Jovianus

Tam adı
	Flavius Claudius Iovianus

Jovian
Jovian
64. Roma imparatoru
Hüküm süresi	Haziran 363 - 17 Şubat 364
Önce gelen	Julian
Sonra gelen	I. Valentinianus
Doğum	332; Singidunum (Bugünkü Belgrad)
Ölüm	17 Şubat 364
Defin	Havariyyun Kilisesi
Tam adı
Tam adı
	Flavius Claudius Iovianus

Flavius Claudius Iovianus (332 - 17 Şubat 364) imparator Julian'ın Sasani seferi sırasında ölümü üzerine ordu tarafından 26 Haziran 363'te Roma imparatoru seçilmiş bir askerdi.

İktidara gelişi

Jovian 330'larda Singidunum'da (bugünkü Belgrad) II. Constantius'un korumalarının komutanının oğlu olarak dünyaya geldi. Kendisi de koruma oldu ve 363 yılında bir zamanlar babasının geldiği mevkiye o da geldi. Sasani kralı II. Şapur'a karşı yapılan başarısız Mezopotamya seferinde imparator Julian'a eşlik etti. Ufak ama belirleyici bir çatışmadan sonra sayıca üstün olan Pers güçlerinin karşısında Roma ordusu geri çekilmek zorunda kaldı. Çekilme sırasında Julian ölümcül şekilde yaralandı. Julian'ın ölümünün ertesi günü Doğu ordularının komutanı yaşlı Sallustius Secundus tahtı reddetti. Ordunun komutanları, içinde bulundukları koşulların ciddiyeti nedeniyle vakit kaybetmeden yeni bir imparator seçmek üzere toplandı. Yapılan görüşmelerin ardından Jovianus, ordunun güvenliğini sağlayacak kişi olarak öne çıktı ve imparator ilan edildi.^[1] Seçilmesi epey bir şaşkınlık yarattı. Ammianus Marcellinus, seçim sırasında yaşanan karışıklıkta askerlerin Jovianus'a seslenirken Julian’ın adını çağırdıklarını zannettiklerini belirtir. İmparatorluğa getirilişinin hemen ardından ordunun içinde bulunduğu zor askeri koşullar nedeniyle barış arayışına yöneldi.^[1]

Yönetimi

Jovianus görevi devraldığında ordu yorgun, açlıkla karşı karşıya ve Pers birliklerinin sürekli baskısı altındaydı. Bu durumda güvenli bir geri çekilme için Pers hükümdarıyla görüşmeler gerçekleştirildi.^[1] Sonunda küçük düşürücü derecede kötü şartlarda bir barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı. Güvenlik karşılığında Galerius'un 298 yılında işgal ettiği ve Diocletianus'un ilhak ettiği Dicle'nin doğusundaki beş eyaletten çekildi ve Perslerin Nusaybin, Castra Maurorum ve Singara kaleleri de olmak üzere on sekiz kaleyi almalarına izin verdi. Romalılar ayrıca Ermeni krallığındaki haklarını da Perslere bıraktılar. Hristiyan Ermeni kralı II. Arşak ileride iki imparatorluk arasında çıkacak çatışmalarda tarafsız kalacak, ayrıca krallığının bir bölümünü Şapur'un krallığına verecekti. Antlaşma utanç verici kabul edildi ve Jovian hızla popülaritesini yitirdi.

Antakya'ya vardıktan sonra Hristiyanlara tüm hak ve ayrıcalıkları iade eden bir ferman yayınladı. Jovian konumunu güçlendirmek için Ekim ayı ortalarında Konstantinopolis'e gitmeye karar verdi.

Dini kişiliği

Jovian, paganizmi diriltmeye çalışan selefi Julian'ın aksine Hristiyandı. Jovian döneminde Hristiyanlık resmî din oldu ve Konstantin bayrağı tekrar ordunun sancağı haline geldi. Jovian, Ariusçulardan ziyade Ortodoks inancına yakınlık duydu. Jovian büyük saygı duyduğu Athanasios'u tekrar başpiskoposluğa getirdi. Süryani edebiyatında Jovian, Hristiyan romantizminin kahramanı haline gelmiştir.

Ölümü

Jovian, yalnızca sekiz ay hükümdarlık yaptıktan sonra 17 Şubat 364'te öldü. Konstantinopolis'e dönerken Ankara ile İznik arasında Dadastana'da çadırındaki yatakta ölü bulundu.^[2] Ölüm sebebi olarak aşırı miktarda yediği mantar veya odun kömüründen çıkan zehirli karbonmonoksit dumanı gösterilmiştir.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Marcellinus, Ammianus. Roma Tarihi – Res Gestae, XXV. 3. - 10. Çev. Samet Özgüler. İstanbul: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş., 2024. ISBN 978-625-6548-13-8.
^ "Fathers of the Church". www.catholicculture.org. 17 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2025.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Jovianus ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Resmî unvanlar
Önce gelen: Julian	Roma imparatoru 363–364	Sonra gelen: I. Valentinianus ve Valens

[:0-1] Marcellinus, Ammianus. Roma Tarihi – Res Gestae, XXV. 3. - 10. Çev. Samet Özgüler. İstanbul: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş., 2024. ISBN 978-625-6548-13-8.

[2] "Fathers of the Church". www.catholicculture.org. 17 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2025.

[1]

[2]

g t d Roma ve Bizans imparatorları
Principatus MÖ 27-MS 235	Augustus Tiberius Caligula Claudius Neron Galba Otho Vitellius Vespasianus Titus Domitianus Nerva Trajan Hadrianus Antoninus Pius Marcus Aurelius ile Lucius Verus Commodus Pertinax Didius Julianus (Pescennius Niger) (Clodius Albinus) Septimius Severus Caracalla Geta Macrinus ile Diadumenianus Elagabalus Alexander Severus
Kriz 235-284	I. Maximinus I. Gordianus ile II. Gordianus Pupienus ile Balbinus III. Gordianus Philippus Decius ile Herennius Etruscus Hostilianus Trebonianus Gallus ile Volusianus Aemilianus Valerianus Gallienus ile Saloninus ve II. Valerianus II. Claudius Quintillus Aurelianus Tacitus Florianus Probus Carus Carinus ile Numerianus Galyalı imparatorlar: Postumus (Laelianus) Marius Victorinus (II. Domitianus) I. Tetricus ile II. Tetricus
Dominatus 284-395	Diocletianus Diocletianus (Doğu) ile Maximianus (Batı) Diocletianus (Doğu) ile Maximianus (Batı) ile Galerius (Doğu) ve I. Constantius (Batı) Galerius (Doğu) ile I. Constantius (Batı) ve II. Severus (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile II. Severus (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile Maxentius (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile Licinius (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Maxentius Licinius (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) ve I. Konstantin (augustus) ile Valerius Valens Licinius (Doğu) ile I. Konstantin (Batı) ve Licinius, II. Constantinus ile Crispus (Martinianus) I. Konstantin ile Crispus II. Constantinus I. Konstans Magnentius ile Decentius II. Constantius ile Vetranio Julianus Jovianus I. Valentinianus Valens Gratianus II. Valentinianus Magnus Maximus ile Flavius Victor I. Theodosius (Eugenius)
Batı Roma 395-476	Honorius III. Constantius ile II. Constans III. Constantius Ravenna'daki gaspçı olarak Joannes III. Valentinianus Petronius Maximus ile Palladius Avitus Majorianus sonrası Libius Severus sonrası Anthemius sonrası Olybrius Glycerius Julius Nepos (de jure) Romulus Augustus (gaspçı)
Bizans 395-1204	Arcadius II. Theodosius Pulcheria Marcianus I. Leo II. Leo Zeno Basiliscus ile Marcus Zeno I. Anastasius I. Justinus I. Justinianus II. Justinus II. Tiberius Mauricius ile Theodosius Phocas Herakleios* III. Konstantinos Heraklonas II. Konstans IV. Konstantinos ile Herakleios ile Tiberios ile II. Justinianos II. Justinianos Leontios III. Tiberios II. Justinianos ile Tiberios Filippikos II. Anastasios III. Theodosios III. Leon V. Konstantinos Artabasdos IV. Leon VI. Konstantinos İrini I. Nikiforos Stavrakios I. Mihail ile Theofilaktos V. Leon ile Konstantinos II. Mihail Theofilos III. Mihail I. Basileios VI. Leon Aleksandros VII. Konstantinos I. Romanos ile Hristoforos ile Stefanos ile Konstantinos II. Romanos II. Nikiforos I. İoannis II. Basileios VIII. Konstantinos Zoi ile III. Romanos Zoi ile IV. Mihail V. Mihail IX. Konstantinos Theodora VI. Mihail I. İsaakios X. Konstantinos Romen Diyojen VII. Mihail ile Andronikos ile Konstantios ile Konstantinos III. Nikiforos I. Aleksios II. İoannis ile Aleksios I. Manuil II. Aleksios I. Andronikos II. İsaakios III. Aleksios IV. Aleksios Senato tarafından seçilen gaspçı Nikolaos V. Aleksios
İznik 1204-1261	Konstantinos I. Theodoros III. İoannis II. Theodoros IV. İoannis
Bizans 1261-1453	VIII. Mihail II. Andronikos ile IX. Mihail III. Andronikos V. İoannis VI. İoannis ile V. İoannis ile Matheos V. İoannis IV. Andronikos VII. İoannis V. Andronikos II. Manuil VIII. İoannis XI. Konstantinos
Eğik yazılanlar gaspçı ya da ortak imparatordur. *Herakleios döneminden itibaren Grekçe resmî dil olmuş, bu tarihten itibaren imparatorların Latince yerine Grekçe adları yazılmıştır.