II. Anastasios
| II. Anastasios Αρτέμιος Ἀναστάσιος Β | |
|---|---|
 Altın solidus ARTEMIUS ANASTASIUS adını taşır. | |
| Bizans İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 713–715 |
| Önce gelen | Filippikos |
| Sonra gelen | III. Theodosios |
| Ölüm | 718 Konstantinopolis |
II. Anastasios (Yunanca: Αρτέμιος Ἀναστάσιος Β), (ö. 718) 713-715 yılları arasında hüküm süren Bizans imparatoru.
Tahta geçiş
[değiştir | kaynağı değiştir]Asıl adı Artemios (Αρτέμιος) olup önceki imparatorların saltanat dönemlerinde bir saray bürokratı olarak görev yapmış ve önceki imparatorun sekreterliğini yapmıştır. Trakyaya geçirilip Bulgarlar üzerine gönderilmiş bulunan Opsikion Theması ordusu isyan edip Konstantinopolis'e yürüdüler. Başkenti ellerine geçirip imparator Filippikos'u tahttan indirdiler. Onun sekreteri olan Artemios imparator seçilerek taç giydi. Artemios imparatora daha uygun bir isim olarak Anastasios taht ismini aldı.[1]
Tahta geçtikten hemen sonra Anastasios eski imparatora karşı açıkça isyan eden birliklerin komutanlarını ve isyanın elebaşılarını yakalatıp idam ettirdi.
Anastasios, Ortodoks Kilisesi ile Roma'da bulunan Papa arasında ortaya çıkmış olan ayrılık ve ikiliği ortadan kaldırmak için gayret etti. Bu nedenle Altıncı Ekümenik Konsili'nin almış olduğu kararları uygulama emirleri verdi. Konstantinopolis Patriği olan ve "Monotelitizm" doktrinlerini tutup koruyan VI. İoannis'i görevinden 715'te uzaklaştırıp, Roma hakkında çok daha toleranslı ve mutedil görüş ve tutumları olan I. Germanos''u Konstantinopolis Ortodoks Patriği yaptı.
Emeviler Arap orduları Bizans Anadolu topraklarına hücumlarını artırdılar. 714'te bir Arap ordusu Galatya içlerine kadar girdi. Arap donanması da Rodos adasındaki üssünden denizden Bizans kıyılarını tehdit etmekteydi. Anastasios bu tehlikeyi durdurmak için diplomasi yollarını kullanmaya kararlıydı. Emeviler başkenti Şam'a bir elçi heyeti gönderdi; ama müzakereler sonunda bir barış antlaşması imzalanamadı.
Anastasios diğer taraftan imparatorluğunun savunmasını pekiştirmeye koyuldu. Bu arada Konstantinopolis şehri surlarını tamir ettirip yeniletti. Devlet zahire depolarını tepelere kadar erzak ile doldurttu. Şehirde bulunan her hane halkına, aileye üç yıl yetecek kadar yiyecek stok etmesi için emir verildi. Diğer bir tedbir olarak Bizans donanmasının yenileştirilmesine büyük özen gösterdi. 715'te Emevi Halifesi II. Velid'in ölmesini bir fırsat olarak görüp kullandı. Bizans donanmasını Rodos üzerine büyük bir sefere gönderdi. Bu seferde yalnız düşman gemileri ile çarpışmayla yetinmeyip Arap donanmasının donatım ve iaşe depolarına da hücum edip bunları devreden çıkarmalarını emretti. Karadan da (sonra imparator olacak) General III. Leon komutanlığı altında bir Bizans ordusunu Suriye'yi işgal etme hedefiyle Araplar üzerine gönderdi.
Tahttan indirilme ve yeniden tahta gelme girişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yirmi Yıllık Anarşi | ||
|---|---|---|
| Kronoloji | ||
|
695-698
698-705
705-711
706-711
711-713
713-715
715-717
|
||
| Veraset | ||
|
||
Anastasios'un askere disiplin getirme tedbirleri ve politikaları ordu mensuplarını çok tedirgin etmişti. İstanbul'a en yakın olan Bizans thema (eyalet)i olan Opsikion Theması askerleri birçok kere devlet merkezindeki idareye müdahale etmişlerdi ve en son olarak 713'te imparator Filippikos'u tahtan indirip Anatasios'u imparatorluğa getirmişlerdi; onun bu tedbirleri onları çok etkiledi. Arapların başkente saldırı hazırlığında olduğu haberinin alınması dolayısıyla savunma çalışmalarına başlayan II. Anastasios surların tamir edilip gerekli ek surların inşasının yapılmasını ve yeni gemilerin inşa edilmesini emretti.[2] Kuşatma durumunda şehrin uzun süre dayanmasını sağlamak amacıyla imparatorluk ambarı dolduruldu, yurttaşlara üç yıllık erzak stoklamaları emredildi, orduda ise komuta mevkileri liyakate göre yeniden dağıtıldı.[3] II. Anastasios, hazırlık yapmasına karşın Arapların saldırmasını beklemek yerine Rodos üzerinden Arap donanmasını hazırlıksız yakalayarak saldırı yapmayı kararlaştırmışsa da seferi gerçekleştirecek olan Opsikion birliklerinin kumandasını verdiği Logothete İoannes, emrindeki askerler tarafından dövülerek öldürüldü. Daha sonra hâlen açıklığa kavuşmamış nedenlerle sıradan bir vergi tahsildarı olan Theodosios'u imparator ilan etmek üzere yanlarına alarak Konstantinopolis'e yürüdüler.[4] İmparator ilan edileceğinden bihaber olan Theodosios gerçeği öğrendikten sonra kaçıp Adramytteion civarında bulunan ormanlarda saklansa da bulunup kılıç zoru ile ikna edildi.[3] Altı ay süren çatışmalar sonucu II. Anastasios tahttan indirilerek Thessaloniki'de bir manastıra çekilmesi sağlandı ve 715 yılının sonlarına doğru III. Theodosios tahta oturdu.[4]
Fakat Anastasios imparatorluktan vazgeçmemişti. 718'de Theodosios'un yerine bir başka askerî darbe ile gelmiş olan İmparator III. Leon'a karşı bir isyanın başına geçmeyi kabul etti. İsyancılar Balkanlarda Bulgarların da desteğini alarak büyükçe bir ordu toplamayı başardılar ve Konstantinopolis üzerine yürüdüler.[5] Fakat isyancılar çok iyi bir askerî komutan olan III. Leon karşısında başarı kazanamayıp; dağılmaya mecbur kaldılar. Anastasios, III. Leon'un eline geçti ve onun emri gereği idam edildi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Fakat Anastasios bastırdığı altın sikkelere "Artemios Anastasios" adı ile asıl ismini de koydurmuştur.
- ^ Norwich 2013, s. 283.
- ^ a b Ostrogorskiy 2015, s. 144.
- ^ a b Norwich 2013, s. 284.
- ^ "Theofenos Confessor" adlı bir zamanın tarihçisi destek veren Bulgar Kralının adını Tervel olarak vermiştir; ama bu kişinin bu tarihte Bulgar kralı olmadığı için, destek verenin sonunda Tervel'in yerine geçen 'Kormesiy" olması çok olasıdır.
Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN 978-975-08-1507-2.
- Norwich, John Julius (1999). Byzantium, the apogee (İngilizce). Londra: Penguin. s. 4-7. ISBN 0-14-011448-3.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Filippikos |
 Bizans İmparatoru 713–715 |
Sonra gelen: III. Theodosios |
