Allopatrik türleşme - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Kaynakça

Allopatrik türleşme

  • العربية
  • Български
  • བོད་ཡིག
  • Bosanski
  • Català
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Galego
  • עברית
  • Hrvatski
  • Magyar
  • Հայերեն
  • Bahasa Indonesia
  • Қазақша
  • Кыргызча
  • Македонски
  • Nederlands
  • Norsk nynorsk
  • Norsk bokmål
  • Polski
  • Português
  • Русский
  • Slovenščina
  • Svenska
  • Українська
  • Tiếng Việt
  • 中文
  • 粵語
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ana madde: Türleşme
Bir dizinin parçası
Evrimsel biyoloji
Darwin ispinozları (John Gould tarafından)
  • Dizin
  • Giriş
  • Ana
  • Ana hatları
  • Sözlük
  • Kanıtlar
  • Tarihçe
Süreçler ve sonuçlar
  • Popülasyon genetiği
  • Varyasyon
  • Çeşitlilik
  • Mutasyon
  • Doğal seçilim
  • Adaptasyon
  • Polimorfizm
  • Genetik sürüklenme
  • Gen akışı
  • Türleşme
  • Adaptif radyasyon
  • Karşılıklı yardımlaşma
  • Birlikte evrim
  • Birlikte yok oluş
  • Olasılık
  • Iraksama
  • Yakınsama
  • Paralel evrim
  • Soy tükenmesi
Doğal tarih
  • Yaşamın kökeni
  • Ortak ata
  • Yaşam tarihi
  • Zaman çizelgesi
  • İnsanın evrimi
    • Yakın insan evrimi
  • Filogeni
  • Biyoçeşitlilik
  • Biyocoğrafya
  • Sınıflandırma
  • Evrimsel taksonomi
  • Kladistik
  • Geçiş fosili
  • Soy tükenmesi
Evrim teorisinin tarihi
  • Genel bakış
  • Rönesans
  • Darwin öncesi
  • Darwin
  • Türlerin Kökeni
  • Modern sentez öncesi
  • Modern sentez
  • Moleküler evrimin tarihi
  • Evo-devo
  • Güncel araştırmalar
  • Türleşme tarihi
  • Paleontoloji tarihi (zaman çizelgesi)
Alanlar ve uygulamalar
  • Evrime dayalı uygulamalar
  • Biyososyal kriminoloji
  • Ekolojik genetik
  • Evrimsel estetik
  • Evrimsel antropoloji
  • Evrimsel hesaplama
  • Evrimsel ekoloji
  • Evrimsel ekonomi
  • Evrimsel epistemoloji
  • Evrimsel etik
  • Evrimsel oyun teorisi
  • Evrimsel filoloji
  • Evrimsel tıp
  • Evrimsel nöroloji
  • Evrimsel fizyoloji
  • Evrimsel psikoloji
  • Deneysel evrim
  • İstilacı genetik
  • Ada biyocoğrafyası
  • Filogenetik
  • Paleontoloji
  • Yapay seçilim
  • Türleşme üzerine laboratuvar deneyleri
  • Sosyobiyoloji
  • Sistematik
  • Evrensel Darwinizm
Toplumsal etkiler
  • Öjeni
  • Teori ve olgu olarak evrim
  • Disgenik
  • Evrim teorisinin toplumsal etkileri
  • Yaratılış–evrim tartışması
  • Teistik evrim
  • Evrime itirazlar
  • Evrime verilen destek düzeyi
  • Doğa–çevre tartışması
Kategori • Kitap
  • g
  • t
  • d

Allopatrik türleşme (Antik Yunanca: "allos": diğer + "patrida": vatan, yurt) veya coğrafi türleşme (ayrıyurtlu türleşme); aynı türün biyolojik popülasyonu, dağ oluşumu gibi coğrafi veya göç gibi sosyal değişimlere bağlı olarak yalıtıldığında meydana gelen evrilmedir. Türleşmede ve yeni türlerin ortaya çıkmasında oldukça önemli bir faktördür.[1] Yalıtılan popülasyon genotipik ve/veya fenotipik başkalaşım geçirir. Farklı seçilimsel baskılara, genetik sürüklenmeye ve mutasyonlara maruz kalırlar.[2]

Ayrı kalan popülasyonlar, zaman içerisinde tamamen farklı karakteristiklere evrimleşebilirler. Coğrafi engeller, yani yalıtım, zaman içerisinde ortadan kalktığı takdirde; gruplar farklı türler meydana getirmişse, iki popülasyonun üyeleri birbirleriyle eşleşmeyi başaramayabilirler. Charles Darwin'in isponozlarında gözlediği gibi adaptif radyasyon, ada popülasyonlarındaki allopatrik türleşmenin bir örneğidir.

  • Meyve sineğinin (Drosophila) allopatrik türleşmesi örneği
    Meyve sineğinin (Drosophila) allopatrik türleşmesi örneği
  • Allopatrik, peripatrik, parapatrik ve simpatrik türleşmenin karşılaştırması
    Allopatrik, peripatrik, parapatrik ve simpatrik türleşmenin karşılaştırması
  • Galapagos Adaları ispinozlarının allopatrik türleşme sonucu ortaya çıkan onlarca türünden örnekler
    Galapagos Adaları ispinozlarının allopatrik türleşme sonucu ortaya çıkan onlarca türünden örnekler

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Lande, Russel; "Genetic Variation and Phenotypic Evolution During Allopatric Speciation", The American Naturalist, 1980. (İngilizce) 12.11.2011 tarihinde erişildi.
  2. ^ Hoskin, Conrad J.; Higgie, Megan; McDonald, Keith R.; Moritz, Craig; "Reinforcement drives rapid allopatric speciation" 2 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Nature, 2005. (İngilizce) 12.11.2011 tarihinde erişildi.
Taslak simgesiEvrim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
  • g
  • t
  • d
Türleşme
Temel kavramlar
Tür · Ekoton · Kronotür · Türleşme
Türleşme şekilleri
Allopatrik · Heteropatrik · Peripatrik · Parapatrik · Simpatrik · Poliploitlik · Paleopoliploid
Etki eden mekanizmalar
Adaptasyon · Cinsel seçilim · Sınıflandırıcı eşleşme · Sıçramalı evrim · Hibrit türleşmesi
Ara aşamalar
Melez · Özdeşik türler öbeği · Halka tür · Haldane kuralı
  • g
  • t
  • d
Evrimsel biyoloji
  • Giriş
  • Ana hatlar
  • Evrimsel tarih kronolojisi
  • Yaşamın evrimsel tarihi
  • Dizin
Evrim
  • Abiyogenez
  • Adaptasyon
  • Adaptif radyasyon
  • Diğerkâmlık
    • Hile yapmak
    • Karşılıklı
  • Baldwin etkisi
  • Kladistik
  • Birlikte evrim
    • Mutualizm
  • Ortak ata
  • Yakınsak evrim
  • Iraksak evrim
  • Yeryüzündeki ilk yaşam
  • Evrimin kanıtları
  • Evrimsel silahlanma yarışı
  • Evrimsel baskı
  • Eksaptasyon
  • Soy tükenmesi
    • Yok oluş
  • Homoloji
  • Son evrensel ortak ata
  • Makro evrim
  • Mikro evrim
  • Uyumsuzluk
  • Adaptif olmayan radyasyon
  • Panspermia
  • Paralel evrim
  • Sinyalizasyon teorisi
    • Handikap ilkesi
  • Türleşme
    • Tür
    • Tür kompleksi
    • Türler sorunu
  • Taksonomi
  • Seçilim birimleri
    • Gen merkezli evrim görüşü
  • Varoluş mücadelesi
Popülasyon
genetiği
  • Yapay seçilim
  • Biyoçeşitlilik
  • Evrimsel olarak istikrarlı strateji
  • Fisher prensibi
  • Uyum başarısı
    • Kapsayıcı
  • Gen akışı
  • Genetik sürüklenme
  • Akraba seçilimi
    • Ebeveyn yatırımı
    • Ebeveyn-yavru çatışması
  • Mutasyon
  • Popülasyon
  • Doğal seçilim
  • Eşeysel dimorfizm
  • Cinsel seçilim
    • Eş seçimi
  • Sosyal seçilim
  • Trivers-Willard hipotezi
  • Varyasyon
Gelişim
  • Kanalizasyon
  • Evrimsel gelişim biyolojisi
  • Genetik asimilasyon
  • İnversiyon
  • Modülerlik
  • Fenotipik plastisite
Taksonlara
göre evrim
  • Bakteriler
  • Kuşlar
    • köken
  • Brachiopodalar
  • Yumuşakçalar
    • Kafadan bacaklılar
  • Dinozorlar
  • Balıklar
  • Mantarlar
  • Böcekler
    • Kelebekler
  • Memeliler
    • kediler
    • köpekgiller
      • kurtlar
      • köpekler
    • sırtlangiller
    • yunuslar ve balinalar
    • atlar
    • kangurugiller
    • primatlar
      • insanlar
      • lemurlar
    • deniz inekleri
  • Bitkiler
    • tozlayıcı aracılı
  • Sürüngenler
  • Örümcekler
  • Dört üyeliler
  • Virüsler
Organlara
göre evrim
  • Hücreler
  • DNA
  • Kamçı
  • Ökaryotlar
    • simbiyogenez
    • kromozom
    • endomembran sistemi
    • mitokondri
    • çekirdek
    • plastitler
  • Hayvanlarda
    • göz
    • kıl
    • kulak kemikleri
    • sinir sistemleri
    • beyin
Sürece
göre evrim
  • Yaşlanma
    • ölüm
    • programlanmış hücre ölümü
  • Kuşların uçuşu
  • Biyolojik karmaşıklık
  • Karşılıklı yardımlaşma
  • Renkli görme
    • primatlarda
  • Duygular
  • Empati
  • Etik
  • Gerçek sosyal yaşam
  • Bağışıklık sistemi
  • Metabolizma
  • Tek eşlilik
  • Ahlak
  • Mozaik evrim
  • Çok hücrelilik
  • Eşeyli üreme
    • Gamet farklılaşması/cinsiyetler
    • Yaşam döngüleri/nükleer evreler
    • Çiftleşme tipleri
    • Mayoz
    • Biyolojik cinsiyet belirleme
  • Yılan zehri
Tempo ve biçimler
  • Tedricilik/Sıçramalı evrim/Sıçramacılık
  • Mikromutasyon/Makromutasyon
  • Üniformitaryanizm/Katastrofizm
Türleşme
  • Allopatrik
  • Anagenez
  • Katagenez
  • Kladogenez
  • Ortak türleşme
  • Ekolojik
  • Hibrit
  • Ekolojik olmayan
  • Parapatrik
  • Peripatrik
  • Takviye
  • Simpatrik
Tarih
  • Rönesans ve Aydınlanma Çağı
  • Türlerin transmutasyonu
  • David Hume
    • Tabiî Din Üzerine Diyaloglar
  • Charles Darwin
    • Türlerin Kökeni
  • Paleontoloji tarihi
  • Geçiş fosili
  • Karışmalı kalıtım
  • Mendel genetiği
  • Darwinizmin tutulması
  • Modern evrimsel sentez
  • Moleküler evrimin tarihçesi
  • Genişletilmiş evrimsel sentez
Felsefe
  • Darwinizm
  • Alternatifler
    • Katastrofizm
    • Lamarkizm
    • Ortogenez
    • Mutasyonizm
    • Sıçramacılık
    • Yapısalcılık
      • Spandrel
    • Teistik
    • Vitalizm
  • Biyolojide teleoloji
Alakalı
  • Biyocoğrafya
  • Ekolojik genetik
  • Grup seçilimi
    • Kültürel evrim
    • Kültürel grup seçimi
    • İkili kalıtım teorisi
  • Hologenom evrimi teorisi
  • Kayıp kalıtım problemi
  • Moleküler evrim
  • Astrobiyoloji
  • Filogenetik
    • Ağaç
  • Polimorfizm
  • Eobiont
  • Sistematik
  • Transgenerasyonel epigenetik kalıtım
  • Kategori Kategori
  • Commons sayfası Commons
  • VikiProje Vikiproje
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Allopatrik_türleşme&oldid=32711992" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Evrim taslakları
  • Evrimsel biyoloji
  • Türleşme
Gizli kategoriler:
  • Webarşiv şablonu wayback bağlantıları
  • Tüm taslak maddeler
  • Sayfa en son 14.48, 8 Mayıs 2024 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Allopatrik türleşme
Konu ekle