Mau Mau İsyanı
Mau Mau İsyanı ya da Mau Mau Direnişi, 1952-1960 yılları arasında İngiliz Kenya Kolonisi'nde bağımsızlık amacıyla gerçekleştirilmiş (1920-1963), Kenya Toprak ve Özgürlük Ordusu (Mau Mau olarak da adlandırılır) (kısaltması KLFA) ile İngiliz yetkililer arasındaki bir savaştır.[1]
Kikuyu halkı, Meru halkı ve Embu halkı tarafından yönetilen KLFA, ayrıca Kamba ve Masai halklarından birlikler de içeriyordu (Kenya'daki beyaz Avrupalı sömürgeci yerleşimcilere, İngiliz Ordusu ve onun tarafından oluşturulan Kenya Alayı'na[2][3] karşı savaşan kabileler).
İsyanın lideri Dedan Kimathi, 21 Ekim 1956'da yakalanması, KLFA'nın yenilgisine işaret etmesine rağmen[4] Mau Mau İsyanı Kenya'nın İngiltere'den bağımsızlığını kazanana kadar, özellikle Mareşal Musa Mwariama ve General Baimungi'nin liderliğindeki Meru birimleri tarafından sürdürüldü.Fakat Son Mau Mau İsyanı'nı devam ettiren generallerden biri olan Baimuingi, Kenya'nın İngiltere'den bağımsızlığını kazanmasından kısa bir süre sonra öldürüldü.
KLFA, halkın desteğini kazanmada başarısız oldu.[5] Bunun sebebini Mau Mau Savaşı'ndaki Frank Füredi, İngilizlerin böl ve yönet politikasından kaynaklandığını öne sürdü.[6] İngilizlerin taktiklerinden biri de Kenya'daki İngiliz sömürge güçlerinde görev yapan General Sir Frank Kitson'un, rakip çeteleri kışkırtıp KLFA'yı onlara karşı bir düşman olarak göstermek için manipüle taktikleri anlattığı Gangs and Counter-gangs'ı[7] yazmasıdır.
Mau Mau harekâtı diğer grupları bir araya toplama çabasına rağmen, içten bölünmüş olarak kaldı.Bu süre içerisinde İngilizler Malezya'daki gerilla harekâtını (1948-60) bastırmak için geliştirdikleri strateji ve taktikleri Kenya'da uyguladılar.[8]
Mau Mau İsyanı Kenya'daki Avrupa sömürge topluluğu ile metropole (kolonyal bir imparatorluğun anavatanı veya merkezi bölgesi) arasında bir anlaşmazlık yarattı, ayrıca Kikuyu topluluğunda şiddetli bölünmelere sebep oldu.[9][10] İsyanı bastırmak İngiltere'ye 55 milyon sterline mal oldu.Bu savaş (bazı tahminler oldukça yüksek olmasıyla birlikte), Mau Mau ve diğer kuvvetler arasında en az 11.000 kişinin ölümüne neden oldu.Bu istatistikler, savaşın sonunda İngiliz İmparatorluğu tarafından yapılan savaş suçu olarak görülen 1.090 infazı da içeriyordu.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Blakeley, Ruth (3 April 2009). State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Routledge. ISBN 978-1-134-04246-3.
- ^ In English, the Kikuyu people also are known as the "Kikuyu" and as the "Wakikuyu" people, but their preferred exonym is "Gĩkũyũ", derived from the Swahili language.
- ^ Anderson 2005.
- ^ The Oxford Illustrated History of the British Army (1994) p. 350
- ^ The Oxford Illustrated History of the British Army (1994) p. 346.
- ^ Füredi, Frank (1989). The Mau Mau War in Perspective. London: James Currey; Nairobi: Heinemann Kenya; Athens, OH: Ohio University Press.ISBN 978-0-821-40940-4.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020.
- ^ Mumford 2012, p. 49 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Anderson 2005, p. 4: "Much of the struggle tore through the African communities themselves, an internecine war waged between rebels and so-called 'loyalists' — Africans who took the side of the government and opposed Mau Mau."
- ^ Branch 2009, p. xii 6 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Bloody uprising of the Mau Mau" 2 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC News. 7 April 2011. Retrieved 23 July 2019.
 | Kenya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
