Acemhöyük
 Acemhöyük'ten bir görünüm (Mayıs 2016) | |||||||||||
  Acemhöyük Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||||||
| Diğer adı | Burushattum | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konum | Yeşilova, Aksaray, Türkiye | ||||||||||
| Bölge | Kapadokya | ||||||||||
| Koordinatlar | 38°24′42″K 33°50′8″D / 38.41167°K 33.83556°D | ||||||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| Kuruluş | MÖ 3000 | ||||||||||
| Devir(ler) | Erken Tunç Çağı | ||||||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||||||
| Kazı tarihleri | 1962-1988 1989-günümüz | ||||||||||
| Arkeologlar | Prof. Dr. Nimet Özgüç Prof. Dr. Aliye Öztan | ||||||||||
Acemhöyük 
 | |||||||||||
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Acemhöyük |
| il: | Aksaray |
| İlçe: | Merkez |
| Köy: | Yeşilova |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 274/1 |
| Tescil tarihi: | 30.09.1988 |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Acemhöyük, Aksaray il merkezinin 18 km kuzeybatısındaki Yeşilova kasabasında yer alan bir höyüktür. Yayvan bir tepe görünümündeki höyüğün, çanak çömlek yayılımına göre 800x700 metre boyutlarında olduğu belirtilmektedir.[1] Höyüğün MÖ 3000 başlarından itibaren iskan edildiği, en parlak döneminin Asur Ticaret Kolonileri Çağı (MÖ 1950-1750[2]) olduğu belirtilmektedir.[3] Bu dönemde yerleşim höyüğün dışına, "aşağı kent"e yayılmış, ancak dönemin sonunda hem höyük, hem de aşağı kent terk edilmiştir. Daha sonra Erken Helenistik Dönem ve Roma Döneminde yeniden iskan edilmiş, bu dönemlerin sonunda da terk edilmiştir.[2]
Yerleşim, Asur Ticaret Kolonileri Çağı'nda önemli bir ticaret merkezidir. Birçok Asur uzmanına göre, Asur kayıtlarında adı Burushattum olarak geçen ticaret merkezi Acemhöyük'tür. Bununla birlikte bugüne kadar yapılan kazılarda bunu gösteren bir belge bulunmamıştır.[4]
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Höyükte kazılar Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nden Prof. Dr. Nimet Özgüç başkanlığında 1962 yılında başlamış olup 1988 yılına kadar sürdürülmüştür. Daha sonra aynı fakülteden Prof. Dr. Aliye Öztan başkanlığında 1989 yılında başlatılan çalışmalar halen sürdürülmektedir.[5] Bu dönemdeki kazı çalışmaları Ankara Üniversitesi, Kültür Bakanlığı ve Türk Tarih Kurumu desteğiyle yürütülmektedir.[2]
Tabakalanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazı çalışmalarında höyüğün Erken Tunç Çağı'ndan Roma Dönemi'ne kadar iskan gördüğü anlaşılmaktadır. Bu kültür evrelerinden MÖ 2. binyılı ilk çeyreğindeki Asur Ticaret Kolonileri Çağı, ünlü sarayları ve buluntularıyla önem kazanmış ve kazılar bu tabakalara ağırlık vermiştir. Dolayısıyla daha aşağı tabakalara fazla gidilmemiştir. Sadece doğu tarafta açılan bir sondaj, Erken Tunç Çağı tabakalarına ulaşmıştır. Öte yandan yüzey çalışmaları Geç Kalkolitik Çağ'dan bulgular vermektedir.[5]
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken Tunç Çağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Erken Tunç Çağı yerleşimi, taş temel üzerine kerpiç duvarlardan, sıkıştırılmış toprak tabanlardan oluşan yamuk planlı yapılarla temsil edilmekte olup bir köy yerleşimidir. Bu yerleşimin gömü tarzında yerleşim içinde az sayıda toprak ve küp gömüt olduğu görülmektedir. Asıl mezarlık höyüğün Aksaray yönündedir. Ele geçen iki küp gömüt de çocuk ve yetişkin mezarıdır. Birinde gömüt hediyesi görülmezken diğerinde, iki bakır bilezik, altın saç iğnesi, küpe, küçük kaplar gibi gömüt hediyeleri bulunmaktadır. Bu kültür katında sadece Anadolu'ya özgü değil, Mezopotamya ve Kuzey Suriye malı çanak çömlek ele geçmiştir.[6]
Asur Ticaret Kolonileri Çağı
[değiştir | kaynağı değiştir]Asur Ticaret Kolonileri Çağı (MÖ 1950 - 1750) katındaki en önemli mimari yapılar, yerel adlarla "Hatipler Sarayı" ile "Sarıkaya Sarayı"dır. Hatipler Sarayı'nda 76, Sarıkaya Sarayı'nda ise 50 oda bulunmaktadır. Benzer mimari özellikler gösteren her iki saray da 4 metre genişlikte iri taş temeller üzerinde 1,5 metre genişlikte kerpiç duvarlarla ve iki katlı olarak inşa edilmiştir. Sarayların yapımında Lübnan sediri, ardıç ve karaçam kullanıldığı ve bu ağaçların MÖ 1829–1753 yıllarında kesildiği anlaşılmaktadır. Sarıkaya Sarayı'nın üç tarafı, mermer kaidelerin taşıdığı ahşap sütunlu bir revakla çevrilidir.[2]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Acemhöyük ile ilgili coğrafi veriler - Yakın plan kroki4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Acemhöyük'le ilgili görseller
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2012.
- ^ a b c d "Anadolu Medeniyetleri Müzesi". 14 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2012.
- ^ mitolojisözlugu.com[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Aylin Berkcan, MÖ 2 binde Acemhöyük'te Ölü Gömme Adetleri (2006) – Yüksek lisans tezi 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 5
- ^ a b "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 3 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2012.
- ^ Aylin Berkcan, Sh.: 6
| Otorite kontrolü |
|
|---|