Mustafa Sami Onay
Mustafa Sami Onay | |
|---|---|
| Doğum | 1960 Konya, Türkiye |
| Ölüm | 19 Ocak 2024 |
| Meslek | Kaşık ustası |
| Ödüller | Yaşayan İnsan Hazinesi |
Mustafa Sami onay (21 Ocak 1960,[1] Konya, 19 Ocak 2024, Konya), Türk kaşık ustası.
Konya'daki Anadolu'ya özgü şimşir kaşık üretimini sürdüren tek kaşık ustası idi. 2021'de tahta kaşık yapımı alanında Türkiye'nin Yaşayan İnsan Hazinesi ünvanına layık görülmüştür.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1960'ta Konya'nın Hacıfettah mahallesinde doğdu.[1] Ailesi Bardas köyündendir.[2] Geleneksel Konya kaşığı yapan bir aileye mensuptur. Küçük yaşlarda babasını kaybetti. 1977 yılında tahta kaşık işine başladı.[3] Alienin dördüncü kuşak ustası olarak yetişti. Konya Gazi Lisesi'nden mezun oldu.
Ahşap kaşıkların eskisi gibi önem görmemesi nedeniyle 1980-1993 arasında kaşıkçlığı bırakıp kök boyalı yün halı ve kilim üretimi ile uğraştı. 1993'te yeniden kaşıkçılığa döndü.[1] Kaşık üretiminin mistik boyutu ile ilgilendi; odundan kaşık üretmeyi nefis terbiyesinin bir yolu olarak gördü.[4] Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ölmeye yüz tutmuş mesleklerin ustalarını keşfetmek üzere gerçekleştirdiği “Bir Ustadan Bin Ustaya" projesi kapsamında 2012'de bir geleneksel el sanatları ustası" olarak kaydedildi.[5] Bu proje kapsamında üniversite lise ve anaokullarında kaşıkçılık dersleri vererek mesleğini gelecek nesillere aktarmak için uğraştı. 2015'te Konya'da Yılın Ahisi ilan edildi.
2021 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında UNESCO Bilim Kurulu tarafından verilen Yaşayan İnsan Hazinesi unvanına layık görüldü. 11 Ocak 2022'de Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleşen törenle ödülünü aldı.[6] 19 Ocak 2024'te öldü.[2]
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2021 - Yaşayan İnsan Hazinesi Ödülü
- 2015 - Konya Yılın Ahisi Ödülü
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Işık, Ali (6 Ekim 2017). "Konya Yazıları: Konya Kaşıkçılığı ve Kaşık Kültürü". Konya Yazıları. 22 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ a b "GüncelKonya'nın tek tahta kaşık ustası Mustafa Sami Onay vefat etti". Karaman Haber. 7 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "Konya'nın yaşayan tek tahta kaşık ustası kaşıkçılığı yaşatmaya çalışıyor". www.belge.com.tr. 21 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ Kabakçı, Tüba Hilal. "Kaşığın Hikâyesi". Köşe Buak Dünya. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "UNESCO'ya kayıtlı usta kaşıkçılığın serüvenini anlattı". Konya Olay. 20 Ocak 2022. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "Mustasfa Sami Onay". Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
