Taşkıran, Posof
| Taşkıran | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Taşkıran Taşkıran'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1587 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 79 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Taşkıran, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Taşkıran köyünün eski adı Giorgisubani'dir. Gürcüce bir yer adı olan Giorgisubani (გიორგისუბანი), iki kelimeden (გიორგი: erkek adı; უბანი: köy) oluşan bir tamlamadır ve "Giorgi’nin köyü” anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye Gorgisuban şeklinde girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Gorgisuban (كوركيسوبان) olarak geçer.[4]
Giorgisubani, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Samtshe'de yer alır. Köyde eskiden kilisenin varolması, buranın Osmanlı döneminden önce de bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Nitekim Osmanlıların Gürcü atabeglerin yönetimindeki Samtshe-Saatabago topraklarının ele geçirmesinden sonra yapılan 1595 tarihli Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan adlı tahrirde, Giorgisubani Poshov livasına bağlı Güney nahiyesinde bir köy olarak kaydedilmiştir.[5] Bu tarihte köy beş haneden oluşuyordu ve Enuka veled-i …(?), Ğvinia veled-i …(?), Lazare torunu, İvane veled-i Kvirika, İlya veled-i Ardaşez köydeki kayıtlı erkek adlarıydı. Köyde buğday, arpa, çavdar, keten ve sebze tarımı yapıldığı, domuz ve koyun beslendiği, arıcılık yapıldığı kayıtlardan anlaşılmaktadır.[6] Köyün beş haneden ibaret olması, buranın gerçekten de Giorgi adında birinin ve yakınlarının yaşadığı bir köy olduğunu düşündürmektedir.
Giorgisubani köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde aynı idari konuma sahipti. Hicri 1119 (1707/1708) tarihinde köyün hasılası 12.000 akçe idi ve köy Derviş adında birine verilmişti.[7]
Giorgisubani köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus sayımında Georges-ubani (Георгис-Убани) şeklinde kaydettiği yerleşim, Ardahan sancağının Poshov kazasına bağlı Badela nahiyesinin 13 köyünden biriydi. Nüfusu, 111'i erkek ve 89'u kadın olmak üzere, 20 hanede yaşayan 200 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir.[8]
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Giorgisubani bağımsız Gürcistan sınırları içinde yer aldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti tarafından fiilen yeniden Türkiye’ye katıldı.[9] Ekim 1921’de imzalanan Kars Antlaşması’yla Giorgisubani’nin de içinde yer aldığı Ardahan ve Artvin bölgeleri Türkiye’ye bırakıldı.
Giorgisubani köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Gergisuban (كەركیسوبان) şeklinde geçer. Bu sırada köy, Kars vilayetinin Poshof kazasının Cilvana nahiyesine bağlıydı.[10]
Giorgisubani köyünde eski bir kilisenin olduğu bilinmektedir. Tamamen ortadan kaldırılmış olan kilisenin yerinde bugün cami bulunmaktadır.[11] 19. yüzyılda inşa edilmiş olan caminin hemen yakınında bulunan evin duvarında kiliseye ait bezemeli pembe taşın varlığı, Giorgisubani Kilisesi’nin yıkılıp yerine caminin inşa edildiğini, kilise taşlarının da başka yapılarda kullanıldığını göstermektedir.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 95 km, Posof ilçe merkezine ise 14 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 79[2] |
| 2021 | 80[2] |
| 2020 | 84[2] |
| 2019 | 86[2] |
| 2018 | 78[2] |
| 2017 | 75[2] |
| 2016 | 76[2] |
| 2015 | 83[2] |
| 2014 | 87[2] |
| 2013 | 82[2] |
| 2012 | 94[2] |
| 2011 | 93[2] |
| 2010 | 94[2] |
| 2009 | 97[2] |
| 2008 | 107[2] |
| 2007 | 115[2] |
| 2000 | 174[13] |
| 1990 | 323[14] |
| 1985 | 396[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Taskiran, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Taşkıran Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt, s. 438". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt, s. 438". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt, s. 299". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 245". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 349". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2024.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 762.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 228, ISBN 978-9941-478-17-8.
- ^ ""Tao-Klarceti Anıtlarının 2012-2013 Yılları Araştırma Gezisi Sonuçları" (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2012-2013 წლების საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები)" (PDF). 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.
- ^ a b "Taşkıran Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.