Fensiklidin
 | |
 | |
| Klinik verisi | |
|---|---|
| Ticari adlar | Sernyl, Sernylan |
| Diğer adlar | CI-395; Phenylcyclohexylpiperidine; "Angel dust" |
| Madde bağımlılığı yükümlülüğü | Fiziksel bağımlılık: Düşük Psikolojik bağımlılık: Orta-Yüksek[1] |
| Bağımlılık yükümlülüğü | Değişkenlik gösterebilir[1] |
| İlaç sınıfı | Genel anestezik |
| Farmakokinetik veri | |
| Metabolitler | PCHP, PPC, PCAA |
| Etki başlangıcı | 2–60 dakika[2] |
| Eliminasyon yarı ömrü | 7–46 saat |
| Etki süresi | 6–48 saat |
| Boşaltım | İdrar |
| Tanımlayıcılar | |
| |
| CAS Numarası | |
| PubChem CID | |
| IUPHAR/BPS | |
| DrugBank | |
| ChemSpider | |
| UNII | |
| KEGG | |
| ChEBI | |
| ChEMBL | |
| CompTox Bilgi Paneli (EPA) | |
| ECHA Bilgi Kartı | 100.150.427 |
| Kimyasal ve fiziksel veriler | |
| Formül | C17H25N |
| Mol kütlesi | 243,394 g·mol−1 |
| 3D model (JSmol) | |
| Erime noktası | 465 °C (869 °F) |
| Kaynama noktası | 136 °C (277 °F) |
| |
| |
Fensiklidin (Kimyasal uzun ismi 1-(1-fenilsikloheksil)piperidin), genellikle PCP olarak kısaltılır ve halk arasında melek tozu (Angel Dust) olarak bilinir. Önceleri genel anestezik olarak kullanılırken sonraları halüsinojenik ve nörotoksik etkileri nedeniyle kullanımından vazgeçilmiştir.[3] İlk kez 1950 yıllarında kullanıma başlanmış, 1963'te cerrahi anestezik olarak tıbbi kullanım alanına girmiştir. Fakat hastaların anesteziden uyanırken oryantasyon bozukluğu, ajitasyon ve deliriyum göstermesi sebebiyle tıbbi kullanımdan kaldırılmıştır.
İlk defa 1967 yılında yasadışı madde olarak kullanılmaya başlanmış, 1970'li yıllarda kullanımı yaygınlaşmıştır. Çok basit ve ucuz imal edilip, çok pahalıya pazarlanmaktadır. Beyaz kristal toz şeklinde olup, tabletler, kapsüller ve renkli tozlar şeklinde görülür. Ağız yoluyla, damardan, enfiye şeklinde ya da sigara ile içe çekilerek kullanılabilir. En sık kullanım şekli sigara ile içilmesidir. Sigara ile 2–3 mg içildiğinde 5 dakika içinde etkisi başlar ve 30 dakikada etkisi en üst düzeye ulaşır. 5 mg'dan az ‘düşük’, 10 mg'dan fazla ‘yüksek’ doz olarak nitelendirilir. Etkisi 2-6 saat arasında sürebilir. Toksikasyon psikozlara, akut zihinsel sendromlara veya komaya yol açabilir. Sıkıntı, korku, zihin bulanıklığı, ajitasyona sebep olur. Hipertansiyon, ataksi, yüz ve boyun bölgesinde adale rijiditesi, hipertermi, hipersalivasyona neden olmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Stobo JD, Traill TA, Hellmann DB, Ladenson PW, Petty BG (1996). The Principles and Practice of Medicine (İngilizce). McGraw Hill Professional. s. 933. ISBN 9780071383653.
high abuse liability
- ^ Riviello RJ (2010). Manual of forensic emergency medicine : a guide for clinicians. Sudbury, Mass.: Jones and Bartlett Publishers. ss. 41-42. ISBN 9780763744625. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ Maisto, Stephen A.; Galizio, Mark; Connors, Gerard Joseph (2004). Drug Use and Abuse. Thompson Wadsworth. ISBN 0-15-508517-4.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Erowid resmî sitesindeki Fensiklidin sayfası 27 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- National Institute of Drug Abuse InfoFacts: PCP (Phencyclidine) 6 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Drugs and Human Performance Fact Sheets on Phencyclidine
- A site with information on PCP, Partnership for a Drug-Free America
- Phencyclidine and Ketamine: A View From the Street-1981 article on the use and effects of PCP 21 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ChemSub Online: Phencyclidine 5 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Farmakoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |