Kallipolis (Karya)
Grekçe: Καλλίπολις | |
  Kallipolis Türkiye haritasındaki konumu. | |
| Diğer adı | Gelibolu |
|---|---|
| Konum | Kızılkaya, Dalaman, Muğla, Türkiye |
| Bölge | Karya |
| Koordinatlar | 36°59′29″N 28°16′20″E / 36.991329°K 28.272289°D |
| Tür | Yerleşim yeri |
| Sit ayrıntıları | |
Kallipolis veya Callipolis (Grekçe: Καλλίπολις) antik Karya bölgesinde bulunan bir yerleşimdi.[1]
Sit alanı günümüzde Muğla İlinin Dalaman İlçesi'nin doğusunda; Kızılkaya Köyü'nün yukarısında; yerel ismi Asar olan tepede yer alır.[1][2][3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Bizanslı Stefanos'un bahsettiği bu antik kent, Arrianos'un kayıtlarına göre MÖ 334 yılında Myndos, Kaunos ve Thera ile birlikte Orontobates tarafından işgal edilmiştir.
Daha sonraki dönemlerde de varlığını sürdüren kent, MÖ 200'lerde Delphoi'dan ziyaretçileri ağırlamış ve MÖ 2. yüzyıl ile Roma İmparatoru Domitianus dönemi arasına tarihlenen Rodos yazıtlarında ismi geçmektedir.
Kallipolis'in, Rodos Peraiası'nda bir kent olmasına ve Rodos'a bağlı olmasına rağmen Rodos eyaletine dahil olmadığı bilinmektedir.
Araştırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Eduard Hula ve Emil Szántó tarafından 19. yüzyılda ziyaret edilen kentte, İngiliz arkeologlar George Ewart Bean ve John Manuel Cook 1954 yılında yüzey araştırması yapmıştır.[4]
Kalıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Tepede kalitesiz işçilikle yapılmış 7x13 metre boyutlarında bir kule bulunmaktadır. Duvar kalıntıları olmamasına rağmen, yerdeki izler tepenin bir duvarla çevrili olduğunu düşündürmektedir. Tepenin doğusunda 6-8 adet basit mezar, yamaçta bir su kaynağı ve kayalık üzerinde 8x10 metre boyutlarında, 70 cm duvar kalınlığına sahip bir yapıya ait olabilecek kalıntılar tespit edilmiştir. Ayrıca, 3x1.5 metre boyutlarında, işlevi anlaşılamayan bir yapının temel izleri de bulunmaktadır. Tepede bulunan çanak çömlek parçaları arasında dalga desenli Roma Dönemi parçaları da bulunmaktadır. Tepenin doğusundaki bir evde bulunan sikkeler arasında küçük bir bronz Rodos sikkesi ve birkaç İmparatorluk sikkesi tespit edilmiştir.[2][5]
Kızılyaka'nın 2 km güneybatısında ve Gelibolu'nun 16 km doğusunda bulunan Duran Çiftliği'nde, Kallipolis vatandaşları tarafından Domitia'ya adanmış bir sunak bulunmuştur. Burada tespit edilen kalıntıların bir kutsal alana ait olabileceği düşünülmektedir. Duran Çiftliği'nin 2 km kadar doğusundaki terk edilmiş bir evde ise devşirme malzeme, çevrede bir Dor başlığına ait bir parça ve sütun parçalarına rastlanmıştır.[6]
Kallipolis antik kentinin Duran Çiftliği'nin yakınlarında konumlandığı, Duran Çiftliği'nin de Kallipolis kentine ait bir kutsal alan olabileceği ve Orta Çağ'da bir şekilde Kallipolis isminin Gelibolu'ya dönüştüğü öne sürülmüştür.[5][6]
Kallipolis'in aslında bir Yunan kenti olmadığı düşünülmektedir. Atina Vergi Listeleri'nde adının geçmemesi ve Hekataios'un böyle bir kentten bahsetmemesi bu düşünceyi desteklemektedir. Kent, ilk defa Hekatomnoslar'a ait bir garnizon olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Kyllandos'un bulunduğu Elmalı'da Roma Dönemi'ne ait malzemenin yokluğu, yerleşmenin erken bir tarihte terk edilip biraz daha güneydeki Kızılyaka'nın olduğu yerde, Kallipolis adı altında yeniden kurulduğu fikrini ortaya çıkarmıştır.[6] Ayrıca, Syangela-Theangela arasındaki ilişkinin Kyllandos-Kallipolis arasında da kurulabileceği belirtilmektedir. Bilindiği gibi Syangela da terk edilip isim değişikliğine uğrayarak Theangela adı altında başka bir yerde tekrar kurulmuştur. Kallipolis ve Kyllandos ile ilgili kesin sonuçlar elde edilmesi için daha ayrıntılı araştırma yapılması gerekmektedir.[5]
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- E. Hula & E. Szanto, “Reise in Karien”, SBWien 132 (1895) 34; BCH 45 (1921) 6;
- G. Guidi, Annuario 4-5 (1921-22) 379f;
- L. Robert, Études Anatoliennes (1937) 491-500;[7]
- P. M. Fraser & G. E. Bean, Rhodian Peraea (1954) 71;[8]
- Bean & J. M. Cook, BSA 52 (1957) 65-66, 75, 81-85;[5]
- Bean, Turkey beyond the Maeander (1971) 155-56.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Richard Talbert, (Ed.) (2000). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press. s. 61 ve dizin notları eşlik ediyor. ISBN 978-0-691-03169-9.
- ^ a b "TAY-Yerlesme Dönem Ayrıntıları". www.tayproject.org. Erişim tarihi: 21 Şubat 2025.
- ^ Lund Üniversitesi. Digital Atlas of the Roman Empire.
- ^ Manuel)), George Ewart BEAN (and COOK (John (1955). The Halicarnassus Peninsula (İngilizce).
- ^ a b c d Bean, G. E.; Cook, J. M. (Kasım 1957). "The Carian Coast III". Annual of the British School at Athens (İngilizce). 52: 58-146. doi:10.1017/S0068245400012909. ISSN 2045-2403. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi21 Şubat 2025.
- ^ a b c "The Princeton Encyclopedia of Classical Sites, DURAN ÇIFTLIK ("Kallipolis") Caria, Turkey". www.perseus.tufts.edu. 25 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2025.
- ^ Robert, Louis (1937). Études anatoliennes: recherches sur les inscriptions grecques de l'Asie Mineure (Fransızca). E. de Boccard.
- ^ OpenLibrary.org. "The Rhodian Peraea and islands. by P. M. Fraser | Open Library". Open Library. Erişim tarihi: 21 Şubat 2025.
- ^ "Turkey beyond the Maeander: An archaeological guide - Bean, George Ewart: 9780874710380 - AbeBooks". www.abebooks.com (İngilizce). 22 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2025.