Saliha Dilaşub Sultan
Saliha Dilaşub Sultan | |
|---|---|
 Sâliha Dilaşub Sultan'ın mezarı Süleymaniye Camii'deki Kanuni Sultan Süleyman türbesi içerisinde oğlu II. Süleyman'ın yanındadır. | |
| Doğum | (?)[1] |
| Ölüm | 4 Aralık 1689[2] İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin yeri | Süleymaniye Camii, İstanbul |
| Evlilik | Osmanlı padişahı İbrahim |
| Çocuk(lar) | II. Süleyman, Ümmügülsüm Sultan ve Ayşe Sultan |
Saliha Dilâşub Sultan (ö. 4 Aralık 1689,[2] İstanbul) Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultanı, padişah II. Süleyman'ın annesi ve Sultan İbrahim'in eşiydi.[1]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Saraya ne zaman alındığı ve milliyeti kesin olarak bilinmemekle birlikte,[1] bazı kaynaklara göre adının Katerina olduğu ve Sırp asıllı olduğu tahmin edilmektedir.[3] I. İbrahim'in 1641'de evlendiği ikinci eşidir. II. Süleyman, Ümmügülsüm Sultan ile Ayşe Sultan'ın annesi ve Üçüncü Haseki olduğu öne sürülmüştür.[3] Sultan İbrahim tahttan indirildikten sonra eski saraya yollanmış hayatının büyük çoğunluğu orada geçirmiştir. Oğlu II. Süleyman'ın 8 Kasım 1687 tarihinde tahta çıkması üzerine, Sâliha Dil-Âşûb Sultan, Osmanlı Devleti'nin Avrupa'da çok masraflı ve uzun sürecek olan Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşlarına giriştiği bir dönemde Valide Sultan oldu.
Valide Sultanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]İkinci Mohaç Muharebesi'nde alınan ağır yenilginin ardından derin bir krize girilmiş ve isyanlar çıkmıştı. Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın ordudaki komutanlarla ve yüksek rütbeli devlet erkânı ile yaptığı görüşmeler neticesinde IV. Mehmed'in tahtı terk etmesinin böyle bir durumda yapılacak en hayırlı iş olduğu soncuna varıldı. Komutanlar ve diğer devlet erkânı ile yapılan görüşmelerin özeti padişaha sunuldu. Padişah Avcı Mehmet durumu serin kanlılıkla karşıladı ve tahttan inerek yerine küçük kardeşi Sâliha Dilaşub Sultan'ın oğlu Süleyman'ın padişah olmasına rıza gösterdi. Bu yeni gelişmelerden sonra II. Süleyman'ın tahta çıkması üzerine, yıllarca Eski Saray'da yaşamış olan Haseki Sâliha Dilaşub Sultan da Valide Sultan olarak Topkapı Sarayı'na geri döndü.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun ilerleyen orduları önünde pek büyük başarılar kaydedemeyen Bekri Mustafa Paşa'nın 7 Kasım 1689 tarihinde vezîr-i âzamlıktan azledilerek yerine 10 Kasım 1689'da Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın sadrazam olarak atanmasının hemen akabinde hastalanan Sâliha Dil-Âşûb Valide Sultan 4 Aralık 1689 tarihinde öldü.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. ss. 253-254. ISBN 978-9-753-29623-6..
- ^ a b E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Martijn Theodoor Houtsma, 1987
- ^ a b "The Imperial House of Osman - 6". 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2006.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Uluçay, M. Çağatay (2011 5.bas.). Padişahların kadınları ve kızları' Ankara: Ötüken. ISBN 9789754378405.
- Sakaoğlu, Necdet (2008) Bu Mülkün Kadın Sultanları (Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kadınefendiler, Sultanefendiler), Oğlak Yayıncılık, ISBN 9789753297172
- Şimşirgil, Ahmet (2014) Valide Sultanlar ve Harem İstanbul: Timaş Yayınları, ISBN 978-605-08-1616-7
- Peirce, Leslie P. (Tr. çev. Ayşe Berktay) (1996) Harem-i Hümayun, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 9789753330480.
- Peirce, Leslie P. (1993), The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-508677-5. (İngilizce) [1]16 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Önce gelen: Turhan Hatice Sultan |
Valide Sultan 8 Kasım 1687 - 4 Aralık 1689 |
Sonra gelen: Emetullah Rabia Gülnuş Sultan |