Paluze
| Paluze | |
|---|---|
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Yaratıcısı | Abbâsî mutfağı, Endülüs Emevî mutfağı, Osmanlı mutfağı |
| Türü | jöle |
| Ana malzemeler | nişasta, su, şeker, ceviz |
 |
| Osmanlı mutfağı |
|---|
Paluze (Felûzec)[1], nişasta ve şekerle yapılan ve üzerine dövülmüş ceviz serpilerek servis edilen bir tür Osmanlı tatlısıdır.[2] Kıbrıs mutfağında yer alır.[3] Geleneksel Türk tatlılarındandır.[4] Bolu yöresinde palize,[5] Şanlıurfa yöresinde palıza,[6] Aydın yöresinde pelvize,[7] Samsun ve yöresinde palüze[8] Mersin yöresinde paluza, denilmektedir.[4] Diyarbakır mutfağında yer alır.[9]
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin'de Eski bir bağ köyü olan Bağlıköy'de, bağcılığın yeniden geliştirilmesi gereğine dikkat çekmek ve bağ kültürünü canlandırmak amacıyla düzenlenen geleneksel “Palüze Günü” etkinliği her sene 20 Ekim Pazar günü yapılmakta ve sokaklarda paluze dağıtılmaktadır.[10][11][12]
Kitâb-ı Me’kûlât'da tarifi verilmiştir.[13]1236 Selçuklu Mutfağı: Dergâhtan Saraya Bir Aşk Hikâyesi yemek kitabında faluze olarak tarifi verilmiştir.[14] Şirvanî'nin Kitabü’t-tabîh tercümesinde bu tatlının tarifi vardır.[1]
Felûzec Endülüs Emevî Devleti döneminde dükkanlarda satılan bir tatlıydı.[15]
Malzemesine göre çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Meyve suyu ile hazırlanacaksa vişne suyu, erik suyu, limon suyu, çilek suyu ile güvem suyu, kızılcık suyu, böğürtlen gibi mayhoş tatlarla buluşturulması gerekir. Hem renk veren hem de aromasını veren paluze, Osmanlı döneminde gelincik veya gül şurupları kullanılarak hazırlanıyordu.[2]
Yörelere göre çeşitleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Konya Paluzesi / Konya Palize
[değiştir | kaynağı değiştir]Konya Paluzesi / Konya Palize nişasta, su ve bal kullanılarak yapılır. Konya Paluzesi / Konya Palize 11.10.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[16]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "XV. VE XVI. YÜZYIL ANADOLU SAHASI TÜRKÇE MESNEVİLERDE "BEZM"" (PDF). T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI ESKİ TÜRK EDEBİYATI BİLİM DALI. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)5 Ocak 2023.
- ^ a b Haber7. "Paluze nasıl yapılır? Osmanlı jölesi tarifi". Haber7. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ İslâmoğlu, Mahmut (1994). Kıbrıs Türk kültür ve sanatı: araştırma-inceleme yazıları : tebliğler. M. İslâmoğlu.
- ^ a b Geleneksel Türk Tatlıları Sempozyumu bildirileri: 17-18 Aralık 1983, İstanbul. Başbakanlık Basımevi. 1984.
- ^ "PALİZE". Kültür Portalı. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ "( Şanlıurfa Yemekleri ) Palıza". 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ "Aydın Yöresinden Pratik Yöresel Tatlı: Pelvize ⋆ Yöresel Yemekler". Yöresel Yemekler. 26 Eylül 2020. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ "Karadeniz'in iki güzel şehri Samsun ve Sinop'tan tadına doyum olmaz lezzetler". Hürriyet. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ Haber, Diyarbakır Güneydoğu Ekspres. "Diyarbakır'ın Yemek Kültürü". Diyarbakır Güneydoğu Ekspres Haber. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ "Geleneksel Bağlıköy Palüze Günü etkinliği gerçekleşiyor". KIBRIS POSTASI. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ "Sayfa Bulunamadı - Kıbrıs Genç TV- Halkın Televizyonu". www.kibrisgenctv.com/. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ Altun, Nesrin. Kitāb-ı Me'kulāt (Yiyecekler Kitabı). 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021.
- ^ "Dünyanın En İyi Mutfak Tarihi; 'Selçuklu Mutfağı'". Son Dakika. 7 Mart 2013. 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2022.
- ^ "Ömercan Kaçar | Endülüs yemek kültürü: Tucibî'nin tarifleri". Independent Türkçe. 18 Nisan 2022. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2022.