Sputnik Krizi

Sputnik Krizi, 4 Ekim 1957´de Sovyetler Birliği´nin uzaya fırlattığı Sputnik yapay uydusunun ardından ABD ve SSCB arasında yaşanan kriz. Uzay Yarışı bu krizle başlamıştır.^[1]

1950´lerin başında hem ABD hem de SSCB uzaya ilk uyduyu fırlatmak için birbirleriyle bir yarış içine girmişlerdi.İki devletin başarısız denemelerinin ardından hiç beklenmedik bir zamanda SSCB, bir basketbol topu büyüklüğünde 85 kg ağırlığındaki Sputnik 1 uydusunun yörüngeye oturtulduğunu açıkladı. Bu ABD için tam bir şoktu. Bu olay hem uzay teknolojisinde yarışında geride kalmak demekti hem de daha önemlisi, bu denemeyi başaran Sovyetlerin nükleer bir silahı ABD üzerine gönderebileceği paranoyası tüm Amerikalıların aklına girmişti. Bunun hemen ardından, ABD bir dizi fırlatma daha denedi ancak hiçbirinde başarıya ulaşamadı. Sovyetler, 3 Kasım 1957´de bu kez uzaya giden ilk canlı olan Layka adlı köpeği taşıyan Sputnik 2 uydusunu da başarıyla fırlattı. Bu, Uzay Çağı´nı açma yarışını Sovyetlerin kazandığı anlamına geliyordu.^[2]

Kronoloji

4 Ekim 1957 SSCB: Sputnik 1 (83.6 kg) fırlatıldı
3 Kasım 1957 SSCB: Sputnik 2 (508.3 kg) Laika ile beraber fırlatıldı
6 Aralık 1957 ABD: Vanguard TV-3 kalkış platformunda patladı
3 Şubat 1958 SSCB: Sputnik 3 denemesi başarısız oldu
5 Şubat 1958 ABD: İkinci Vanguard denemesi başarısız oldu
5 Mart 1958 ABD: Explorer 2 denemesi başarısız oldu
17 Mart 1958 ABD: Vanguard 1 (1.47 kg) fırlatıldı
26 Mart 1958 ABD: Explorer 3 yörüngede
28 Nisan 1958 ABD: Üçüncü Vanguard denemesi başarısız oldu (Kalkış sırasında devrildiği için bu mekiğe İngilizler alaycı bir şekilde Sputnik´le kafiyeli olsun diye devrilen mekik anlamına gelen Flopnik demeye başladılar)^[3]
15 Mayıs 1958 SSCB: Sputnik 3 (1,327 kg) yörüngede
27 Mayıs 1958 ABD: Vanguard denemesi dördüncü kez başarısız oldu
26 Haziran 1958 ABD: Vanguard beşinci kez başarısız oldu
26 Temmuz 1958 ABD: Explorer 4 yörüngeye girdi ve van Allen radyasyon kemerlerini haritaladı
24 Ağustos 1958 ABD: Explorer 5 denemesi dördüncü kez başarısız oldu
26 Eylül 1958 ABD: Vanguard denemesi altıncı kez başarısız oldu

Ayrıca bakınız

Sputnik Programı

Kaynakça

^ "Some History of the Department of Astronomy". University of Illinois at Urbana-Champaign. 4 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.
^ Macdougall, Ian (15 Ağustos 2016). "The Leak Prosecution That Lost the Space Race". The Atlantic. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.
^ "OH, WHAT A FLOPNIK !". Snapshotsofhistory.quora.com. Erişim tarihi: 17 Kasım 2025.

[1] "Some History of the Department of Astronomy". University of Illinois at Urbana-Champaign. 4 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.

[2] Macdougall, Ian (15 Ağustos 2016). "The Leak Prosecution That Lost the Space Race". The Atlantic. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017.

[3] "OH, WHAT A FLOPNIK !". Snapshotsofhistory.quora.com. Erişim tarihi: 17 Kasım 2025.

[1]

[2]

[3]