bir kısmı hariç bugün de Gürcistan sınırları içindedir. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 1578 yılında tamamen ele geçirmiştir.
Kudro köyü, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Kudura (قودورە) şeklinde geçer. Bu defteri yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, köyün adının bu şekilde yazılmasının Osmanlıca yazım kurallarıyla ilişkili olduğunu belirtmiştir. Kudura-i Süfla (Aşağı Kudura) ve Kudura-i Ulya (Yukarı Kudura) adıyla iki yerleşim olarak kaydedilmiş olan Kudura, bu sırada Gürcistan Vilayeti içinde, Poshov livasının Kuzey nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 9 Hristiyan haneden oluşuyor ve hane reisleri Gürcü adlarını taşıyordu. Köyde buğday, arpa ve darı tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.[1][3]
Kudro köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde de Kudura-i Süfla (Aşağı Kudura) ve Kudura-i Ulya (Yukarı Kudura) olarak kaydedilmiş olup aynı idarî konuma sahipti. Hicri 1117 (1705/1706) tarihinde bu iki köy Ali adına birine tahsis edilmişti ve hasılası 9.000 akçe olarak belirlenmişti.[4]
Osmanlı mufassal defterini yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, Kudro köyünün Rusça kaynaklarda Türkçenin etkisiyle Kudra (Кудра) şeklinde yazıldığı belirtmiştir. Cikia'nın verdiğini bilgiye göre, Alman kökenli Rus idareci Karl Sissermann 1870 yılının başında Poshov yakınlarında Kudra karakolundan söz etmiş ve bu karakolda 18 askerin bulunduğunu yazmıştır.[1] 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Poshov kazasında bir köy olarak yer almamış olması, bu tarihten önce Kudro veya Kudra'nın köy olmaktan çıktığını göstermektedir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 460". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2025.
- ^ "მყუდრო" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 9 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი : თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 319". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 172". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 348-402". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2025.