Adem Göçer
Adem Göçer | |
|---|---|
| Doğum | 1958 Selimağa, Kaman, Kırşehir |
| Ölüm | 9 Kasım 2025 (67 yaşında) Kırşehir, Türkiye |
| Meslek | Davulcu |
| Ödüller | 2017 Yaşayan İnsan Hazinesi |
Adem Göçer (d. 1958, Selimağa Köyü, Kaman, Kırşehir; ö. 9 Kasım 2025, Kırşehir), Türk davul yapımcısı ve icracısı.
Geleneksel davul icrasını ve buna bağlı icra edilen halayları kendine has bir şova dönüştürerek şöhret bulmuştur. 2017'de abdallık geleneği, davul yapımı ve icracılığı alanında Türkiye'nin Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri'nde girmiş bir sanatçıdır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1958'de Kırşehir'in Kaman ilçesinin Selimağa köyünde doğdu (Nüfusa 1960'ta Yazıyolu köyü doğumlu olarak kaydedilmiştir).[1] Beş nesildir davul çalan bir ailede yetişti.[2] Annesi Çiçek Hanım, babası, Kör Bektaş (ya da Bekteş) lakaplı Zurnacı Osman'dır.[1] Davul icrasını aile çevresinde ve Abdal toplumundaki ustaları dinleyip izleyerek öğrendi. Küçük yaşlarda aile bütçesine katkı için hamallık, ayakkabı boyacılığı, hurdacılık, oto yıkamacılığı gibi işlerde çalışırken babası ve diğer ustalarla birikte düğün ve diğer etkinliklerde davul çaldı. "Küçük Abdal", "Kör Bektaş'ın Oğlu Adem" gibi adlarla çağrıldı. 1983 yılında evlendi; dört çocuğu oldu.[1]
Muharrem Ertaş Babamız
Çekiç Ali emmimiz
Hacı Taşan zaten dayımız
Neşet Ertaş'a gelincek
Gören gözümüz, düşünen beynimiz, konuşan dilimiz
Budur bizim aslımız
Sanatını ilerlettikten sonra kendisine "Davulcu Adem", "Davulcu Adem Göçer" ve daha sonra " Adem Usta" denilmeye başladı.[3] Şeker Mehmet Usta, Halil Usta, Davulcu İsmet Öge, Yaşar Cöke gibi ustalardan etkilendi. Davul çalarken mimikleri ve hareketlerini kullanması ile tanındı ve zamanla Kırşehir'de "Davulun efsanesi" olarak anıldı.[4] 2000'li yıllarda ekibi ile gösterisi bir kaset firması tarafından görüntülü CD olarak piyasaya sürüldü.[3]
2001 yılında Neşet Ertaş'ın girişimi ile Kırşehir ve Kırıkale'de Kültür ve Turizm Müdürlükleri bünyesinde "Ustalar Müzik ve Oyun Topluluğu"' kurulmuştur. Adem Göçer, Krııkkale'deki topluluğa 2005 yılında davulcu olarak katıldı; 2015'te Kırşehir'e atandı.[3][5] Abdal kültürünü tanıtmak ve yaşatmak için yurtiçinde çok sayıda konserde görev aldı; Almanya, Avusturya, Belçika, Fransa, Hollanda ve Tayland'da Türkiye'yi temsil etti. Mesleğini kendi oğullarına, torunlarına ve Abdal kültüründen gelen birçok gence öğretti.[5]
Davul icrası ve buna bağlı olarak icra edilen halaylara getirdiği yenilikler ve yeni figürler nedeniyle 2017 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında UNESCO Bilim Kurulu tarafından verilen Yaşayan İnsan Hazinesi unvanına layık görüldü.[6] 11 Şubat 2020'da Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleşen törenle ödülünü aldı. 2025'te sanat hayatına son verdiğini açıkladı.[7] Göçer, 9 Kasım 2025'te memleketi Kırşehir'de doğal nedenlerden 67 yaşında öldü.[8]
Davul şovu
[değiştir | kaynağı değiştir]Adem Göçer'in şovunda kendisine 3-4 zurnacı ile 2-3 veya daha fazla davulcu eşlik eder. Taksim denilen girişte davul inceden bir dem tutarken zurna bir bozlak icra eder.[3] Zurnacılar, Ah Yalan Dünya, Ozanlar Diyarı Şirin Kırşehir, Ana vatanım Baba Yurdumsun, Aziziye Aziziye gibi türküleri icra ederken davulcular sakin bir şekilde ritim tutarlar. Ardından oyun havalarına geçilir, Adem Usta sahnede ağır ağır dolaşır. Zurnacılar sözsüz olarak Neşet Ertaş türküleri, Çekiç Ali'den Süpürgesi Yoncadan ve Orta Anadolu'da yaygın olan Pancar Pezik değil mi, Kozan Dağı Çatal Matal gibi anonim türküler seslendirilir. Bir saat kadar süren gösteri sırasında Adem Usta, davuluyla konuşur, ona gittikçe daha süratli vurur. Bazen davula küsüp yere bırakır, cebinden çıkardığı kaşıklarla davulun etrafında dönerek oynar. Seyirci, Adem Usta'nın barışması için yerde yatan davula bahşiş bırakır. Adem Usta, ani bir hareketle dönüp davulun üstüne sıçrayıp kaşık gösterisine devam eder.
Kültürel etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaman doğumlu yazar İmdat Avşar'ın Çiğdemleri Solan Bozkır (2009) adlı kitabının ilk öyküsü olan Evin Yıkılsın Hacı, Adem Usta özelinde Abdal kocalarının tecrübelerini içerir.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Büyükşahin, Cengiz (2023). "Asma davul icrası üzerıne bir araştırma: Adem Göçer örneği /". Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ "Abdal kültürünün davul efsanesi "Yaşayan İnsan Hazinesi" adayı". TRT Haber. 29 Ağustos 2018. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2025.
- ^ a b c d e Bekki, Salahaddin (17-18 Mayıs 2022). "Küçük Abdaldan Yaşayan İnsan Hazinesin Davulun Ustası Adem Göçer". UNESCO Müzik Şehri Kırşehir Uluslararası Müzik Sempozyumu. 4 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Mart 2025.
- ^ "'Davul efsanesi'nin UNESCO heyecanı". www.aa.com.tr. 3 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2025.
- ^ a b Abdullah Yıldız (18 Şubat 2020). "'Davulun efsanesi' aldığı ödülle Abdal gençlerine örnek oldu". Anadolu Ajansı. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2025.
- ^ "Adem Göçer". Yaşayan İnsan Hazineleri ve Etkinlikler Genel Müdürlüğü. 6 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2025.
- ^ Kılınç, Cansu (4 Mart 2025). "UNESCO Yaşayan İnsan Hazinesi Adem Göçer sanat hayatına veda etti". Sabah. 22 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2025.
- ^ ""Davulun efsanesi" Adem Göçer memleketi Kırşehir'de vefat etti" "Haberler.com" (9 Kasım 2025)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Oynasın Kaman, 3 Haziran 2023
- Adem Göçer Kimdir?, TRT 2
- Yaşayan Hazineler 22. Bölüm: Davul Yapım ve İcrası, Diyanet TV, 28 Kasım 2023
