İssos

İssos
Issos
Issus

Grekçe: Ἱσσός / Ἱσσοί Latince: Issus
Makedonya Kralı İskender, İssos Muharebesi'nde Pers kralı III. Darius ile savaşıyor, İskender Mozaiği'nden bir ayrıntı, Napoli Ulusal Arkeoloji Müzesi
İssos Türkiye haritasındaki konumu.
Konum	Erzin, Hatay, Türkiye
Bölge	Kilikya
Koordinatlar	36°51′13″K 36°09′25″D
Tür	Yerleşim yeri, Höyük

Kilikya - Issos antik kentinde darb edilmiş Stater kategorisinde olan antik sikke. Ön yüzde Apollo ayakta sağ elinde patera tutuyor, sol eli arkasındaki defne ağacında, arka yüzde Herakles ayakta sağ elinde sopası, sol elinde yay ve ok tutuyor aslan derisi postu kolunun üzerinde, sağ tarafta ankh benzeri sembol.

Kilikya - Issos antik kentinde darb edilmiş MÖ 333'te Issus Savaşı'ndan sonra Kilikya'nın satraplığına atanan Büyük İskender'in korumlarından olan Balakros'a ait Stater sikke. Sikke ön yüzde sağ elinde nilüfer uçlu asa tutan şehir tanrısı Sandon/Baal, ön tarafta başak ve üzüm salkımı, arka tip üç tepeli Attika miğferi ile Tanrıça Athena. Yunan mitolojisine göre, şehrin kurucusu Kilikya Tanrısı Sandon ile bir tuttukları Herakles'tir. Herakles'in tasvirleri MÖ 4. yüzyıla ait Tarsus sikkeleri üzerinde Sandon yani şehir tanrısı olarak görülmektedir. Sandon çok eski bir Kilikya tanrısıdır. Aynı zamanda Klasik dönemde Anadolu [ Hitit ] aslan tanrısıdır.

İssos veya Issos (Latince: Issus, Grekçe: Ἱσσός veya Ἱσσοί) Hatay'ın kuzeydoğusunda İskenderun 'un kuzeyinde Akdeniz kıyısında yer alan önemli bir antik şehirdir. Kaynaklarda kentin antik isminin Epiphaneia olduğu da belirtilerek, İssos antik kenti ile Epiphaneia'nın aynı yer olduğu ileri sürülmektedir. Antik kentin kuruluş tarihi tam olarak bilinmemektedir. Hierokles’un yazmış olduğu metinlerde, İssos MÖ V. ve VI. yüzyılda Kilikya’nın şehirlerinden biri olarak yer almaktadır.

Günümüzde Hatay ilinin Erzin ilçesine bağlı olan Aşağıburnaz yakınlarında, İskenderun Körfezinin doğu kıyısında, denize 500 metre mesafede yer alan antik kenttir. Zeminden 26 metre yükseklikteki höyük 33 dönüm alana yayılmış durumdadır. Günümüzde Kinet Höyük olarak bilinmektedir.

İssos Antik Kenti Kilikya'daki en büyük Klasik Antik Çağ öncesi yerleşimi olarak kabul edilmektedir. İssos Antik Kenti Hititçe Izziya olarak bilinmektedir. 1992'den 2012'ye kadar yürütülen kazılar, MÖ 6. binyıla kadar uzanan en eski yerleşim izlerini ortaya çıkarmıştır. Erken Tunç Çağı II'den (yaklaşık MÖ 2900/2800) MÖ 1. yüzyılın ortalarına kadar, büyük boşluklar olmaksızın sürekli bir yerleşim yeri olmuştur. Bu dönemde 29 farklı tabaka tespit edilmiştir. Höyükte yapılan kazılarda;

• Geç Neolitik Çağ,
• İlk Tunç Çağı [MÖ 2.500-2.000],
• Orta Tunç Çağı [MÖ 1.650-1.550],
• Son Tunç Çağı / Hitit Dönemi [MÖ 1.400-1.200],
• Demir Çağı [MÖ 1.200-400]

ve

• Geç Demir Çağı'ndan Helenistik Dönem'e kadar [MÖ 7.-1. Yüzyıllar]

yerleşimleri ortaya çıkartılmıştır.

Daha sonra uzun bir süre terk edilen bölgede, yaklaşık 1140 yılında yeni bir yerleşim kurulmuş ve yapay bir liman havzası inşa edilmiştir. Ancak yaklaşık 1330 yılında yerleşim tamamen terk edilmiştir. Hitit kaynaklarında adı geçen ve MÖ 13. yüzyılın ortalarında Büyük Kraliçe Puduḫepa'nın deniz kenarında bir dua ettiği Issiya şehri de muhtemelen Issos veya Kinet Höyük ile aynı yerdir.

Bu alan, her biri kendi döneminde "İssos Muharebesi" olarak adlandırılan en az üç belirleyici antik veya Orta Çağ savaşına ev sahipliği yapmasıyla dikkat çekmektedir:

• İssos Muharebesi (MÖ 333) veya Birinci İssos Muharebesi: Ahameniş (Pers) hükümdarı III. Darius ile Makedonya kralı Büyük İskender arasında yapılan savaş Büyük İskender komutasındaki Makedon ordusunun zaferiyle sonuçlanmıştır.
• İssos Muharebesi (194) veya İkinci İssos Muharebesi: P. Cornelius Anullinus'un Septimius Severus'un rakibi Pescennius Niger'i yendiği savaş.
• İssos Muharebesi (622) veya Üçüncü İssos Muharebesi: Bizans İmparatoru Herakleios'un Sasani Şahı Şahrbaraz'ı yendiği savaş.

İssos'un modern bir yerleşim yerinde hala var olup olmadığı araştırmacılar arasında hararetle tartışılmaktadır. Savaşların hangi dağ deresinin etrafında gerçekleştiğinden bağımsız olarak, eski şehir bugünkü İskenderun yakınlarında ve İskenderun Körfezi kıyısında yer alıyordu. Günümüzde, Pinarus nehri'nin her iki tarafında da herhangi bir şehir bulunmamaktadır ve bu nehrin Issos olarak adlandırılıp adlandırılmadığı da belirsizdir.

İssos'un bir zamanlar piskoposluk merkezi olduğu düşünülse de, bu fikri destekleyecek hiçbir kanıt yoktur: İssos, Roma'nın Kilikya eyaletinin ait olduğu Antakya Patrikliği'nin "Notitiae Episcopatuum"unda (Piskoposluk Listeleri) geçmemektedir.