Saliha Sultan (II. Mustafa'nın eşi)

Saliha Sultan
Saliha Sultan
	Saliha Sultan'ın Jean-Baptiste Vanmour tarafından yapılmış portresi (17. yüzyıl)
Doğum	(?); 1680; Azapkapı, İstanbul
Ölüm	21 Eylül 1739; İstanbul
Defin yeri	Yeni Camii Turhan Hatice Valide Sultan Cedîd Havâtîn Türbesi
Din	Müslüman
Evlilik	II. Mustafa
Çocuk(lar)	I. Mahmud

Saliha Sultan (ö. 21 Eylül 1739, İstanbul) Osmanlı padişahı I. Mahmud'un annesi,^[3] Valide Sultan ve Sultan II. Mustafa'nın eşiydi.^[1]

Hayatı

Bazı kaynaklarda İstanbul doğumlu^[4]^[5] olduğu iddia edilmiştir ancak kökeni, saraya alınışı hakkında bilgi bulunmamaktadır.^[1] Çocukluğunu Haliç'in kuzey kesimindeki mahallelerde geçirdi. IV. Mehmet'in eşi Rabia Gülnuş Valide Sultan tarafından saraya alınarak iyi bir eğitim gördü. İlerleyen zamanlarda oğlu II. Mustafa ile evlendirildi.^[6] 1696 tarihinde Sultan I. Mahmud'u dünyaya getirdi. Oğlunun 1730 yılında tahta çıkmasıyla Valide Sultan oldu. Oğlunun 24 yıllık saltanatının ilk 9 yılı boyunca Valide Sultan olarak kaldı. İstanbul Azapkapı’da 1732-1733 yılında Saliha Sultan Çeşmesi'ni yaptırmıştır. Sokollu Mehmet Paşa Camii, Saliha Sultan Sıbyan Mektebi ve Yeşildirek Hamamı ile bir külliye oluşturan çeşme, tarihsel süreçte çeşitli koruma sorunları ile karşı karşıya kalmıştır. Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi son olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2005 yılında “Kuveyt Türk” Katılım Bankası sponsorluğunda onarılmıştır.^[7] 1739 yılında oğlunun saltanatı sırasında öldü. Cenazesi İstanbul Eminönü'nde Yeni Camii Turhan Hatice Valide Sultan Türbesi'ne gömüldü.

Galeri

Saliha Sultan'ın tarafından yaptırılmış bir çeşme. - Ali Saim Ülgen arşivinden.

Dış bağlantılar

Çeşm-i İstanbul - Özlem İnay - Mayıs 2005 - Bütün Dünya Dergisi Sayfa 1 - 2 - 3
Saliha Sultan Çeşmesi25 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 286. ISBN 978-9-753-29623-6. . (İstanbul'un Azapkapı semtindeki yoksul bir ailenin kızıdır.)
^ ^a ^b ^c ^d "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: 36, sayfa: 45, 2009". 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
^ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 326. ISBN 978-9-753-29623-6. .
^ Özlem İnay (Mayıs 2005). "Çeşm-i İstanbul". Bütün Dünya. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2015.
^ Padişah anneleri | Ibrahim Pazan
^ Saliha Sultan Sebil ve Çeşmesi. 18 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. haberkultur.net. Erişim Tarihi:17.10.2016
^ Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi Koruma Sorunları ve Restorasyon Değerlendirilmesi. 25 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. istanbulavrupa.vgm.gov.tr. Erişim Tarihi: 24.10.2016

Bibliyografya

Barışta, H. Örcün (1995) İstanbul Çeşmeleri-Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları / 1790- Yayımlar Dairesi Başkanlığı Tanıtma Eserleri Dizisi / 65, Ankara.
Cesur, Selcen (2001) Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi ile Çevresinin Koruma ve Değerlendirmesi, Y.T.Ü. F.B.E., Mimarlık Anabilim Dalı Rölöve-Restorasyon Programı Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmamış), İstanbul.
Çeçen, C.; Saadi, N. ve Ünver, A.S. (1954) Azapkapı Çeşmesi, T.C., İstanbul Belediyesi Sular İdaresi Müdürlüğü, İstanbul.
Eyice, Semavi (1991) Azapkapı Çeşmesi ve Sebili, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 4. Cild, s. 310-311.
Eyice, Semavi (1981-82) İstanbul'un Ortadan Kalkan Bazı Tarihi Eserleri IV – Sadi Efendi Çeşmesi, Saliha Sultan Sıbyan Mektebi, Toklu Dede Mescidi, Tarih Enstitüsü Dergisi, Prof. Tayyip Gökbilgin Hatıra Sayısı, İstanbul Üniversitesi Ebediyet Fakültesi, Sayı 12, İstanbul, 847-879.
İncicyan, P.Ğ. (1976) 18. Asırda İstanbul, Tercüme ve Notlar: Hrand D. Andreasyan, 2. Baskı, İstanbul Fetih Cemiyeti İstanbul Enstitüsü yayınları: 43, İstanbul.
Kemalettin, A. (1934) Çeşme Abidelerimiz, Arkitekt Dergisi, sayı: 44, İstanbul, s. 210 (http://dergi.mo.org.tr)
Koçu, Reşad Ekrem (1958) Azebkapusu Çeşme ve Sebili, İstanbul Ansiklopedisi, 3. Cild, s.1679-1683.
Mamboury, Ernest (1953) The Tourists' İstanbul, Çituri Birdarler.
Öztunçay, Bahattin (1992) James Robertson, Pioneer of Photography In Ottoman Empire, Eren Yayınları, İstanbul.
Tanışık, İbrahim Hilmi (1945) İstanbul Çeşmeleri II-Beyoğlu ve Üsküdar Cihetleri, T.C. Maarif Vekilliği Antikite ve Müzeler Müdürlüğü Seri: II, Sayı: 3, İstanbul.
Uluçay, M. Çağatay (1992) Padişahın Kadınları ve Kızları, 3. Baskı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları VII. Dizi, Sa.63b, Ankara.

Önce gelen: Emetullah Rabia Gülnuş Sultan	Valide Sultan 1730-1739	Sonra gelen: Şehsuvar Sultan

[Saliha-1] Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 286. ISBN 978-9-753-29623-6. . (İstanbul'un Azapkapı semtindeki yoksul bir ailenin kızıdır.)

[SâlihaSultan-2] "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: 36, sayfa: 45, 2009". 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.

[I.Mahmud-3] Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 326. ISBN 978-9-753-29623-6. .

[4] Özlem İnay (Mayıs 2005). "Çeşm-i İstanbul". Bütün Dünya. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2015.

[5] Padişah anneleri | Ibrahim Pazan

[6] Saliha Sultan Sebil ve Çeşmesi. 18 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. haberkultur.net. Erişim Tarihi:17.10.2016

[7] Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi Koruma Sorunları ve Restorasyon Değerlendirilmesi. 25 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. istanbulavrupa.vgm.gov.tr. Erişim Tarihi: 24.10.2016

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Osmanlı padişah eşleri
Valide sultanlar	Nilüfer Hatun Devlet Hatun Emine Hatun Hüma Hatun I. Gülbahar Hatun Ayşe Hafsa Sultan Nurbanu Sultan Safiye Sultan Handan Sultan Valide Sultan (I. Mustafa'nın annesi) Mahfiruz Hatice Sultan Kösem Sultan Hatice Turhan Sultan Saliha Dilaşub Sultan Emetullah Râbia Gülnûş Sultan Saliha Sebkati Sultan Şehsuvar Sultan Mihrişah Valide Sultan Ayşe Sineperver Sultan Nakşidil Sultan Bezmiâlem Valide Sultan Pertevniyal Sultan Şevkefza Sultan Rahîme Perestû Sultan
Hatunlar	Halime Hatun Malhun Hatun Asporça Hatun Theodora Hatun Gülçiçek Hatun Tamara Hatun Devletşah Hatun Olivera Despina Hatun Hafsa Hatun Hatice Halime Hatun Mara Hatun Sitti Mükrime Hatun Çiçek Hatun Gülşah Hatun Anna Hatun Helena Hatun II. Gülbahar Hatun I. Ayşe Hatun Hüsnüşah Hatun Bülbül Hatun Gülruh Hatun Şirin Hatun Nigâr Hatun II. Ayşe Hatun Gülfem Hatun Akile Hatun
Haseki sultanlar	Mahidevran Sultan Hürrem Sultan Ayşe Sultan Hatice Muazzez Sultan Telli Hümaşah Sultan Şivekar Sultan Rabi'a Sultan
Kadınefendiler	Emine Mihrişah Kadınefendi Rabia Şermi Kadınefendi Aşubcan Kadınefendi Hoşyar Kadın Tirimüjgan Kadınefendi Gülcemal Kadınefendi Düzdidil Kadınefendi Dürrinev Kadınefendi Hayranıdil Kadınefendi Neşerek Kadınefendi Nâzikedâ Kadınefendi Bedrifelek Kadınefendi Bidâr Kadınefendi Mezîde Kadınefendi Müşfika Kadınefendi Emine Nazikeda Kadınefendi Kamures Kadınefendi
İkballer	Nükhetsezâ Hanım Gülüstü Hanım Serfiraz Hanım Peyveste Hanım Fatma Pesend Hanım Behice Hanım Saliha Naciye Hanım Nimet Nevzad Hanım Müveddet Kadın Nevvare Hanım

g t d Osmanlı Hanedanı
Soyağacı (padişah eşleri)
Osmanlı padişahları	Osman Gazi Orhan Gazi I. Murad I. Bayezid I. Mehmed II. Murad II. Mehmed II. Bayezid I. Selim I. Süleyman II. Selim III. Murad III. Mehmed I. Ahmed I. Mustafa II. Osman IV. Murad İbrahim IV. Mehmed II. Süleyman II. Ahmed II. Mustafa III. Ahmed I. Mahmud III. Osman III. Mustafa I. Abdülhamid III. Selim IV. Mustafa II. Mahmud Abdülmecid Abdülaziz V. Murad II. Abdülhamid V. Mehmed VI. Mehmed
Padişah anneleri	Halime Hatun Malhun Hatun Nilüfer Hatun Gülçiçek Hatun Devlet Hatun Emine Hatun Hüma Hatun Sitti Mükrime Hatun / I. Gülbahar Hatun II. Gülbahar Hatun / I. Ayşe Hatun Ayşe Hafsa Sultan Hürrem Sultan Nurbanu Sultan Safiye Sultan Handan Sultan Valide Sultan (I. Mustafa'nın annesi) Mahfiruz Hatice Sultan Kösem Sultan Hatice Turhan Sultan Saliha Dilaşub Sultan Hatice Muazzez Sultan Emetullah Râbia Gülnûş Sultan Saliha Sebkati Sultan Şehsuvar Sultan Emine Mihrişah Kadınefendi Rabia Şermi Kadınefendi Mihrişah Valide Sultan Ayşe Sineperver Sultan Nakşidil Sultan Bezmiâlem Valide Sultan Pertevniyal Sultan Şevkefza Sultan Tirimüjgan Kadınefendi Gülcemal Kadınefendi Gülüstü Hanım
Hanedan/Aile reisleri	Abdülmecid Ahmed Nihad Efendi Osman Fuad Efendi Mehmed Abdülaziz Efendi Ali Vâsıb Efendi Mehmed Orhan Osmanoğlu Ertuğrul Osman Osmanoğlu Osman Bayezid Osmanoğlu Dündar Abdülkerim Osmanoğlu Harun Osmanoğlu
Osmanlı padişah eşleri Osmanlı şehzadeleri Osmanlı padişah kızları