Wilhelm Röntgen
Wilhelm Conrad Röntgen  | |
|---|---|
 Wilhelm Conrad Röntgen | |
| Doğum | 27 Mart 1845 Lennep, Prusya, Alman Konfederasyonu |
| Ölüm | 10 Şubat 1923 (77 yaşında) Münih Almanya |
| Milliyet | Alman |
| Mezun olduğu okul(lar) | Utrecht Üniversitesi Zürih Üniversitesi |
| Ödüller | Nobel Fizik Ödülü (1901) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizikçi |
| Çalıştığı kurumlar | Strasbourg Üniversitesi Hohenheim Üniversitesi Giessen Üniversitesi Würzburg Üniversitesi Münih Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | August Kundt |
| Doktora öğrencileri | Herman March Emil Silbernagel |
| İmza | |
 | |
Wilhelm Conrad Röntgen (d. 27 Mart 1845, Remscheid - ö. 10 Şubat 1923, Münih), Alman fizikçi. Nobel Fizik Ödülü sahibi olup, Röntgen ışınlarını bulmuştur.[1]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Röntgen Almanya'nın Remscheid şehrinin Lennep ilçesinde doğdu. Çocukluğu ve ilköğretim yılları Hollanda'da ve İsviçre'de geçti. 1865 yılında girdiği Zürih Politeknik Üniversitesinde eğitimi gördü ve 1868 yılında makine mühendisi olarak mezun oldu. 1869 yılında Zürih Üniversitesi'nden doktorasını aldı. Mezuniyetinin ardından 1876'da Strazburg'da, 1879'da Giessen ve 1888'de Würzburg Julius-Maximilians-Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı; ardından 1900 yılında Münih Üniversitesi'nde fizik kürsüsü ile henüz kurulmuş Fizik Enstitüsünün müdürlüğünü yaptı.[2]
Kişisel Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Röntgen, Anna Bertha Ludwig ile 1919'da 80 yaşında ölene kadar 47 yıl evli kaldı. 1866'da Zürih'te Anna'nın babasının kafesi Zum Grünen Glas'ta tanıştılar. 1869'da nişanlandılar ve 7 Temmuz 1872'de Hollanda'nın Apeldoorn kentinde evlendiler; gecikme, Anna'nın Wilhelm'den altı yaş büyük olması ve babasının onun yaşını veya mütevazı geçmişini onaylamamasından kaynaklanıyordu. Evlilikleri, Röntgen'in aile desteği sona erdiği için maddi zorluklarla başladı. Anna'nın tek erkek kardeşi olan babası 1887'de öldükten sonra 6 yaşında evlat edindikleri Josephine Bertha Ludwig adında bir çocuk yetiştirdiler.[3]
Babasının ölümünden sonra iki milyon Reichsmark miras aldı. Etik nedenlerden dolayı Röntgen, keşifleri için patent aramadı ve bunların ücretsiz olarak kamuya açık olması gerektiği görüşünü savundu. Nobel ödülünü aldıktan sonra Röntgen, 50.000 İsveç kronunu Würzburg Üniversitesi'ndeki araştırmalara bağışladı.[4] Tıp Doktoru onursal derecesini kabul etmesine rağmen, daha düşük bir soyluluk teklifini veya Niederer Adelstitel'i reddetti ve von ("Sayın" anlamına gelir) edatını soylu bir parçacık (yani von Röntgen) olarak reddetti. I. Dünya Savaşı'nın ardından gelen enflasyonla birlikte Röntgen iflas etti ve son yıllarını Münih yakınlarındaki Weilheim'daki kır evinde geçirdi.[5]
Röntgen, karısının ölümünden dört yıl sonra 10 Şubat 1923'te I. Dünya Savaşı'nın yarattığı yüksek enflasyon ekonomisi ortamında maddi sıkıntılar içinde kolorektal kanser olarak da bilinen bağırsak karsinomundan öldü. Vasiyetine uygun olarak, birkaç istisna dışında kişisel ve bilimsel yazışmaları ölümü üzerine yok edildi. Hollanda Reform Kilisesi'nin üyesiydi.[6]
Röntgen'in Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]X-Işını
[değiştir | kaynağı değiştir]
Öğretim üyeliği görevinin yanı sıra araştırmalar da yapmaktaydı. 1885 yılında kutuplanmış bir geçirgen hareketinin, elektrik akımı ile aynı manyetik etkilere sahip olduğunu gösterdi. 1890'lı yılların ortalarında çoğu araştırmacı gibi o da katot ışın tüplerinde oluşan lüminesans olayını incelemekteydi. "Crookes tüpü" adı verilen içi boş bir cam tüpün içine yerleştirilen iki elektrottan (anot ve katot) oluşan bir deney düzeneği ile çalışıyordu. Katottan kopan elektronlar anoda ulaşamadan cama çarparak, floresan adı verilen ışık parlamaları meydana getirmekteydi. 8 Kasım 1895 günü deneyi biraz değiştirip tüpü siyah bir karton ile kapladı ve ışık geçirgenliğini anlayabilmek için odayı karartıp deneyi tekrarladı. Deney tüpünden 2 metre uzaklıkta baryum platinocyanite sarılı olan kâğıtta bir parlama fark etti. Deneyi tekrarladı ve her defasında aynı olayı gözlemledi. Bunu mat yüzeyden geçebilen yeni bir ışın olarak tanımladı ve matematikte bilinmeyeni simgeleyen X harfini kullanarak "X ışını" ismini verdi. Daha sonraları bu ışınlar, "Röntgen ışınları" olarak anılmaya başlanmıştır.[7]
Bu buluşundan sonra Röntgen farklı kalınlıktaki malzemelerin ışını farklı şiddette geçirdiğini gözlemledi. Bunu anlamak için fotoğrafsal bir malzeme kullanıyordu. Tarihteki ilk tıbbi X ışını radyografisini de (Röntgen filmi) yine bu deneyleri sırasında gerçekleştirdi ve 28 Aralık 1895 yılında bu önemli keşfini resmi olarak duyurdu. Ancak X ışınını bulduğu zaman deneylerinde elini kullandığı için aşırı dozda X ışınından parmaklarını kaybetti.
Olayın fiziksel açıklaması 1912 yılına kadar net olarak yapılamasa da, buluş fizik ve tıp alanında büyük heyecan ile karşılandı. Çoğu bilim insanı bu buluşu modern fiziğin başlangıcı saydı.
Röntgen'in Diğer Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Röntgen, X ışınlarının keşfinden sonra da fizik alanındaki çalışmalarını sürdürdü. Elektrik ve manyetizmanın teorisi üzerinde çalıştı. Ayrıca, gazların elektriksel iletkenliği, radyoaktivite ve ultraviyole ışınları gibi konularda da araştırmalar yaptı.[8]
Röntgen'in Önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Röntgen'in X ışınlarının keşfi, tıp alanında çığır açtı. X ışınları, kemik kırıklarının, iç organ hastalıklarının ve diğer hastalıkların teşhisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu buluş, modern tıp biliminin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Röntgen'in keşfi, fizik alanında da önemli bir dönüm noktası olmuştur. X ışınları, elektromanyetik spektrumun yeni bir bölümünün keşfedilmesini sağlamıştır. Bu keşif, radyasyon fiziği ve atom fiziği gibi alanlarda önemli gelişmelere yol açmıştır.[9]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Röntgen-Müzesi (Remscheid, Almanya) 26 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Wilhelm Röntgen - Ontdekker röntgenstraling". Historiek (Felemenkçe). 18 Ağustos 2022. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Random House Webster's unabridged dictionary". Choice Reviews Online. 34 (09): 34-4839a-34-4839a. 1 Mayıs 1997. doi:10.5860/choice.34-4839a. ISSN 0009-4978.
- ^ Glasser, S.Thomas (1 Mart 1933). "Ox fascia (dead fascia) graft". The American Journal of Surgery. 19 (3): 542-544. doi:10.1016/s0002-9610(33)90822-3. ISSN 0002-9610.
- ^ Faltin, Thomas; Lessing, Hans-Erhard (1 Ağustos 2022). "Rezension von: Lessing, Hans-Erhard, Robert Bosch". Schwäbische Heimat. 59 (1): 116-117. doi:10.53458/sh.v59i1.3525. ISSN 2750-4662.
- ^ Guru, UPSC. "Wilhelm Conrad Röntgen was born on March 27, 1845," (İngilizce). 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ Rosenbusch, Gerd; Knecht- van Eekelen, Annemarie de; Röntgen, Wilhelm Conrad (2019). Wilhelm Conrad Röntgen: the birth of radiology. Springer biographies. Cham, Switzerland: Springer. ISBN 978-3-319-97661-7.
- ^ "Ve insan kendi içini gördü!". Fatma Özlen. Tarih Dergisi. Ekim 2017. 8 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "The United States Antarctic Research Report to the Scientific Committee on Antarctic Research (SCAR)". 1 Ocak 1991. doi:10.17226/1876.
- ^ "Deutsches Röntgen-Museum at roentgen-museum.de". dx.doi.org. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- 1845 doğumlular
- Würzburg doğumlular
- 1923'te ölenler
- 20. yüzyıl fizikçileri
- Alman fizikçiler
- Alman mucitler
- Alman Nobel Ödülü sahipleri
- Alman Protestanlar
- Utrecht Üniversitesinde öğrenim görenler
- ETH Zürih'te öğrenim görenler
- Zürih Üniversitesinde öğrenim görenler
- Zürih Üniversitesi öğretim üyeleri
- Strasbourg Üniversitesi
- Würzburg Üniversitesi öğretim üyeleri
- Münih Üniversitesi öğretim üyeleri
- Nobel Fizik Ödülü sahipleri
- Pour le Mérite
- Elektrikçi bilim insanları
- Deneysel fizikçiler
- Parçacık fizikçileri
- Deneysel parçacık fiziği
- X ışınları
- Radyografi
- Münih'te ölenler
- Münih'te defnedilenler
- Alman makine mühendisleri
- Strasbourg Üniversitesi öğretim üyeleri
- Matteucci Madalyası sahipleri