Atropat
| Atropat | |
|---|---|
| Atropatena'nın Atropatid Hanedanından ilk hükümdarı | |
| Hüküm süresi | MÖ 323/321—MÖ 300 |
| Önce gelen | Yoktur |
| Sonra gelen | Bilinmiyor |
| Hanedan | Atropatidler |
Atropates (Yunanca Aτρoπάτης, Eski Farsça Aturpat "Atar'ın koruyucusu"ndan;[1] c. MÖ 370 MÖ – MÖ 321'den sonra), önce III. Darius'a daha sonra Büyük İskender'e hizmet etmiş, sonunda kendi adını taşıyan bağımsız bir krallık ve hanedan kurmuş olan bir Fars[2][3][4] asilzade idi. Diodorus (18.4) ona 'Atrapes' olarak atıfta bulunurken, Quintus Curtius (8.3.17) yanlışlıkla onu 'Arsaces' olarak anmıştır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ahameniş İmparatorluğu'nun sonlarına doğru Atropates, Medya'nın Ahameniş vilayetinin valisi (satrap) haline geldi. Darius ve İskender arasında geçen Gaugamela Muharebesi'nde (MÖ 331 yılının Ekim ayı) Atropates, Medya ve Sacasene'nin Ahameniş birliklerini komuta etti.
Bu savaştaki yenilgisinin ardından Darius, Medya başkenti Ekbatan'a kaçtı ve burada Atropates ona konukseverlik gösterdi. Darius, yeni bir ordu kurmaya çalıştı ancak MÖ 330 yılının Haziran ayında Ekbatan'dan kaçmak zorunda kaldı. Darius'dan bir ay sonra Bessus'un ölümünden sonra Atropates, İskender'e boyun eğdi.[1] İskender başlangıçta Oxydates'i Medya'nın satrapı olarak seçti, ancak MÖ 328-327'de İskender Oxydates'in sadakatine olan güvenini kaybetti ve Atropates eski konumuna geri döndü.[5] 325-324'te Atropates, İskender'e Pasargad'dayken Baryaxes'i (bölgenin aranan isyancısı) teslim etti. İskender'in valiye olan saygısı o kadar yükseldi ki, kısa süre sonra Atropates'in kızı, M.Ö. 324 yılının Şubat ayında Susa'daki ünlü toplu düğünde İskender'in sırdaşı ve süvari komutanı Perdiccas ile evlendi.[1]
O yılın ilerleyen günlerinde İskender, hastalanıp MÖ 324 yılının Ekim ayında ölen dostu ve ikinci komutanı Hephaestion ile Ekbatan'daki Atropates'i ziyaret etti. Bu sırada, "bazı yazarlar, Atropates'in bir gün İskender'e Amazon olduğu söylenen yüz kadın sunduğunu söyledi; ama Arrian ([Anabasis] vii. 13) bu hikayeye inanmadı"[6]
İskender sekiz ay sonra 10 Haziran 323'te öldü ve Atropates'in yeni damadı Perdikkas, İskender'in üvey kardeşi III. Filip'in naibi seçildi. MÖ 323'te "Babil'in Bölünmesi"nin ardından, Medya iki kısma ayrıldı: Güneydoğudaki büyük kısım, Perdikkas'ın generali Peithon tarafından yönetilecekti, kuzeybatıda ise daha küçük bir kısım (esas olarak Araxes Nehri havzası) Atropates'e verildi. Bundan sonra bir noktada, Atropates diadohoilere sadakat göstermeyi reddetti ve Medya'nın bir bölümünü bağımsız bir krallık haline getirdi; bu arada, damadı Perdikkas sonunda MÖ 320 yazında Peithon tarafından öldürüldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Chaumont 1987, ss. 17–18.
- ^ Fredricksmeyer 2002, s. 92; Schippmann 1987, ss. 221–224; Roisman 2002, s. 187
- ^ Bosworth, A.B., and Baynham, E.J. Alexander the Great in Fact and Fiction. Oxford, 2002, sayfa 92
- ^ "Jona Lenderig - Atropat - Livius". 17 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2022.
- ^ Roisman 2002, s. 189.
- ^ Smith, William, (Ed.) (1867), "Atropates", Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, Boston
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Modern eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Boyce, Mary (2000). "Ganzak". Encyclopaedia Iranica, Vol. X, Fasc. 3. pp. 289–290.CS1 maint: ref=harv (link)
- Chaumont, M. L. (1987). "Atropates". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 1. pp. 17–18.CS1 maint: ref=harv (link)
- Bosworth, A. B., (Ed.) (2002). Alexander the Great and the Kingship of Asia. Alexander the Great in Fact and Fiction: Oxford University Press. ss. 1-370. ISBN 9780199252756. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
- de Planhol, X. (1987). "Azerbaijan i. Geography". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. pp. 205–215.CS1 maint: ref=harv (link)
- Schippmann, K. (1987). "Azerbaijan iii. Pre-Islamic History". Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 2. pp. 221–224.CS1 maint: ref=harv (link)
- Brill's Companion to Alexander the Great. London and New York: Edinburgh University Press. 2002. ss. 1-436. ISBN 9789004217553.
Soy ağacı - Ahameniş Krallığı | ||
| Ahameniş İmparatorluğu Kralların kralı |  | |
| Lidya satrapları | ||
| Hellespont Frigyası satrapları | ||
| Kapadokya satrapları | ||
| Küçük Asya şehirlerinin Yunan valileri | ||
| Likya hanedanları | ||
| Karya hükümdarları | ||
| Makedonya kralları | ||
| Sur kralları | ||
| Sayda kralları |
| |
| Ermenistan satrapları | ||
| Mısır satrapları | ||
| Baktriya satrapları | ||
| Medya satrapları | ||
| Kilikya satrapları | ||
| Diğer bilinen satraplar | ||
Çoğu bölgede Ahameniş hükümdarlarının yerini MÖ 330 civarında Helenistik satraplar ve Helenistik hükümdarlar almıştır. | ||