I. Ayşe Hatun
I. Ayşe Hâtûn عایشه خاتون | |
|---|---|
 Gülbahar Hatun Camii, Trabzon haziresinde bulunan Ayşe Hatûn Türbesi. | |
| Doğum | Ayşe 1453[1] Elbistan, Dulkadiroğulları Beyliği |
| Ölüm | 1505[1] Trabzon |
| Defin yeri | Hâtûniye Camii, Trabzon |
| Din | İslam |
| Evlilik | II. Bayezid[1] |
| Çocuk(lar) | Mânevî[1][2] ya da öz oğlu[3][4] Yavuz Sultan Selim |
| Ebeveyn(ler) | Dulkadiroğulları Beyliği'nin Onbirinci Hükümdarı olan Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı. |
I. Ayşe Hâtûn,[5] عایشه خاتون (1453, Elbistan - 1505, Trabzon)[1] Dulkadiroğulları Beyliği'nden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı, II. Bayezid'in Dördüncü eşi[1] ve Yavuz Sultan Selim'in mânevî[2] / öz[3][4][6] annesidir.
Hâyatı
[değiştir | kaynağı değiştir]En eski kaynaklardan biri olan Cenabî Tarihi adını Âişe Hâtûn olarak vermektedir. Sicill-i Osmanî ise isminin Gül-Bahar Hâtûn, olduğunu yazar. Öte taraftan Alderson da onun adının Âişe Hâtûn, olduğunu belirtmektedir.[7]
Yavuz Sultan Selim tahta çıkmadan önce hem öz annesi Gül-Bahar Hâtûn[1][8] hem de Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızı Ayşe Hânım vefât ettiğinden, "Valide Hatun" unvanı her ikisi tarafından da kullanılmamıştır.
Hâtûniye Camii ve Gülbahar-Ayşe Hâtûn Külliyesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yavuz Sultan Selim, Trabzon'da annesinin anısına 1514 yılında Hâtûniye Camii ve Gülbahar-Ayşe Hâtûn Külliyesi'ni yaptırdı. Bu caminin Trabzon'daki ilk İslâmi eser olduğu düşünülmektedir.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. Baskı, 2009, ISBN 978-975-269-299-2.
- Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508677-5.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g "The Imperial House of Osman - 4". 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2006.
- ^ a b Necdet Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 137. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2016. (Yavuz Sultan Selim'in öz annesinin Ayşe Hatun olduğunu Tarih-i Saf'tan başka gösteren bir kaynak mevcut değildir. Yavuz Selim'in Ayşe Hatun'un babası Alaüddevle Bozkurt Bey'i idam ettirmiş olması da bunun olasılığını azaltmaktadır.)
- ^ a b Necdet Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 136. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2016. (Yavuz Sultan Selim'in öz annesinin ismi İ. H. Danişmend'in İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi'nde Dülkadir Hanedanı'ndan Âişe Hâtûn olarak kaydedilmiştir).
- ^ a b "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: 36, sayfa: 407-414, 2009 (Âişe Hâtûn Dülkadiroğulları Beyliğinden Alaüddevle Bozkurt Bey'in kızıdır. (Bazı kaynaklarda annesi Gülbahar bint Abdüssamed diye gösterilirse de bunun bir yakıştırmadan ibaret olduğu anlaşılır)". 23 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2019.
- ^ "YAVUZ SULTAN SELİM HAN". 17 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ^ Talha Uğurluel, Dünyaya Hükmeden Sultan Kanuni, Timaş Yayınları, 2. Baskı, sayfa 34, 2013, ISBN 978-605-08-0852-0
- ^ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 135. ISBN 978-9-753-29623-6. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. (Âişe ile Gül-Bahar adlarının iki ayrı kişiyi mi işaret ettiği, yoksa Yavuz Sultan Selim'in annesi öz olan aynı şahsın iki ayrı isimleri mi olduğu tartışmalı bir konudur).
- ^ Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15. Baskı, sayfa 157, 2009, ISBN 978-975-269-299-2