Şarhöyük

Şarhöyük
Yunanca: Δορύλαιον
	Zeus Chryseos'a adanmış stel, MS 3. yüzyıl, Dorylaeum
	Şarhöyük Türkiye haritasındaki konumu.
Diğer adı	Dorlion
Konum	Şarhöyük, Tepebaşı, Eskişehir,; Türkiye
Bölge	Frigya
Koordinatlar	39°47′59″N 30°32′09″E / 39.7996°K 30.5359°D
Tür	Yerleşim yeri
Tarihçe
Kültür(ler)	Osmanlı, Bizans, Roma, Hellenistik, Klâsik, Frig, Hitit ve Erken Tunç Çağı

Şarhöyük (Yunanca: Δορύλαιον; Dorlion, Dorylaeum veya Dorylaion), Eskişehir ilinin kuzeybatısında, şehir merkezinin kuzeydoğusunda Tepebaşı ilçesine bağlık Şarhöyük mahallesinde yer alan antik yerleşimdir.

İlk yerleşim

Eskişehir'de bulunan en eski yerleşim birimidir. Şu anda şehrin bir mahallesinin içerisinde kalmış, mahalleye "Şarhöyük" olarak adını vermiştir.

Ortaya çıkışı

1972 - 1973 yıllarında, höyüğün 300 m doğusunda yapılan Çocuk Cezaevi temel hafriyatında Geç Roma iskanına rastlanarak çıkan mozaikler müzeye getirilmiştir. Antik Dorlion şehri olarak bilinen höyükte, Prof. Dr. A. Muhibbe Darga’nın başkanlığında 1989 yılından beri yürütülmekte olan kazıların başına 2004 yılından itibaren Prof. Dr. Taciser Tüfekçi Sivas geçmiştir. 1997 yılı kazı sezonunda gün ışığına çıkan mühür baskılı amfora kulbu parçası, antik çağda Sakarya Nehri ticaretine ışık tutması açısından önem arz etmektedir. MÖ 3. yüzyıla tarihlenebilen amfora kulbu parçasının yanı sıra, Alpu - Kocakızlar Tümülüsünde bulunan amber de, Sakarya Nehri ticaretinin anlaşılmasında; şehir devletlerinin ekonomik üstünlüklerini nerelere kadar, ne müddette uzattıklarının belirlenmesinde önemlidir.

Kazı ve araştırmalar

Şarhöyük'te bulunmuş taban mozaikleri (MS 2-3 yy.). Eskişehir Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

Arkeolojik alanda yapılan ilk yüzey araştırmalar 1989 yılında höyük ve höyüğü çevreleyen aşağı şehirde gerçekleştirilmiş, yüzey araştırmasını takiben aynı yıl A. Muhibbe Darga'nın başkanlığında höyükte arkeolojik kazılara başlanmıştır. Çalışmalar 2005 yılından itibaren 2013 yılına kadar Taciser Sivas’ın başkanlığında devam etmiştir. Kazı çalışmalarının yoğunlaştırıldığı höyük, 17 m yüksekliğinde, 450 m çapındadır. Kazı çalışmalarında elde edilen arkeolojik bulguların ışığında yerleşmede Osmanlı, Bizans, Roma, Hellenistik, Klâsik, Frig, Hitit ve Erken Tunç Çağı kültürlerinin varlığı tespit edilmiştir.^[1]^[2] Höyüğün güney yamacında, Frig dönemine ait yapıların altında, MÖ XV-XIII. yüzyıla tarihlenen Hitit Dönemi ev temelleri, ocaklar ve ortak kullanım mutfak alanlarına sahip 3 evreli Hitit tabakası saptanmıştır.^[3] Bu tabakada ele geçirilen “Ülkenin Prensi/Kral Oğlu” ünvanlı mühür baskısı, henüz Hititçe adı saptanamamış olan Şarhöyük Hitit yerleşmesinin, başkent Hattuşa'ya bağlı, bugünkü mevcut çalışmalara dayanılarak Hitit egemenliğinin en batı ucundaki bir eyalet merkezi olduğunu kanıtlamaktadır. Ayrıca kazılarında ele geçen Hitit Dönemi kemik aletleri incelenmektedir. Şarhöyük ören yeri genel olarak Höyük, Aşağı Şehir ve Nekropol alanından oluşmaktadır. Burası, Eskişehir'in 3 km kuzeydoğusunda, Porsuk Nehri ile yan kolu Sarısu arasında kalan geniş ovanın güney kenarında geniş bir alana yayılmıştır.^[1]^[4]

Tabakalanma

Höyükte farklı dönemleri ile belirlenen mimari kültür tabakaları yanında, buluntusuna ulaşılan fakat tabakasına henüz ulaşılamayan kültürel dönemler belirlenmiştir. Yedi farklı tabaka tespit edilmiştir: Erken Tunç Çağı (çanak çömlek gibi küçük buluntular), Orta Tunç Çağı (az sayıda çanak çömlek),Geç Tunç Çağı (Hitit Devri), Demir Çağı, Helenistik Dönem, Roma Dönemi ve Bizans Dönemi.^[5]

Ayrıca bakınız

Pessinus-Ballıhisar
Gordion- Yassıhöyük
Amorium-Hisarköy
Midas City-Yazılıkaya

Kaynakça

^ ^a ^b SİVAS, Hakan (2014). Şarhoyük (Dorylaion) Hitit Dönemi kemik aletleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Ana Bilim Dalı. ss. 1,3. 23 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.
^ Kenan Mortan ve İbrahim Atalay, (2007),Türkiye Bölgesel Coğrafyası , İnkılap Kitabevi Yay.,İstanbul
^ Melike Kavlakoğlu, (2005),Phrygia Epiktetos Kentlerinden Şarhöyük – Dorylaion Antik Kenti, YüksekLisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir: s. 5; Gaye Ertin, (1994),Eskişehir Kentinde Yerleşmenin Evrimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 773, Eskişehir: s. 1; Fikret Çelikkanat, (1963),Eskişehir, Bozkurt Matbaası, Eskişehir
^ Suzan Albek, (1991),Dorylaion’dan Eskişehir’e, Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma ÇalışmalarıVakfı Yayınları No: 89, Eskişehir: s. 3.
^ BAŞTÜRK, MAHMUT BİLGE; KAYA, YELİZ (Aralık 2018). "Şarhöyük'ten Bir Erken Tunç Çağ Mührü". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2019.

Dış bağlantılar

OpenStreetMap'te Şarhöyük ile ilgili coğrafi veriler

Eskişehir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Arkeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[sivas-1] SİVAS, Hakan (2014). Şarhoyük (Dorylaion) Hitit Dönemi kemik aletleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Ana Bilim Dalı. ss. 1,3. 23 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022.

[2] Kenan Mortan ve İbrahim Atalay, (2007),Türkiye Bölgesel Coğrafyası , İnkılap Kitabevi Yay.,İstanbul

[3] Melike Kavlakoğlu, (2005),Phrygia Epiktetos Kentlerinden Şarhöyük – Dorylaion Antik Kenti, YüksekLisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir: s. 5; Gaye Ertin, (1994),Eskişehir Kentinde Yerleşmenin Evrimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 773, Eskişehir: s. 1; Fikret Çelikkanat, (1963),Eskişehir, Bozkurt Matbaası, Eskişehir

[4] Suzan Albek, (1991),Dorylaion’dan Eskişehir’e, Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma ÇalışmalarıVakfı Yayınları No: 89, Eskişehir: s. 3.

[5] BAŞTÜRK, MAHMUT BİLGE; KAYA, YELİZ (Aralık 2018). "Şarhöyük'ten Bir Erken Tunç Çağ Mührü". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Türkiye'deki antik kentler
Akdeniz	Afrodisias Akalissus Alalah Amelas Anavarza Andeda Antakya Antigonia Antioheia Antioheia Lamotis Ariassos Arsinoe Arikanda Aspendos Bab el-Hava Sınır Kapısı Comona Çukurova Antakyası Korykos (Kızkalesi) Cyrrhus Dalisandus Dias Domuztepe Elaiussa Sebaste Epiphaneia Etenna Faselis Gagae Germanicia Gözlükule Hacılar Höyük Hemaksia Idebessos İrenopolis İssos Kandyba Kanlıdivane Anchiale Karatepe Kelenderis Kibira Kilikya Antakyası Kremna Ksanthos Kyaneai Limira Magarsa Mallus Mamure Kalesi Mezgitkale Misis Mira Mopsu Krene Morka Myriandos Olba Patara Perge Phellos Pisidya Antakyası Ptolemais Rhosus Sagalassos Seleukia Seleucia Pieria Seleucia Sidera Selge Side Sillyon Soli Sozopolis Tell Tayinat Höyüğü Termessos Tlos Trebenna Uzuncaburç Yumuktepe
Doğu Anadolu	Altıntepe Ani Arsamosata Arslantepe Höyüğü Cafer Höyük Harput Sugunia Tuşpa
Ege	Adramitteion Aigai Aizanoi Akmonya Alabanda Alinda Allianoi Amorium Amos Amyzon Antioheia Apameia Kibotos Afrodisias Apollonia (Mysia) Apollonis Atarneus Bargilya Beycesultan Caloe Celaenae Ceramus Daldis Didyma Dokimeion Efes Erithrai Euromos Fokaia Gambrion Gryneion Halikarnas Hierapolis Iasos Karyanda Karmylassos Kaunos Kebrene Klazomenai Knidos Kolofon Kolossai Kyme Labranda Laodikya Latmos Lebedos Letoon Limantepe Magnesia (Aydın) Magnesia ad Sipylum Mastaura Menderes Antakyası Metropolis Milet Mindos Myrina Myus Notion Nysa Oinoanda Pepuza Pergamon Perperene Pinara Pitane Priene Pigela Sardis Sidyma Sigeion Smirni Stratonikeia (Karya) Stratonikeia (Lidya) Telmessos Temnos Teos Thiatira Tralleis Timion
Güneydoğu Anadolu	Antiochia ad Taurum Apamea (Fırat) Coba Höyük Çayönü Dara Edessa Göbeklitepe Harran Karkamış Kuşşara Nevali Çori Mezopotamya Antakyası Samosata Sareisa Seleukia, Zeugma Sultantepe Tille Zeugma Zincirli Höyük Ziyaret Tepe Höyüğü
İç Anadolu	Alişar Höyüğü Binbirkilise Büklükale Höyüğü Çatalhöyük Derbe Ersele Höyük Ersele Yeraltı Şehri Faustinopolis Gordion Herakleia Cybistra İrenopolis Kaman Kalehöyük Kerkenes Kültepe (Kaniş) Laodicea Combusta Mokissos Nyssa Pessinus Purushanda Sobesos Şarhöyük Tavium Troknada Tuvana
Karadeniz	Alacahöyük Euchaita Hattuşa Herakleia Pontiki Hüseyindede Tepe Ibora Karussa Komana Pontiki Laodikeia Maşat Höyük Nerik Nicopolis Pompeiopolis Salatiwara Samuha Sapinuwa Tripolis Yazılıkaya Zaliches
Marmara	Aegospotami Alexandria Troas Amycus (Bitinya) Apamea Myrlea Apollonia Apros Assos Caesarea Germanica Cebrene Cius Daphnus Drizipara Harpagion Kalkedon Kardiya Kerasai Khrysa (Troad) Kizikos Kypsela Lamponeia Lysimachia Miletepolis Mochadion Nikomedya Orestias Polymedion Rhegion Selymbria Sestos Skepsis Thymbra Thynias Troya