Magnesia ad Sipylum
Yunanca: Mαγνησία ἡ πρὸς Σιπύλῳ | |||||||||||||||
  Magnesia ad Sipylum Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||||||||||
| Konum | Manisa,  Türkiye | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölge | Lidya | ||||||||||||||
| Koordinatlar | 38°37′K 27°26′D / 38.617°K 27.433°D | ||||||||||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||||||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||||||||||
Magnesia ad Sipylum .jpg)
 | |||||||||||||||
Magnesia ad Sipylum (Yunanca: Mαγνησία ἡ πρὸς Σιπύλῳ veya Mαγνησία ἡ ἐπὶ Σιπύλου; günümüz Manisa, Türkiye), Lidya bölgesinde bir şehirdi. Smyrna'nın (günümüzde İzmir) yaklaşık 65 kilometre kuzeydoğusunda, Hermus (günümüzde Gediz) Nehri üzerinde, Sipylus Dağı'nın eteklerinde yer almaktaydı. Bu şehir, aynı şekilde Yunanistan'ın Magnesia bölgesinden gelen kolonistler tarafından kurulan ve daha eski bir yerleşim olan, Menderes üzerindeki Magnesia ile karıştırılmamalıdır.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kentteki en erken arkeolojik kalıntı, Geç Paleolitik Dönem’e kadar inmekle beraber, kentin iskan tarihi Geç Neolitik Dönem’de başlamaktadır. Kentin kuzeyindeki geniş ovalık alanda otuza yakın prehistorik yerleşim izleri söz konusudur.[1] Neolitik yerleşimlerin, Gediz Irmağı'nı izleyen hat üzerinde geliştiği gözlemlenmiştir.
Magnesia ad Sipylum'un tam olarak ne zaman ve nerede kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir; ancak bugünkü şehrin 7 km doğusunda yer alan harabelerin ilk yerleşim alanı olduğu ve M.Ö. 2. binyıla tarihlendiği genel olarak kabul edilmektedir. Hititler'in etkisi altına giren bu yerleşim, M.Ö. 12. yüzyılın başlarında Anadolu'ya akın eden kavimler tarafından tahrip edilmiştir. Bu tahribatın ardından, bölgede Frigler tarafından Sipylos adında bir yerleşim kurulduğu, M.Ö. 7. yüzyılda ise aynı bölgede ortaya çıkan ve Magnesia olarak adlandırılan şehrin, bu yerleşimin yerini aldığı ifade edilmektedir.[1]
Şehrin ilk önemli bahsi MÖ 190 yılında, III. Antiohos'un Magnesia Muharebesi'nde Roma konsülü Lucius Cornelius Scipio Asiaticus tarafından yenilgiye uğratılmasıyla gerçekleşmiştir. Magnesia, Roma yönetimi altında önemli bir şehir haline gelmiştir. Tiberius döneminde bir depremle neredeyse tamamen yıkılmış olsa da, imparator tarafından yeniden inşa edilmiş ve Roma İmparatorluğu boyunca gelişmiştir.[2] Bizans İmparatorluğu döneminde önemli bir bölgesel merkez olmuş ve 13. yüzyılda İznik İmparatorluğu'nun ara döneminde büyük önem taşımıştır. Magnesia, İmparatorluk darphanesine, hazinesine ev sahipliği yapmış ve 1261'de Konstantinopolis'in geri alınmasına kadar İmparatorluğun fiili başkenti olarak hizmet etmiştir.[3]
Simge yapılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Antik çağdan kalan iki ünlü kalıntı vardır. Birincisi, şehir merkezinin ortasındaki dağın en alt yamaçlarında yer alan doğal bir kaya oluşumu olan Sipylus'un Niobe'si (Ağlayan Kaya)dır. İkincisi ise şehrin yaklaşık 6 km doğusunda, dağın yaklaşık 100 metre yukarısında bulunan Suratlı Taş'tır. Bu, kayanın bir nişine oyulmuş devasa bir oturur figürdür, Hitit kökenlidir ve muhtemelen Pausanias tarafından, Tanrıların Anası'nın çok eski bir heykeli olarak adlandırılan, Tantalos'un oğlu Broteas tarafından yontulan ve Homeros'un da övgüyle bahsettiği bir eserdir. Bu heykel, bir çocuk parkındaki otoparktan girilerek görülebilir.
Heykelin yakınlarında ilkel bir kente ait birçok kalıntı bulunmaktadır ve yaklaşık bir kilometre doğuda, Pausanias'ın Pelops Tahtı olarak varsayılan kaya koltuk yer alır. Ayrıca burada sıcak su kaynakları ve Apollon'a adanmış kutsal bir mağara bulunmaktadır. İznik İmparatorluğu döneminde inşa edilen büyük surların bazı bölümleri de hâlâ görülebilir.
Manyetizma
[değiştir | kaynağı değiştir]Magnetler tarafından kolonize edilen bölgelerden biri, birbirini çekebilen veya itebilen gizemli taşların ana kaynağıydı ve bu durum muhtemelen günümüzde mıknatıs ve manyetizma terimlerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bazılarına göre bu bölge Magnesia ad Sipylum, diğerlerine göre ise Teselya'daki Magnesia bölgesiydi; bu konu hem antik çağlarda hem de modern zamanlarda tartışılmış, ancak bir sonuca varılamamıştır.[4][5]
Piskoposluk
[değiştir | kaynağı değiştir]Kentin geç antik dönemde Efes'teki piskoposa bağlı bir piskoposu vardı. Bilinen piskoposlar arasında şunlar yer alır:
- Eusebius, Birinci Efes Konsili'nde (431)
- İskender, Kalkedon Konsili'nde (553)
- Stephen Konstantinopolis Konsili'nde (680)
- Basil, İkinci İznik Konsili'nde (787)
- Athanasius Katolik Kilisesinin Konstantinopolis Konsili'nde (869)
- Luke (yükseldiği dönemi) 879
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Antik Yunan şehirlerinin listesi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Magnesia". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
- Dipnotlar
- ^ a b Şirvan, Berna. "Antikçağ Yazarlarının Gözünden Magnesia Ad Sipylum".
- ^ Tacitus, The Annals 2.47
- ^ George Akropolites, "The History" (Ruth Macrides, ed), Oxford, University Press, 2007, s. 171.
- ^ Chambers's Encyclopaedia: A Dictionary of Universal Knowledge (İngilizce). W. & R. Chambers. 1891.
- ^ "MAGNET. : languagehat.com". languagehat.com. 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2024.