Ekatomnos

Ekatomnos
Ekatomnos
	Ekatomnos'un portresi, kendisine ait sikkeden, yaklaşık MÖ 392/1-377/6
Karya satrabı
Hüküm süresi	y MÖ 395–377
Önce gelen	Tissafernis
Sonra gelen	Mausolos
Doğum	MÖ 5. yüzyıl
Ölüm	MÖ 377; Halikarnas, Karya, Ahameniş İmparatorluğu; (günümüzde Bodrum, Muğla, Türkiye)
Eş(ler)i	Aba, Mylasa'lı Hyssaldomus'un kızı
Çocuk(lar)ı	Mausolos; II. Artemisia; Idrieus; Ada; Piksodaros
Hanedan	Ekatomnos Hanedanı
Babası	Mylasa'lı Hyssaldomus

Mylasa'lı Ekatomnos (Yunanca: Ἑκατόμνως, Karca : 𐊴𐊭𐊪𐊵𐊫 k̂tmno “alt oğul, torun(?)”^[1])) MÖ 4. yüzyılın başlarında yaşamış bir Karya hükümdarıdır. Ahameniş İmparatorluğu kralı II. Artaserhas'ın (MÖ 404 - 358) Karya satrapıydı (valisi). Ancak Ekatomnos'un siyasi gücünün iki temeli vardı: hem yüksek rütbeli bir Pers yetkilisi hem de Ekatomnos Hanedanı kalıtsal hanedanını kuran güçlü bir yerel hanedandı. Ekatomnos Hanedanı, Karya'da daha önceki yerli Ligdamis Hanedanı'nı (MÖ 520-450) takip etmiştir.

Hayatı

Ekatomnos, Mylasa hanedanının hükümdarı Hyssaldomus'un oğlu ve halefiydi. Ekatomnos'un Tissaphernes'i desteklemiş olması ve onun tarafından hiparch'ın alt kademesinde görevlendirilmiş olması muhtemeldir.^[2]

MÖ 395'ten bir süre sonra^[3] Ekatomnos, o zamana kadar genellikle Lidya'nın satraplıklarının bir parçası olan Karya'nın ilk satrapı oldu. Karya'nın ayrı bir satraplık olarak belirlenmesi, Kiros'un isyanının ardından II. Artaserhas tarafından Batı Anadolu'da Pers gücünün yeniden düzenlenmesinin bir parçasıydı. Ekatomnos, satraplık pozisyonuna yükseltilen ilk Pers olmayan yetkiliydi.

muhtemelen MÖ 394'te^[4] ancak en geç MÖ 390'da^[5] Kıbrıs Kralı I. Evagoras'a karşı savaşta yer alacak olan deniz kuvvetlerine komuta etmek üzere Pers kralı tarafından atandığında satrap olarak göreve gelmiştir.^[6]

İsokrates^[7] MÖ 380'de hâlâ hüküm sürdüğünü belirtir. Stephen Ruzicka, onun ölümünü MÖ 377/376 yıllarına yerleştirir.^[8]

Geride üç oğlu Mausolos, Idrieus ve Piksodaros ve iki kızı Artemisia ve Ada bırakmıştır; iki kızı kardeşleri Mausolos ve Idrieus ile evlendiler^[9] ve bu beş çocuğu da sırayla onun yerine hükümdar olmuştur.

Evagoras ile iddia edilen işbirliği

İki antik kaynak, Diodorus^[10] ve Isokrates, Ekatomnos'un gizlice Evagoras'a paralı asker yetiştirmesi için para verdiğini ve aslında Pers Kralı'na karşı ayaklanmaya hazır olduğunu bildirir. Ancak Ruzicka, bu raporların doğruluğundan şiddetle şüphe duymaktadır.^[11] Gerçekten de Ekatomnos, başka hiçbir zamanda Pers monarşisine karşı itaatsizlik veya hoşnutsuzluk göstermemiştir. Diğer asi satrapların (örneğin Genç Kiros veya Pissuthnes) aksine Ekatomnos, asil veya kraliyet kanından gelen bir Pers değildi ve diğer Pers yetkililerinin sadakatini kazanmayı umamazdı. Bu nedenle, bundan somut bir çıkar sağlama umudu olmadan ihanet faaliyetine girmiş olması oldukça düşük bir ihtimal gibi görünüyor.

Ruzicka, Diodorus ve İsokrates'in bazı dönemin söylentilerine dayanması gereken raporları için iki olası açıklama sunuyor. Her iki durumda da söylentilerin muhtemel kaynağının Evagoras olduğunu belirtiyor.

(i) Evagoras, efendisi Artaserhas'in gözünde Ekatomnos'u tehlikeye atmak istemiş olabilir. Daha sonra, kendisine karşı sefer düzenleyen başka bir satrapın (Orontes) geri çağrılmasını ve rezil olmasını sağlamayı başardı.^[11]

(ii) Evagoras, Artaserhas'e karşı destek için pazarlık yaptığı Mısır kralı Hakor'u etkilemek için Ekatomnos'un gizli müttefiki olduğu izlenimini yaratmak istemiş olabilir. Bu söylenti, o dönemde Hakor'a askeri danışman olarak hizmet veren Atinalı general Khabrias aracılığıyla Mısır'dan Atina'ya sızmış olabilir.^[12]

Madeni para

Ekatomnos, Mylasa'nın yerlisiydi ve bu şehri başkenti ve yönetim merkezi yaptı. Bu nedenle, Zeus Labrandenos'un sikkelerinde, Mylasa yakınlarındaki aynı isimli ünlü tapınaktan aldığı bir labrys'i omuzunda taşıyarak yürürken tasvir edildiği görülmektedir.^[13]

Mezar

2010 yılında polis, daha sonra Ekatomnos'un mezarı olduğuna inanılan yerde antik eserler arayan yağmacıları tutuklanmıştır.^[14] Mezarda bir mermer lahit ve çok sayıda fresk keşfedilmiş, ancak mezardan çok sayıda kalıntı çıkarılmış ve karaborsada satılmıştı.^[14] Mozole, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer almaktadır.^[15] Karya sanatı ve zanaatkarlığının anlaşılması açısından çok önemli kabul edilir, çünkü en iyi mimarları ve heykeltıraşları tarafından inşa edilmiştir ve muhteşem Halikarnas Mozolesi'nin öncüsüdür.

Son zamanlarda mezardan çalınan altın bir taç tespit edilmiş ve Türkiye'ye iade edilmesi kabul edilmiştir.^[16]

Kaynakça

Özel

^ Adiego Lajara, Ignacio-Javier (2013). "Carian identity and Carian language". Publications de l'Institut Français d'Études Anatoliennes. 28 (1): 15–20.
^ Ruzicka 1992, ss. 18-19.
^ Tissaphernes who was satrap of Lydia and Caria was executed in 395.
^ John Hazel, Who's Who in the Greek World, p. 110
^ Susan M. Sherwin-White, Ancient Cos, 1978, p. 41
^ Photius, Bibliotheca,father of mausoel cod. 176; Diodorus Siculus, Bibliotheca, xiv. 98
^ Isocrates, Speeches and Letters, "Panegyricus", 162
^ Ruzicka 1992, s. 29.
^ Strabon, Coğrafya, xiv. 2; Arrianus, Anabasis Alexandri, i. 23
^ Diodorus, xv. 2
^ ^a ^b Ruzicka 1992, s. 27.
^ Ruzicka 1992, s. 28.
^ Strabon, ibid.
^ ^a ^b "Turkey Discovers Ancient Underground Tomb". historynewsnetwork.org. 13 Ağustos 2010. Erişim tarihi: 19 Ekim 2025.
^ "Mausoleum and Sacred area of Hecatomnus". UNESCO. 6 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2025.
^ "Golden crown of Hecatomnus to be returned to Turkey". 25 Mart 2018. 8 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2025.

Genel

Ruzicka, Stephen (1992). Politics of a Persian Dynasty. The Hecatomnids in the Fourth Century B.C. (İngilizce). University of Oklahoma Press.

Dış bağlantılar

Livius, Hecatomnus of Mylasa 2012-12-29 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Jona Lendering

Bu makale, artık kamu malı olan bir yayından metin içermektedir: Smith, William, (Ed.) (1870). "Hecatomnus". Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology.

[1] Adiego Lajara, Ignacio-Javier (2013). "Carian identity and Carian language". Publications de l'Institut Français d'Études Anatoliennes. 28 (1): 15–20.

[FOOTNOTERuzicka199218-19-2] Ruzicka 1992, ss. 18-19.

[3] Tissaphernes who was satrap of Lydia and Caria was executed in 395.

[4] John Hazel, Who's Who in the Greek World, p. 110

[5] Susan M. Sherwin-White, Ancient Cos, 1978, p. 41

[phot_diod_14.98-6] Photius, Bibliotheca,father of mausoel cod. 176; Diodorus Siculus, Bibliotheca, xiv. 98

[isoc-7] Isocrates, Speeches and Letters, "Panegyricus", 162

[FOOTNOTERuzicka199229-8] Ruzicka 1992, s. 29.

[strab_14_arr_1.23-9] Strabon, Coğrafya, xiv. 2; Arrianus, Anabasis Alexandri, i. 23

[diod_15.2-10] Diodorus, xv. 2

[FOOTNOTERuzicka199227-11] Ruzicka 1992, s. 27.

[FOOTNOTERuzicka199228-12] Ruzicka 1992, s. 28.

[strab_14-13] Strabon, ibid.

[tomb-14] "Turkey Discovers Ancient Underground Tomb". historynewsnetwork.org. 13 Ağustos 2010. Erişim tarihi: 19 Ekim 2025.

[15] "Mausoleum and Sacred area of Hecatomnus". UNESCO. 6 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2025.

[16] "Golden crown of Hecatomnus to be returned to Turkey". 25 Mart 2018. 8 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2025.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

g t d Ahameniş hükümdarlar
Soy ağacı - Ahameniş Krallığı
Ahameniş İmparatorluğu Kralların kralı	Ahameniş Ariaramnes Arsames Teispes I. Kiros I. Kambises II. Kiros II. Kambises Smerdis Gaumata I. Darius I. Serhas I. Artaserhas II. Serhas Sogdianus II. Darius II. Artaserhas III. Artaserhas IV. Artaserhas Arses III. Darius V. Artaserhas Bessus
Lidya satrapları	Tabalus Mazaris Harpagos Oroetus Bagaeus Otanes Artaphernes I Artaphernes II Pissuthnes Tissaphernes Genç Kiros Tissaphernes Tithraustes Tiribazus Struthas Autophradates Spithridates
Hellespont Frigyası satrapları	Mitrobatis Megabazos Megabatis II. Oebares I. Artabazos I. Farnabazos II. Farnakis II. Farnabazos Ariobarzanis II. Artabazos III. Farnabazos Arsites
Kapadokya satrapları	Datames I. Ariamnis Mithrobuzanes I. Ariarathis
Küçük Asya şehirlerinin Yunan valileri	Miltiades Demaratus Gongylos Eurysthenes Prokles Histiaeus Aristagoras Themistokles Archeptolis Aridolis Amyntas II Philiscus
Likya hanedanları	Kheziga Kybernis Kuprlli Harpagus Teththiweibi Kheriga Kherei Arbinas Artembares Artumpara Mithrapata Perikle
Karya hükümdarları	I. Ligdamis Artemisia Pisindelis II. Ligdamis Adusius (satrap) Ekatomnos Mausolos II. Artemisia Idrieus Ada Piksodaros Orontobates
Makedonya kralları	I. Amintas I. Aleksandros
Sur kralları	Mattan IV Boulomenus Abdemon Evagoras Azemilcus
Sayda kralları	Eshmunazar I Tabnit Queen Amoashtart (regent) Eshmunazar II Bodashtart Yatonmilk Anysos Tetramnestos Baalshillem I Baana Baalshillem II Abdashtart I Tennes Evagoras II Abdashtart II Abdashtart III
Ermenistan satrapları	Artasyrus I. Orontes III. Darius II. Orontes
Mısır satrapları	Aryandes Pherendates Ahameniş Arsames Pherendates II Sabaces Mazaces
Baktriya satrapları	İstaspis Dadarsi Masistes Bessus
Medya satrapları	Hydarnes II. Hydarnes Atropat
Kilikya satrapları	Syennesis III II. Farnabazos Camisares Mazaeus Arsames
Diğer bilinen satraplar	Megabizos, Abrocomas, Belesys (Suriye) Ochus (Hyrcania) Satibarzanes (Aria) Atizyes (Frigya Magna) Phrataphernes (Parthia) Ariobarzanes (Persis) Abulitis (Susiana) Mazaeus (Babil)
Çoğu bölgede Ahameniş hükümdarlarının yerini MÖ 330 civarında Helenistik satraplar ve Helenistik hükümdarlar almıştır.