Blaundos
Grekçe: Βλαῦνδος | |||||||||||
 Antik kentin simge yapısı | |||||||||||
  Blaundos Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||||||
| Konum | Sülümenli, Ulubey, Uşak, Türkiye | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölge | Lidya, Frigya | ||||||||||
| Koordinatlar | 38°21′25″K 29°12′32″D / 38.35694°K 29.20889°D | ||||||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| Kuruluş | MÖ 334 | ||||||||||
| Bağlı olduğu | Bergama Krallığı; MS 5. yüzyılda Sebaste piskoposluk merkezine bağlandı. | ||||||||||
| İlgili kişi(ler) | Büyük İskender, I. Antigonos Monophtalmos | ||||||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||||||
| Buluntu(lar) | Harabe kalıntılar, nekropol, tiyatro | ||||||||||
| Kamusal erişim | Açık | ||||||||||
Blaundos 
 | |||||||||||
Blaundos (Grekçe: Βλαῦνδος), Hellenistik dönemde Makedon Krallığı zamanında kurulan antik Yunan şehridir. Kalıntıları günümüzde Uşak ilinin Ulubey ilçesine bağlı Sülümenli köyü sınırı içerisinde yer almaktadır.
MÖ 334'te Makedonyalılar tarafından kurulan antik kent Lidya bölgesinde Frigya sınırına yakın bir bölgededir. Bergama Krallığı döneminde askerî bir şehir olan yerleşim, Roma ve Bizans dönemlerinde de stratejik önemdeki konumunu korumuştur.[1] Şehrin antik dönemdeki adı konusunda farklılıklar mevcuttur. Antik sikkeler üzerinde şehrin adının Mlaundus olarak geçtiği görülürken[2] Roma dönemine ait bir Yunan yazıtında ise Blaundus olarak yazılmıştır.[2] Kentin adının Blaundos olduğu, 1845 yılında W. J. Hamilton tarafından Ulubey'den gelen yazıtı bulması ve yazıtta "Blaundeon Makedonan (Makedonyalı Blaunduslar)" yazmasıyla anlaşılmıştır.
Büyük İskender' in ölümünden sonra krallığın generalleri arasında bölünmesiyle bölge I. Antigonos Monophtalmos yönetimine geçti. Bergama Krallığı'nın sınır şehri olan Blaundos, MÖ 189 yılında Roma İmparatorluğu'nun denetimine girdi. Bu dönemde de önemini koruyan kent, MS 5. yüzyılda Sebaste (günümüzde Sivaslı ilçesi) piskoposluk merkezine bağlandı.[3] Şehrin sembolü çifte attır.
Yerleşim
[değiştir | kaynağı değiştir]Kent düz bir burunda, üç tarafı derin ve dik vadiyle çevrili bir yarımada üzerine kurulmuştur. Kentin merkezinin üç tarafı vadiyle çevrili olduğundan kente giriş kuzeydeki kuleli kapıdan sağlanmaktaydı. Giriş kapısı iki büyük kuleden yapılmış olup, kuleler girişin kemerli üst yapısına kadar yıkılmıştır. Surların dışında, yamaca yapılmış olan tiyatro binasından günümüze oturma sıralarından küçük bir bölümü ulaşabilmiştir. Kent içinde İyon düzeninde yapılmış bir tapınak ve çeşitli büyüklükte yapılar bulunmaktadır. Kentin kuzeyinde nekropol alanı ile doğusundaki vadide kaya mezarları yer almaktadır. Kentte tamamı 14 adet olan, ancak bir tanesi ayakta kalmış kemerler vardır.
Çevresindeki 100 m. derinliğindeki kanyon içinden kentin su ihtiyacını karşılayan dere geçmektedir. Lidya Bölgesi'nde Frigya sınırına yakın olan kentin, Helenistik Dönem'de (MÖ III. yüzyılda) Makedonya'dan gelenler tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir.[4]
Piskoposluk
[değiştir | kaynağı değiştir]Roma ve Bizans dönemlerinde Blaundus, bir piskoposluk merkeziydi ve Sardes Metropolit Başpiskoposluğu'na bağlı bir suffragan (yardımcı piskoposluk) olarak hizmet veriyordu. Bu diyakozluk (piskoposluk bölgesi) farklı kaynaklarda Blaundus, Blandus ve Balandus adlarıyla anılmıştır. Konstantinopolis Patrikhanesi'nin bir parçasıydı.[5][6][7] MS 5. yüzyılda piskoposluğun, Sebaste'deki diyakozluk merkezine bağlandığı da kaydedilmiştir.[8]
Blaundus'un tarihi kayıtlarda belgelenmiş üç piskoposu bulunmaktadır:[9][10]
- Phoebus: Yaklaşık 359 yılında Seleukeia Konsili'ne katılmış, Ariusçu meslektaşlarından ayrılarak Caesarea'lı Akakios tarafından hazırlanan ortodoks formülü imzalamış ve bu nedenle görevden alınmıştır.
- Elijah veya Helias: Yaklaşık 451 yılında gerçekleşen Kalkedon Konsili'ne katılmıştır.[11]
- Onesiphorus: Yaklaşık 458 yılında, İskenderiyeli Proterius'un öldürülmesinin ardından Lidya piskoposları tarafından İmparator Leo'ya yazılan bir mektubu imzalamıştır.
Ayrıca, Alandos'lu olduğu belirtilen bir Eustathius'un, Photius'u rehabilite eden Konstantinopolis Konsili'ne (879-880) katıldığı bilinmektedir. Ancak Alandos'un Balandus ile aynı yer olduğuna dair kesin kanıt bulunmamaktadır.
Yerleşimle ilgili son kayıtlar 12. yüzyıldan kalmadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Ulubey Tarihinden" Turan Akkoyun
- ^ a b "Dictionary of Greek and Roman Geography (1854), BLAUNDUS". www.perseus.tufts.edu. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2025.
- ^ ""1995 Yılı Blaundos(Sülümenli) Kazısı/Kazım Akbıyıkoğlu" 7. Müze kurtarma Kazıları Semineri, 8-10 Nisan 1996, Kuşadası" (PDF). 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ekim 2015.
- ^ "Blaundos Antik Kent". Araştırma yazısı,Yönetmen Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat.Mart 2014. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Pius Bonifacius Gams, Series episcoporum Ecclesiae Catholicae 26 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Leipzig 1931, p.447.
- ^ Quien (O.P.), Michel Le (1740). Oriens christianus: in quatuor patriarchatus digestus : quo exhibentur ecclesiae, patriarchae caeterique praesules totius orientis (Latince). ex Typographia Regia.
- ^ Raymond Janin, v. Balandus, in Dictionnaire d'Histoire et de Géographie ecclésiastiques, vol. VI, 1932, coll. 306-307
- ^ "KURTARMA KAZILARI SEMINERI" (PDF). 8–10 Nisan 1996. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.[sayfa belirt]
- ^ La sede titolare 4 Aralık 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. nel sito di www.catholic-hierarchy.org.
- ^ La sede titolare 30 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. nel sito di www.gcatholic.org
- ^ Richard Price, Michael Gaddis, The Acts of the Council of Chalcedon, Volume 1 p90.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye Kültür Portalı
- Uşak Belediyesi 6 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
