Helenopolis
Grekçe: Ἑλενόπολις / Δρέπανα / Δρέπανον | |||||||||||||||
  Helenopolis Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||||||||||
| Konum | Hersek deltası, Altınova, Yalova, Türkiye | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölge | Bitinya | ||||||||||||||
| Koordinatlar | 40°43′24″N 29°30′08″E / 40.72339°K 29.50224°D | ||||||||||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||||||||||
| İlgili kişi(ler) | Roma İmparatoru Konstantius Chlorus'un eşi ve I. Konstantin'in annesi imporatoriçe Helena burada doğmuştur | ||||||||||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||||||||||
Helenopolis
 | |||||||||||||||
Helenopolis (Grekçe: Ἑλενόπολις) veya Drepana (Δρέπανα) ya da Drepanon (Δρέπανον), Küçük Asya'nın kuzeybatısında Bitinya'da, Astakos Körfezi'nin güney tarafında yer alan antik bir Trakya, daha sonra Greko-Romen ve Bizans kasabasıdır.
Helenopolis, günümüzde, Yalova ilinin Altınova ilçesinde Hersek deltası civarına konumlandırılmıştır. Aziz Helena'nın doğum yeri olduğu yanlış bir bilgi olarak yayılmıştır.[1]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]6.yüzyıl tarihçisi Procopius'a göre, Helena'nın oğlu İmparator I. Konstantin, annesinin doğum yerini onurlandırmak amacıyla şehri "Helenopolis" olarak yeniden adlandırdı; ancak bu isim, onun doğum yeri olmaktan ziyade sadece onu onurlandırmak amacıyla verilmiş de olabilir.[2] Konstantin ayrıca burada şehit Aziz Lucianus'un anısına bir kilise inşa ettirmiştir. Bu kilise kısa sürede önem kazanır ve Konstantin, yaşamının sonlarına doğru burada çok zaman geçirir.
Yerleşimin yakınlarında tanınmış maden suyu kaynakları bulunur. Bu maden suları günümüzde Yalova yakınlarındaki Termal ilçesinde hâlâ mevcuttur.
İmparator Justinianus burada bir su kemeri, hamamlar ve başka anıtlar inşa etmiştir. Ancak bu yapıların şehrin büyümesine pek bir katkısı olduğu düşünülmüyor ve alaycı bir şekilde (adıyla bir kelime oyunu yapılarak) "sefil kasaba" anlamına gelen Eleinou Polis olarak adlandırılıyordu.
Civetot Kalesi ve Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yakınlarda, 11. yüzyılın sonlarında, I. Aleksios Komnenos, Norman İstilası'ndan sonra İngiltere'den kaçmayı seçen ve Bizans İmparatoru'na hizmet eden Anglo-Sakson paralı askerler için Kibatos veya Civetot adında bir kale inşa ettirdi.
21 Ekim 1096'da, Halkın Haçlı Seferi güçleri Kırkgeçit Muharebesi'nde Selçuklu Türkleri ile karşılaştı. Türklerin zaferi, Halkın Haçlı Seferi'ni sona erdirdi.
2019 yılında yapılan bir akademik araştırma, Hersek Lagünü'nde 3,5 metre su altında Kibatos/Civetot'un kalıntılarını tespit etti. Yaklaşık 4.200 metrekarelik bir alanı kaplayan kale kalıntıları, çağdaş tanımlarla mimari benzerliklere dayanarak belirlendi.[3] Belirsiz bir zamanda meydana gelen depremler nedeniyle terk edildiği düşünülen kalenin keşfine ek olarak, Evliya Çelebi'nin de ziyaret ettiği ve Bizans döneminden Osmanlı İmparatorluğu'nun sonuna kadar kullanıldığı bilinen bir iskele ve deniz feneri kalıntıları da bulundu.[4]
Kilise tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bitinya'daki Helenopolis piskoposluğu, Nicomedia Metropolü'ne bağlı yardımcı (sufragan) bir piskoposluktu.[5]
Michel Le Quien,[6] Helenopolis'in dokuz piskoposundan bahseder. İlk piskopos olduğu belirtilen Macrinus'un Birinci İznik Konsili'nde (325) bulunduğu söylense de, adı konsil üyelerinin orijinal listelerinde geçmemektedir. Yaklaşık 400 yılında, Helenopolis kilisesi, İoannis Hrisostomos'un arkadaşı ve savunucusu, aynı zamanda Historia Lausiaca'nın yazarı olan Galatyalı Palladius tarafından yönetiliyordu. Bilinen son piskopos ise Konstantinopolis Konsili'ne (879-880) katılmıştır. Helenopolis, 12. ve 13. yüzyıllara kadar Notitiae Episcopatuum'da (Piskoposluk Listeleri) yer almaktadır.
Günümüzde, Bitinya'daki Helenopolis, Katolik Kilisesi'nin unvanlı piskoposluklar listesinde yer almaktadır.[5]
Notlar ve kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Stephen Mitchell, Geoffrey Greatrex (2025). Geç Roma İmparatorluğu Tarihi MS 284-700. Türk Tarih Kurumu. s. 104.
- ^ Harbus, Antonia. Helena of Britain in Medieval Legend. Rochester, NY: D.S. Brewer, 2002, s. 12ff
- ^ "Lost Byzantine castle found under water". Hürriyet Daily News (İngilizce). 27 October 2019. 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2021-08-21.
- ^ "Secrets of sunken Kibatos Castle unraveled". Hürriyet Daily News (İngilizce). 4 February 2021. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2021-08-21.
- ^ a b Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana, 2013, 978-88-209-9070-1), p. 886
- ^ Le Quien, Michælis (1740). "Oriens Christianus, in quatuor patriarchatus digestus ; quo exhibentur ecclesiæ, patriarchæ, cæterique præsules totius orientis". search.worldcat.org (Latince). Ex Typographia Regia, Paris. OCLC 955922585. 26 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
Kaynaklar ve dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tabula Imperii Byzantini (Almanca). Viyana: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. 1976–2025.
- Catholic Encyclopedia source
- Catholic Hierarchy page
Bu madde şu anda kamu malı olan yayından metin içerir: Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Helenopolis". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
