III. Romanos
| III. Romanos Argiros Ρωμανός Γ΄ Αργυρός, Rōmanos III Argiros | |
|---|---|
.png) | |
| Bizans imparatoru | |
| Hüküm süresi | 15 Kasım 1028 - 11 Nisan 1034 |
| Önce gelen | VIII. Konstantinos |
| Sonra gelen | IV. Mihail |
| Doğum | 968 Ierapolis, Thrakesion, Bizans İmparatorluğu |
| Ölüm | 11 Nisan 1034 Konstantinopolis |
| Eş(ler)i | Helena Zoi |
| Hanedan | Makedon Hanedanı Argyros Ailesi |
III. Romanos veya III. Romanus Argyrus, (Yunanca: Ρωμανός Γ΄ Αργυρός, Rōmanos III Argyros), (d. 968 - o. 11 Nisan 1034), 15 Kasım 1028 ile 11 Nisan 1034 döneminde Bizans İmparatorluğu yapmıştır. "Argirus" unvanı Yunanca "gümüş" kelimesinden gelmekte ve üye olduğu soylu ailenin adıdır. Romanos partisiyien sınıfından soylu bir ailenin mensubu idi. İmparatorluğun önemli bir yargı organında bir Yüksek Hakim, Ayasofya Kilisesi İdarecisi (ekonomos) ve VIII. Konstantinos'un İmparatorluk döneminde Konstantinopolis Eparkhos'u (valisi) idi. VIII. Konstantinos'un zoru ile karısını boşayıp imparator'un kızı olan Zoi ile evlendirildi; o üç gün sonra ölünce Bizans İmparatorluğu tahtına geçti. Altı yıl saltanattan sonra Zoi ile arası hiç iyi olmadığı için 1034'te Zoi'nin entrikaları ile Saray'da banyo yapmakta iken öldürüldü.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Romanos Argyros'in babasının adı bilinmemekle beraber, Argyros ailesinin bir üyesi olduğu bilinmektedir. Ama Romanos'un büyük-büyük babası I. Romanos'tu. İmparator II. Basileios'un saltanat döneminde Romanos bir hakim olarak vazife yaptı; önceden sonra tahta gelen VIII. Konstantinos döneminde Konstantinopolis şehrinin praefectus urbanus'luğu (idari valiliği) yaptı. Bu görevde iken VIII. Konstantinos'in dikkatini çekti. İmparator Konstantinos kendisine uygun bir imparator varisi bulduğunu düşünerek Romanos'u karısından ayrılarak onu bir manastıra göndermesine ve İmparator'un kızı ve İmparator'un varisi olan Zoi ile evlenmeye zorladı. Romanos ile Zoi'nin nikâh töreni 12 Kasım 1028'de yapıldı ve bundan üç gün sonra VIII. Konstantinos öldü. Varisi olan Zoi'nin kocası olarak III. Romanos, Bizans İmparatorluğu tahtına geçti.
Romanos dışarıdan gelmiş olan yeni İmparator olduğu için kendini halka gösterip sevdirmeye çok önem vermekteydi. Fakat bu konuda yaptığı teşebbüsler çok kere istediği neticeleri vermemiştir. Şehri imar edip yeni binalarla süslemek için büyük harcamalar yaptı. Keşişlere ve manastırlara finans sağlamak için arazi bağışları yaptı. Fakat bu yüksek harcamaları devlet hazinesini boşalttı. Ya vergileri artırması ya da harcamaları kesmesi gerekti. Ne yazık ki bu iki tedbirleri uygun olarak almakta başarı kazanamadı ve aldığı yetersiz tedbirlerle de büyük halk kesimlerini ve saraylıları kendine gücendirdi.
Romanos, kendini bir "filozof kral" olarak görmeye çalışmaktaydı. Aynı zamanda kendinin büyük bir ordu komutanı olduğunu herkese kabul ettirmek istemekteydi. 1030'da Romanos, Müslümanların her yıl Bizans sınırlarını geçerek, doğuda Bizans topraklarına akıncı hücumları yapıp talan toplayıp geri dönmelerini önlemek için, Suriye üzerine bir askeri sefere çıktı. Büyük bir Bizans ordusu'nun başına geçerek, Halep üzerine doğru yürüyüşe geçti. Fakat bu orduyla Bizans topraklarından hemen ayrılmıştı ki, Antioch (Antakya) civarında Araplar tarafından Azaz mevkiinde pusuya düşürüldü ve yapılan muharebede Bizans Ordusu büyük zayiat verdi. Bu yüzden Romanos şahsen halk gözünde gayet beğenilmez kişi oldu.
Fakat Bizans'ın bu mağlubiyete karşılık, iki yıl sonra 1032'de Bizanslılar iki önemli başarı kazandılar. General Georgios Maniakes komutasındaki Bizans kara ordusu Edessa (Urfa) şehrini kuşatıp tekrar Bizanslılar eline geçmesini sağladı. Diğer taraftan Bizans donanması Sicilya ve Mağrip'ten gelen ve Adriyatik Denizi kıyılarını talan etme hedefi olan bir Arap deniz filosunu büyük bir yenilgiye uğrattılar. Fakat bu galibiyetler ahaliye, Romanos'un 1030 yılındaki yenilgisini unutturmaya ve yeniden popüler olmasını sağlamaya yetmedi.
Ülkenin aristokratlarından biri olan Romanos, kendinden önce gelen İmparatorların aristokratları kontrol etmek için onların imtiyazlarını azaltma siyasetinden ayrıldı ve onların menfaatlerini korumayı hedef alan tedbirler uygulamaya başladı. Aristokratların vergilerini azalttı. Topraklarını aristokratların kontrolü altında tutulmayan serbest köylülerin tekrar serf olma durumuna düşmelerine karşı gelmedi. Devlet saray harcamalarını azaltma tedbirleri almak isteğiyle karısının harcamalarına bir sınır koymaya çalıştıysa da bunu başaramadı, Fakat bu istekleri karısı Zoi ile arasında zaten soğuk olan ilişkileri daha da kötüleştirdi.
III. Romanos, çoğu kardeşinin karısı Theodora'nın kışkırtmaları nedeni ile, 1029'da ve 1030'da birkaç siyasi komplolarla karşılaştı. Bu komplolara kurban gitmeden tahtını kurtarmayı başardı.
1034 yılında, komplo söylentilerinin ortaya çıkmasına sebebiyet verecek biçimde öldü. Ardından bunun bir komplo sonucu olduğu söylentileri Konstantinopolis'de yayıldı. Bu söylentilerin başında, İmparatoriçe Zoi'nin Paflagonyalı mütevazı bir köylü genci olan ama yakınları sarayda hadom idareciler olan Mihail adlı bir gence aşık olması ve onunla birlikte olabilmek için Romanos'a karşı bir komplo hazırlandığı ve Romanos'un ölümü bu komplodan dolayı olması gelmektedir. Bu söylentilerin bazılarına göre ise, Romanos'un son zamanlarında gösterdiği zafiyet ve hastalıklar, Zoi ile Mihail'in yavaş çalışan bir zehri, Romanos'a uygulamalarından dolayı, Romanos'un öldüğü yönündeydi.
İmparator, 21 Nisan 1034 Cuma sabahı erkenden, o günkü Paskalya törenlerine hazırlanmak için saraydaki banyoya gitmişti ve çok geçmeden büyük bir gürültü ile imparatorun hamam dairesinde ölmek üzere olduğu büyük vaveyla ile saraya yayıldı. Zamanının yüksek bir idarecisi olan ve ünlü bir tarih yazarı Mihail Psellos'a göre, İmparator havuza daldıktan sonra hizmetkarlarından birisi başını su içinde tutmuş ve hemen hemen boğulmasına neden olmuş ve daha hayatını kaybetmeden kollarından tutularak Romanos orada bulunan bir yatağa konulmuş ve acil durumu büyük vaveyla ile Saray'a açıklanmıştır. Etrafına gelenler Romanos'un ölmek üzere olduğunu anlamışlardı. Karısı Zoi bile geldiğinde kocasının son nefeslerini verdiğini görüp yanından ayrılmıştı. Hemen sonra Romanos son nefesini vermiştir.[1]
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]III. Romanos Agriros'un birinci eşi Helena'dan bir kızı olmuştur:
- (Birinci ismi bilinmeyen) Argyra: Kutsal Roma-Germen İmparatoru III. Henry ile nişanlanmıştır.
İkinci karısı olan Zoi ile evliğinden hiç çocukları olmamıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Psellos, Mihail (çev. İşin Demirkent) (1992) Mihail Psellos'un Khronographiası, Birinci Kitap, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları XIX.Dizi . ISBN 975-16-0485-0
- Genel
- Psellos, Mihail (çev. Işın Demirkent) (1992) Mihail Psellos'un Khronographiası, Birinci Kitap, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları XIX. Dizi - Sa.12. ISBN 975-16-0485-0
- Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN 978-975-08-1507-2.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Norwich, John Julius [1991), Byzantium: The Apogee, Londra:Penguin ISBN 0-14-011448-3 say.270-277 (İngilizce)
Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: VIII. Konstantinos |
.png) Bizans imparatoru 1028–1034 Zoi ile birlikte |
Sonra gelen: IV. Mihail |
